Chính LHQ đã ra cảnh báo rùng rợn nỳ. Nhân loại đang đến gần ngày tận thế hạt nhân. Chúng tôi xin được giới thiệu bài viết và phỏng vấn các nhà phân tích của chuyên gia quân sự chuyên viết cho báo “Svobodnaia Pressa” Andery Polunhin với tiêu đề và phụ đề trên. Bài đăng trên báo này ngày 23/5/2019.
I. Phần tóm tắt các diễn biến liên quan của Andrey Polunhin
Tờ Business Insider mới trích dẫn tuyên bố của Renata Dwan, Giám đốc Viện nghiên cứu các vấn đề giải trừ quân bị của Liên Hợp Quốc (LHQ) như sau: Ngày hôm nay, khả năng (xác suất) vũ khí hạt nhân (trên thế giới) được đem ra sử dụng cao chưa từng có tính từ Chiến tranh thế giới thứ II đến nay.
Vị chuyên gia LHQ này khẳng định rằng vào thời điểm hiện tại tất cả các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân đều đang ráo riết tiến hành các chương trình hiện đại hóa (vũ khí) hạt nhân. Cùng lúc đó, tình hình (trong lĩnh vực) kiểm soát vũ khí đang thay đổi nhanh chóng. Một phần lý do của tình trạng trên- đó sự cạnh tranh chiến lược Trung- Mỹ.
Vị chuyên gia LHQ này cũng chỉ ra rằng các thỏa thuận (hiệp ước) truyền thống về kiểm soát vũ khí đang bị vô hiệu hóa bởi sự xuất hiện của những phương thức tiến hành chiến tranh mới.
Trong những phương thức (tiến hành chiến tranh) mới đó, các nhóm vũ trang và lính đánh thuê tư nhân, cũng như các công nghệ tiên tiến giữ một vai trò ngày càng quan trọng. Tất cả thực tế trên đã làm mờ ranh giới giữa tấn công và phòng thủ.
Để làm rõ hơn những phát biểu trên, xin nhắc lại, chính sách của Mỹ trong lĩnh vực tên lửa- hạt nhân từ lâu đã khiến Điện Kremlin phải quan ngại. Nhằm mục đích "kiềm chế" Matxcova, vào tháng 2/2018, Washington đã thông qua văn kiện“Tổng quan chính sách hạt nhân”,- một văn kiện mang tính cương lĩnh về phát triển kho vũ khí hạt nhân.
Theo đó, Mỹ sẽ cấp tài chính cho các dự án chế tạo vũ khí hạt nhân công suất nhỏ trang bị cho tên lửa có cánh (hành trình) phóng từ biển và “phiên bản rút gọn” của đầu tác chiến W76-2 mới lắp trên tên lửa đạn đạo UGM-133A Trident II trang bị cho các tàu ngầm hạt nhân của Mỹ.
Đồng thời, Mỹ cũng lên kế hoạch tăng cường khả năng tác chiến cho các máy bay ném bom chiến lược bằng cách trang bị cho chúng các tên lửa có cánh (có tầm bắn) siêu xa mới.
Bắt đầu từ tháng 8/2017, hai tập đoàn “Lockheed Martin” và “Raytheon” đã triển khai thực hiện chương trình chế tạo loại kiểu vũ khí hàng không mới này (tên lửa có cánh siêu xa phóng từ máy bay).
Theo dự án, hai tập đoàn trên sẽ sản xuất khoảng 1.000 tên lửa. Lầu năm góc sẽ chi gần 10 tỷ đô la để thực hiện các mục tiêu này.
Vào tháng 10/ 2018, (Tổng thống Mỹ) Donald Trump tuyên bố Hoa Kỳ sẽ rút khỏi Hiệp ước về loại bỏ tên lửa tầm trung và tầm ngắn (hay còn gọi là Hiệp ước lực lượng hạt nhân tầm trung – INF). Ngày 2/2/ 2019, Mỹ đã bắt đầu thực hiện các quy trình thủ tục chính thức để rút khỏi Hiệp ước trên.
