Nga đặt điều kiện mới cho đàm phán hiệp ước hạt nhân cuối cùng với Mỹ

[Romano]

Điện Kremlin cho rằng đàm phán Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START - Hiệp ước START mới) cần tính đến kho vũ khí hạt nhân của Anh và Pháp.Ngày 28/9, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, các cuộc đối thoại về tương lai của Hiệp ước New START giữa Nga và Mỹ không thể bỏ qua vấn đề kho vũ khí hạt nhân của Anh và Pháp, bởi đây là thành tố quan trọng trong an ninh châu Âu và ổn định chiến lược toàn cầu.Theo ông Peskov, các cuộc đàm phán trước tiên cần bắt đầu ở cấp song phương giữa Moscow và Washington. “Tuy nhiên, trong dài hạn, các cuộc thảo luận về việc gia hạn Hiệp ước New START sẽ không thể bỏ qua vấn các kho vũ khí hạt nhân của Anh và Pháp bởi chúng gắn liền với bài toán an ninh châu Âu và ổn định chiến lược toàn cầu,” quan chức Điện Kremlin cho hay.

Trước đó, ngày 23/9, ông Peskov đã cảnh báo rằng việc để Hiệp ước hạt nhân New START giữa Nga và Mỹ hết hạn vào đầu năm tới có thể kéo theo những rủi ro nghiêm trọng đối với an ninh quốc tế.

Phát biểu trong cuộc trao đổi với báo giới, ông Peskov cho biết Nga sẽ buộc phải có những "biện pháp" nếu Mỹ không đồng ý với đề xuất của Tổng thống Vladimir Putin.

Hiệp ước New START, thỏa thuận hạt nhân song phương cuối cùng còn tồn tại giữa Nga và Mỹ, dự kiến sẽ hết hiệu lực vào ngày 5/2/2026.

Ông Peskov nhấn mạnh việc đàm phán một hiệp ước thay thế “gần như không thể” diễn ra trước thời điểm này, do đó đề xuất của Tổng thống Putin nhằm duy trì các giới hạn về đầu đạn hạt nhân và phương tiện mang theo là giải pháp khả thi nhất.

“Thời gian không còn nhiều, và chúng ta thực sự đang đứng trước nguy cơ không còn bất kỳ văn kiện song phương nào điều chỉnh ổn định và an ninh chiến lược. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đối với an ninh toàn cầu,” ông Peskov nhấn mạnh.Theo người phát ngôn Điện Kremlin, sáng kiến của Tổng thống Putin chưa được thảo luận trước với người đồng cấp Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, Nhà Trắng nhận định đề xuất này “khá tích cực” và cho biết ông Trump sẽ sớm đưa ra phản hồi.

Ngày 22/9, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố, Nga sẵn sàng tiếp tục tuân thủ Hiệp ước New START thêm 1 năm sau khi văn kiện này hết hạn vào ngày 5/2/2026.

Giới quan sát cho rằng nếu Nga và Mỹ đạt được đồng thuận, đây có thể trở thành một thành tựu ngoại giao hiếm hoi sau nhiều tháng điện đàm trao đổi và hội nghị thượng đỉnh tại Alaska hồi tháng 8, vốn không đạt tiến triển trong việc giải quyết xung đột Nga - Ukraine.

Tuy nhiên, Moscow khẳng định việc kéo dài thời hạn tuân thủ hiệp ước chỉ có thể diễn ra trên cơ sở "có đi có lại".

Hiệp ước New START được ký kết năm 2010. Theo thỏa thuận, Moscow và Washington cam kết triển khai không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược và tối đa 700 tên lửa tầm xa và máy bay ném bom.

Hiệp ước này cũng quy định việc giám sát chung kho vũ khí hạt nhân được triển khai của mỗi bên, cũng như điều phối thông qua một ủy ban tư vấn song phương. Theo đó, mỗi bên có thể tiến hành tới 18 cuộc thanh sát các địa điểm vũ khí hạt nhân chiến lược mỗi năm để đảm bảo bên kia không vi phạm các giới hạn của hiệp ước.

Hiệp ước có hiệu lực từ năm 2011. Đầu năm 2021, ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, Tổng thống Nga Putin đã nhất trí gia hạn hiệp ước New START thêm 5 năm, tới tháng 2/2026. Đây là văn kiện cuối cùng còn lại trong chuỗi hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân song phương từng đóng vai trò nền tảng ổn định quan hệ Nga - Mỹ suốt nhiều thập kỷ.