Hội đồng bảo an Liên hợp quốc thông qua kế hoạch Gaza của ông Trump

[Romano]

Hội đồng bảo an Liên hợp quốc hôm 17/11 thông qua một nghị quyết do Mỹ soạn thảo, nhằm đưa Gaza hướng tới hòa bình bền vững hơn và tái thiết.
Trong phiên bỏ phiếu, 15 thành viên của Hội đồng Bảo an bỏ 13 phiếu thuận, không có phiếu chống; Nga và Trung Quốc bỏ phiếu trắng nhưng không sử dụng quyền phủ quyết.

Nghị quyết này được kỳ vọng mang lại tính chính danh quốc tế cho kế hoạch Gaza gồm 20 điểm của Tổng thống Mỹ Donald Trump, một phần trong đó được sử dụng làm nền tảng cho thỏa thuận ngừng bắn bắt đầu có hiệu lực tại Gaza từ tháng trước. Washington vận động mạnh mẽ để nghị quyết được thông qua, và ông Trump dành nhiều lời khen trên mạng xã hội.

Ông viết: “Xin chúc mừng Thế giới với kết quả bỏ phiếu tuyệt vời của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, chỉ vừa diễn ra ít phút, công nhận và ủng hộ 'Hội đồng Hòa Bình', do tôi làm chủ tịch và bao gồm những nhà lãnh đạo quyền lực và được kính trọng nhất trên toàn cầu".Theo bản dự thảo CNN thu thập được, nghị quyết trao quyền cho nhiều nội dung trong kế hoạch, bao gồm việc thành lập “Hội đồng Hòa Bình” như một cơ quan chuyển tiếp và triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) tạm thời tại Gaza.

Ông Trump cho biết các thành viên của Hội đồng và những thông báo khác sẽ được công bố trong vài tuần tới.

Một số nguồn tin ngoại giao cho rằng nghị quyết sẽ tạo cơ sở pháp lý để các quốc gia tham gia ISF, khi lực lượng này hiện có sự hậu thuẫn từ Liên hợp quốc.

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Michael Waltz nói rằng ISF - “một liên minh gìn giữ hòa bình mạnh mẽ, trong đó có nhiều quốc gia đa số Hồi giáo như Indonesia, Azerbaijan và các nước khác” - sẽ hoạt động dưới một “bộ chỉ huy thống nhất”, có nhiệm vụ “giữ an ninh đường phố Gaza… giám sát giải trừ quân bị… bảo vệ dân thường và… hộ tống viện trợ qua các hành lang an toàn”. Trước đó, nhiều quan chức Mỹ, bao gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, nhấn mạnh sự cần thiết của “ủy quyền quốc tế” để hỗ trợ kế hoạch. Waltz cảnh báo rằng “bỏ phiếu chống nghị quyết này là bỏ phiếu đưa Gaza trở lại chiến tranh".

Dẫu nghị quyết được thông qua, nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ, đặc biệt do bản dự thảo thiếu chi tiết về trình tự và cách thức triển khai.

Một điểm gây chú ý là kế hoạch chưa đưa ra thời hạn rõ ràng cho việc chuyển giao quyền lực từ các cơ quan lâm thời sang Chính quyền Palestine (PA), chỉ nói rằng điều đó sẽ diễn ra sau khi PA “hoàn thành thỏa đáng chương trình cải cách của mình”. Nghị quyết ủy quyền cho Hội đồng Hòa Bình và các lực lượng quốc tế hoạt động đến hết năm 2027.

Nghị quyết cũng nêu rõ Hội đồng Hòa Bình sẽ giám sát việc giải giáp Hamas và các phe phái khác - một yêu cầu quan trọng của Israel - đồng thời chỉ đạo quá trình tái thiết Gaza.

Đáng chú ý, nghị quyết có đề cập đến triển vọng nhà nước Palestine, nhưng không đưa ra bất kỳ mốc thời gian nào.

Đại diện Nga nhấn mạnh rằng nghị quyết không được trở thành “tiếng chuông báo tử cho giải pháp hai nhà nước”. Trong khi đó, đại diện Trung Quốc cho rằng “Palestine hầu như không hiện diện trong tài liệu, và chủ quyền cùng quyền tự chủ của Palestine chưa được thể hiện đầy đủ”.

Nghị quyết kêu gọi các quốc gia thành viên Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế phối hợp với Hội đồng Hòa Bình, đóng góp nhân sự, thiết bị và tài chính cho các đơn vị vận hành và ISF, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật và công nhận đầy đủ các văn kiện do những cơ quan này ban hành.

Hamas hôm 16/11 cho biết họ xem dự thảo nghị quyết như “nỗ lực áp đặt sự giám hộ quốc tế lên Gaza và thúc đẩy một tầm nhìn thiên vị phía chiếm đóng”. Sau cuộc bỏ phiếu, Hamas tiếp tục khẳng định rằng giao cho bất kỳ lực lượng ổn định nào quyền hạn hoạt động trong Gaza, bao gồm cả việc giải giáp, sẽ khiến lực lượng này mất tính trung lập và “trở thành một bên trong xung đột”.

Trong khi đó, Waltz cho biết sau khi nghị quyết được thông qua, Hội đồng Hòa Bình sẽ điều phối viện trợ nhân đạo, hỗ trợ phát triển Gaza và làm việc với một ủy ban kỹ trị Palestine, chịu trách nhiệm vận hành hàng ngày bộ máy dân sự tại Gaza trong thời gian PA thực hiện chương trình cải cách.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 17/11 tái khẳng định: “Gaza sẽ bị phi quân sự hóa và Hamas sẽ bị giải giáp".