Gần như cùng lúc - vào tháng 3/2019 - Lầu năm góc ra thông báo sẽ bắt đầu sản xuất các thành phần của những tổ hợp tên lửa đã bị (hiệp ước này) cấm trước đây. Cũng thời gian đó, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng khẳng định rằng các kiểu đạn đó (tên lửa) sẽ không mang đầu tác chiến hạt nhân.
Ngày 13/ 3/2019, tờ “Associated Press” đưa tin Quân đội Mỹ sẽ thử nghiệm tên lửa có cánh tầm bắn khoảng 1.000 km vào tháng 8/2019. Và vào tháng 11 năm nay, sẽ phóng (thử nghiệm) một kiểu tên lửa đạn đạo có tầm bắn 3.000-4.000 km.
Theo các chuyên gia Nga, chính sách của Mỹ trong lĩnh vực tên lửa- hạt nhân đang hướng tới cái đích là hạ ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân.
Bằng cách đó, Washington đang cố gắng giành lại ưu thế quân sự mà nước này từng có sau Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, bằng việc “cởi trói” cho mình trong lĩnh vực quân sự, người Mỹ lại đã đồng thời “đào mồ chôn” các chế độ kiểm soát vũ khí hạt nhân.
Vấn đề là ở chỗ hiện nay vũ khí hạt nhân đang có trong trang bị của nhiều quốc gia. Chính vì thế mà cũng như trong thời Chiến tranh lạnh, hầu như không có khả năng kiểm soát được vũ khí hạt nhân. Ngoài các cường quốc hạt nhân chủ yếu - Nga, Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc – (thì) các nước Ấn Độ, Pakistan, Israel và CHDCND Triều Tiên cũng có những vũ khí tương tự.
Các quốc gia sắp “đạt ngưỡng” (sở hữu vũ khí hạt nhân) - Argentina, Brazil, Hàn Quốc, Nhật Bản và còn hơn mười nước nữa cũng có thể tự chế tạo được vũ khí hạt nhân cho riêng minh vào một thời điểm bất ngờ nào đó.
Trong khi đó - các công nghệ mới- (như) tên lửa chính xác cao và các đầu đạn hạt nhân công suất nhỏ- càng làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn.
II. Phần phỏng vấn
Chuyên viên chính Trung tâm nghiên cứu quân sự- chính trị MGIMO (Trường đại học quan hệ quốc tế quốc gia Matxcova) , tiến sỹ khoa học chính trị Mikhail Aleksandrov.
— Tôi không cho rằng rủi ro (xác xuất) sử dụng vũ khí hạt nhân hiện giờ lại cao hơn những năm sau chiến tranh (Thế giới lần thứ hai).
Khi đó (những năm sau Chiến tranh) vũ khí hạt nhân được xác định là một loại vũ khí sử dụng trên chiến trường (thực chiến chứ không phải là vũ khí”răn đe”-ND). Đã có pháo binh hạt nhân, Bộ đội Xô Viết đứng chân tại Trung Âu.
Về bản chất, chiến lược của NATO khi đó được xây dựng xuất phát từ quan điểm cho rằng vũ khí hạt nhân sẽ phải được sử dụng trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công quy mô lớn của Quân đội Liên Xô và các đồng minh của Liên Xô trong Hiệp ước Warsaw .
Quân đội Liên Xô (khi đó) có ưu thế về quân số tại Châu Âu và NATO không thể chặn đường tiến quân (của Quân đội Liên Xô) bằng các lực lượng thông thường.
Thêm nữa, việc Mỹ trước đó đã từng sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại Nhật Bản cho thấy rằng người Mỹ sẽ không ngần ngại gì khi sử dụng vũ khí hạt nhân tại Châu Âu.
Tôi xin nhấn mạnh: chính vì lý do đó- (do có) ưu thế về lực lượng thông thường- (nên) trong Học thuyết quân sự của Liên Xô có ghi rõ là chúng ta (Liên Xô) sẽ không sử dụng vũ khí hạt nhân trước.
Nói ngắn gọn hơn, khi đó cả hai bên (Liên Xô- khối Warsaw và Mỹ-NATO) đều đã có một kế hoạch sử dụng vũ khí hạt nhân thực sự. Còn hiện giờ- không có bất cứ một kế hoạch nào như vậy.
