Theo như có vụ tấn công giàn khoan Filanovsky - một phần của mỏ dầu lớn nhất Nga ở biển Caspi - là dấu hiệu mới nhất cho thấy Ukraine đang cố gắng đẩy mạnh chiến dịch làm gián đoạn sản lượng dầu khí của Nga, khiến chuyên gia người Đức mới đây lại cho rằng, Ukraine đã muốn gieo rắc nỗi sợ hãi cho Nga, sau khi Ukraine không còn nương tay nữa.
Ukraine lần đầu tiên tấn công giàn khoan dầu Nga ở Biển Caspi
Máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công một giàn khoan dầu của Nga ở Biển Caspi lần đầu tiên vào thứ Năm 11/12, làm gián đoạn sản xuất tại cơ sở thuộc sở hữu của Lukoil.
Vụ tấn công giàn khoan Filanovsky - một phần của mỏ dầu lớn nhất Nga ở biển Caspi - là dấu hiệu mới nhất cho thấy Ukraine đang cố gắng đẩy mạnh chiến dịch làm gián đoạn sản lượng dầu khí của Nga.
Ít nhất bốn cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đã nhắm vào giàn khoan, buộc hoạt động khai thác phải tạm dừng tại hơn 20 giếng dầu khí, theo lời một quan chức. Mỏ Filanovsky, được phát hiện vào năm 2005, đã được Tổng thống Vladimir Putin khánh thành vào năm 2016 và sản xuất khoảng 120.000 thùng dầu mỗi ngày.
Giàn khoan dầu trên Biển Caspi, vùng Astrakhan, Nga. Ảnh: Alamy
Lukoil không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về vụ tấn công.
Chưa rõ quân đội Ukraine đã phát động cuộc tấn công từ đâu, nhưng Biển Caspi cách biên giới gần nhất của Ukraine hơn 700 km (435 dặm).
Năm nay, Kiev đã tiến hành nhiều cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào các cơ sở dầu mỏ của Nga nhằm làm suy yếu khả năng tài chính của Moscow trong cuộc chiến ở Ukraine.
Các cuộc tấn công đặc biệt nhắm vào các nhà máy lọc dầu, nhiều trong số đó nằm ở phần lãnh thổ phía châu Âu của Nga.
Tháng trước, Ukraine đã mở rộng chiến dịch bằng cách nhắm mục tiêu vào các tàu chở dầu không được kiểm soát vận chuyển dầu của Nga qua Biển Đen. Ba tàu như vậy đã bị máy bay không người lái trên biển của Ukraine tấn công trong hai tuần qua.
Ít nhất bảy vụ nổ đã xảy ra đối với các tàu chở dầu khác cập cảng Nga kể từ tháng 12/2024, tại nhiều địa điểm khác nhau, bao gồm cả Địa Trung Hải. Ukraine chưa xác nhận cũng chưa phủ nhận bất kỳ vai trò nào trong các vụ tấn công này.
Mới đây, Tổng thống Nga Valdimir Putin đã đe dọa trả đũa bằng cách cắt đứt đường biển vào biển Đen của Ukraine để đáp trả các cuộc tấn công vào tàu chở dầu.
Ukraine đã không còn nương tay
Theo dữ liệu từ dự án Dữ liệu về Địa điểm và Sự kiện Xung đột Vũ trang (ACLED) từ đầu tháng 8 đến cuối tháng 11, Ukraine đã tấn công ít nhất 77 cơ sở năng lượng của Nga, gần gấp đôi tổng số vụ tấn công trong bảy tháng đầu năm. Riêng trong tháng 11, đã ghi nhận ít nhất 14 vụ tấn công vào nhà máy lọc dầu và 4 vụ tấn công vào các cảng xuất khẩu của Nga.
Việc tấn công nhiều lần vào cùng một cơ sở hiện là một phần quan trọng của chiến lược. Ví dụ, nhà máy lọc dầu Saratov thuộc sở hữu của Rosneft đã bị tấn công ít nhất tám lần kể từ đầu tháng 8, trong đó có bốn lần vào tháng 11.
