Trong tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng các mức thuế ông áp dụng đang mang về 2 tỷ USD mỗi ngày. Tuy nhiên, con số thực tế vào thời điểm đó chỉ là 192 triệu USD mỗi ngày.
Cảng hàng hóa ở Los Angeles, California, Mỹ.
Theo kênh Al Jazeera ngày 29/4, dù doanh thu từ nhập khẩu đã tăng nhẹ kể từ đó, nhưng con số này vẫn còn cách xa tuyên bố của ông Trump.
Ngày 25/4, theo dữ liệu mới nhất từ Bộ Thương mại Mỹ, nước này thu về 285 triệu USD tiền thuế hải quan và một số loại thuế tiêu thụ đặc biệt trong ngày. Tính từ đầu tháng 4 đến nay, tổng thu đã vượt 16,1 tỷ USD. Mức hàng ngày này tăng so với con số 128 triệu USD được ghi nhận vào ngày 17/1, ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Joe Biden mà Bộ Tài chính Mỹ công bố báo cáo hàng ngày.
Ông Trump từng cảnh báo áp đặt thuế quan trả đũa lên gần như toàn bộ các đối tác thương mại trên toàn cầu. Ông giữ mức cao nhất ở 125% đối với Trung Quốc, ngoài mức thuế 20% được áp dụng trước đó, với lý do Trung Quốc liên quan đến buôn bán fentanyl.
Vào ngày 9/4, ngoại trừ Trung Quốc, ông Trump tạm dừng áp dụng các mức thuế đối ứng và thay vào đó áp mức thuế 10% lên toàn bộ hàng nhập khẩu vào Mỹ. Ông cũng giữ nguyên các mức thuế đã công bố từ tháng 3 đối với ô tô, thép, nhôm và kali, tất cả đang đóng góp vào nguồn thu ngân sách Mỹ.
Ngày 29/4, Nhà Trắng cho biết ông Trump có kế hoạch nới lỏng một số thuế đối với ô tô và các công ty phải nộp thuế ô tô sẽ không còn bị đánh thêm các loại thuế khác, như thuế lên nhôm và thép, đồng thời sẽ được hoàn lại khoản thuế đã nộp.
Đáp lại, Trung Quốc cũng áp thuế 125% lên hàng hóa Mỹ. Kể từ đó, hai bên đã có những bước lùi nhỏ. Mỹ miễn trừ thuế cho một số mặt hàng điện tử nhập từ Trung Quốc, trong khi truyền thông cho biết Trung Quốc đang xem xét miễn thuế một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ.
Dự báo tất cả những điều này sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng Mỹ. Theo Phòng thí nghiệm Ngân sách tại Đại học Yale, người dân Mỹ đang phải chịu mức thuế quan trung bình cao nhất trong hơn một thế kỷ, ở mức 28%.
Tác động kéo dài
Trước khi ông Trump nhậm chức, Mỹ vẫn duy trì thuế quan đối với nhiều mặt hàng, từ gỗ xẻ đến xe điện.
Chính quyền Tổng thống Biden cũng cứng rắn với hàng hóa Trung Quốc. Năm 2024, ông Biden áp thuế 100% lên xe điện, 25% lên thép và nhôm, 50% đối với chip bán dẫn. Tuy nhiên, động thái này là tiếp nối chính sách thuế quan được thiết lập từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
Ông Trump đã áp thuế cao lên thép từ năm 2018 ở mức 25%, sau đó là mức 10% đối với nhôm. Đến năm 2019, ông Trump dỡ bỏ các mức thuế đó đối với Canada và Mexico. Năm 2021, ông Biden rút lại một số mức thuế mà ông Trump từng áp đặt với Liên minh châu Âu (EU), trong bối cảnh giá thép tăng vọt do chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.
Năm 2024, ông Biden cũng tăng thuế gỗ xẻ đối với Canada lên 14,5%, so với mức 8,5% của năm trước đó. Mức thuế này dự kiến sẽ tăng hơn gấp đôi lên 34,5% trong vài tháng tới.
Hiệp hội Nhà xây dựng Nhà ở Quốc gia Mỹ chỉ trích mức thuế gỗ này là gây tổn hại, nhất là trong bối cảnh cuộc khủng hoảng khả năng chi trả nhà ở đang diễn ra tại Mỹ. Tuy nhiên, những khó khăn này đã bắt đầu từ năm 2017 khi chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên áp thuế 20%, sau đó giảm còn 8,5% vào tháng 4/2022.
Các mức thuế đáng chú ý khác dưới thời ông Biden là kết quả của các lệnh trừng phạt kinh tế quy mô lớn, bao gồm mức thuế 35% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Nga vào năm 2022 sau chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine. Các quốc gia khác như Canada và Anh cũng áp mức thuế tương tự ở mức 35%.
Nỗi lo sợ lan rộng
Các mức thuế của ông Trump đang khiến cả thế giới, Phố Wall lẫn người dân Mỹ lo ngại. Trong tháng này, Bộ Thương mại Mỹ công bố báo cáo cho thấy chi tiêu tiêu dùng tăng 1,4% so với tháng trước. Dù bình thường đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang khởi sắc, nhưng lần này các nhà kinh tế cho rằng người tiêu dùng đang tranh thủ mua hàng thiết yếu trước khi giá cả tăng do các mức thuế mới.
Dữ liệu khác cho thấy niềm tin tiêu dùng đang giảm mạnh. Chỉ số Tâm lý Người tiêu dùng của Đại học Michigan, công bố ngày 11/4 cho tháng 3, đã giảm 11% so với tháng trước. Trong tháng 3, tổ chức Conference Board báo cáo rằng niềm tin tiêu dùng đã giảm xuống mức thấp nhất trong 12 năm qua.
Các công ty trong ngành ô tô đã bắt đầu sa thải nhân công. Trong tháng này, Stellantis sa thải 900 người, General Motors sa thải 200 người vì lo ngại về thuế quan. Volvo thông báo cắt giảm 800 việc làm tại Mỹ do tác động của thuế. Phòng thí nghiệm Ngân sách tại Đại học Yale dự báo các mức thuế có thể khiến Mỹ mất 770.000 việc làm vào cuối năm nay.
Mối lo cũng lan ra khắp thế giới. Chỉ riêng ngành cam quýt, ước tính Nam Phi có thể mất 35.000 việc làm vì thuế. Tại Cộng hòa Ireland, một trong những nhà sản xuất dược phẩm lớn nhất thế giới, mức thuế có thể khiến nước này mất tới 80.000 việc làm. Mexico cũng bày tỏ lo ngại rằng thuế quan có thể khiến nước này mất hơn 400.000 việc làm.
VietBF@sưu tập