“Những cuộc tấn công từng chỉ diễn ra lẻ tẻ nhằm gây thiệt hại nay đã trở thành nỗ lực dai dẳng nhằm ngăn cản các nhà máy lọc dầu hoạt động ổn định hoàn toàn”, Nikhil Dubey, nhà phân tích cấp cao về lọc dầu tại công ty dữ liệu và phân tích Kpler, viết vào đầu tháng 12.
Nghiên cứu của Dubey cho thấy các cuộc đình công liên tiếp vào các nhà máy lọc dầu của Nga như Saratov đã làm ngừng hoạt động một lượng lớn công suất và "làm chậm tiến độ sửa chữa". Ông cũng đánh giá rằng kể từ tháng 8, Kiev đã cố gắng tối đa hóa tác động của các cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu, bằng cách nhắm mục tiêu không chỉ vào "các bộ phận dễ thấy của nhà máy lọc dầu mà còn vào các điểm tắc nghẽn quan trọng trong hệ thống lọc dầu tạo ra nhiên liệu cuối cùng".
Sergey Vakulenko, một chuyên gia cao cấp tại trung tâm nghiên cứu Carnegie Russia Eurasia Center có trụ sở tại Berlin (Đức), người đã có 25 năm kinh nghiệm trong ngành dầu khí Nga, nói với CNN rằng ông tin rằng thiệt hại ban đầu mà Ukraine gây ra cho đến nay vẫn nằm trong tầm kiểm soát của Moscow, nhưng điều đó không tính đến thiệt hại lâu dài từ những đám cháy quy mô lớn mà các cuộc tấn công này thường gây ra.
“Kim loại không mấy ưa thích kiểu xử lý đó, và thực sự không ai biết các cột kim loại này có thể chịu được bao nhiêu chu kỳ nung nóng bằng lửa rồi làm nguội,” ông nói với CNN.
Mô hình các cuộc tấn công cũng cho thấy Ukraine không còn cố gắng giới hạn tác động chỉ trong thị trường năng lượng nội địa của Nga. Kể từ tháng 8, nước này đã tăng cường đáng kể các cuộc tấn công vào các cơ sở xuất khẩu dầu của Nga.
Các cảng Novorossiysk và Tuapse trên Biển Đen và Ust-Luga trên Biển Baltic đều đã bị tấn công nhiều lần. Và các đường ống dẫn dầu cũng đang gặp nguy hiểm. Đường ống Druzhba vận chuyển dầu của Nga đến một số ít các quốc gia EU còn lại phụ thuộc vào nó đã bị tấn công năm lần kể từ tháng 8, gây ra các cuộc biểu tình từ Hungary, quốc gia vẫn duy trì quan hệ tốt với Moscow.
Vào cuối tháng 11, Tập đoàn đường ống dẫn dầu Caspian, đơn vị vận chuyển 80% lượng dầu mỏ của Kazakhstan từ Kazakhstan đến Biển Đen, cho biết họ đã bị tấn công hai lần trong vòng bốn ngày.
Công ty đường ống dẫn dầu, thuộc sở hữu chung của Nga, Kazakhstan và các công ty dầu khí quốc tế bao gồm Exxon ( XOM ), Chevron ( CVX ) và Eni, cho biết cuộc tấn công thứ hai đã làm hỏng một trong ba điểm neo đậu tàu chở dầu của họ. Ukraine chưa bao giờ chính thức nhận trách nhiệm về vụ tấn công này.
Theo Homayoun Falakshahi, người đứng đầu bộ phận phân tích dầu thô tại Kpler, toàn bộ nhà ga đã phải ngừng hoạt động trong hai ngày.
Chuyên gia Đức Vakulenko tin rằng điều này cho thấy những rủi ro của chiến dịch mở rộng này. Ông nói: “Tôi đoán Ukraine muốn gieo rắc nỗi sợ hãi và muốn khiến việc vận chuyển dầu vào Biển Đen trở nên tốn kém".