Học thuyết quân sự Liên bang Nga vẫn ghi rõ rằng chúng ta (Nga) sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân chỉ trong trường hợp nếu như xuất hiện mối đe dọa đối với chính sự tồn tại của nhà nước chúng ta.
Một tình huống như vậy có thể xuất hiện hoặc là trong trường hợp có một tấn công hạt nhân nhằm vào chúng ta, dù là một cuộc tấn công hạt nhân (quy mô) hạn chế. Hoặc trong trường hợp khối NATO tiến hành một cuộc tấn công ồ ạt vào nước ta. Tôi không còn thấy bất kỳ một kịch bản nào khác nữa ở đây.
"SP": — Những kịch bản trên có nhiều khả năng xảy ra đến mức nào?
— Tất nhiên, khả năng xảy ra một cuộc tấn công ồ ạt của NATO (nhằm vào Nga) là không nhiều. Kịch bản dễ xảy ra hơn cả là trong một cuộc xung đột ở châu Âu - nếu như mọi việc leo thang đến mức đó! - chỉ sử dụng vũ khí thông thường.
Hơn nữa, nếu tính theo tương quan lực lượng như hiện nay, khả năng nhiều hơn cả là Nga sẽ giành chiến thắng trước NATO tại châu Âu.
Nhưng dù thế, chúng ta cũng không đặt những mục tiêu “quá cấp tiến” như vậy, ví dụ như chiếm đóng Châu Âu. Chúng ta có thể sẽ giải quyết một số nhiệm vụ mang tính cục bộ nào đó tại Ucraine hoặc ở các nước vùng Baltic.
Cũng có thể - đánh gục Ba Lan và tiến sát đến biên giới nước Đức. Nhưng chắc chắn chúng ta sẽ không tiến xa hơn.
Chúng ta (bây giờ) không theo đuổi mục tiêu chiếm Tây Âu, như trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Vào thời kỳ đó (Chiến tranh lạnh), trong chiến lược của chúng ta (Liên Xô) đã từng có mục tiêu là đánh bại quân đội NATO ở Châu Âu, toàn bộ Tây Âu sẽ nằm dưới sự quyền kiểm soát của chúng ta và Chủ nghĩa Cộng sản sẽ chiến thắng trên quy mô toàn cầu.
Còn bây giờ, tôi xin nhắc lại, không còn một ai đặt ra (những) mục tiêu như vậy nữa.
"SP": — Liệu sự leo thang căng thằng của các cuộc xung đột khu vực có dẫn đến chiến tranh hạt nhân không?
— Có khả năng xảy ra sự leo thang căng thẳng đến tột cùng trong quan hệ LB Nga- Mỹ tại Syria. Không loại trừ kịch bản các bên sẽ tiến hành các đòn tấn công nhằm vào các căn cứ quân sự của nhau.
Nhưng ở đây cũng cần phải nhận thấy một điều là đã xuất hiện những loại vũ khí chiến lược phi hạt nhân chính xác cao. Loại vũ khí này cho phép gây cho đối phương những tổn thất rất đáng kể mà không cần phải sử dụng đến kho vũ khí hạt nhân.
Cụ thể, người Mỹ có trong trang bị vài nghìn quả tên lửa có cánh “Tomahawk”. Họ có thể sử dụng chúng để tấn công, lấy ví dụ, các thành phố ven biển trên phần lãnh thổ Châu Âu của chúng ta (Nga). Cũng có thể (vào các thành phố) vùng Viễn Đông. Bằng cách đó, Mỹ có thể gây cho Nga những tổn thất nặng nề.
Nhưng chúng ta cũng có thể tấn công vào lãnh thổ của Mỹ. Cũng lấy ví dụ, dùng tên lửa có cánh bắn phá các thành phố lớn ven biển của Mỹ.
Để phá hủy các (trụ sở) ngân hàng Mỹ, sử dụng các kiểu vũ khí chính xác cao hủy diệt hệ thống của Cục Dự trữ Liên bang (Mỹ), và như vậy, sẽ đẩy Mỹ vào một cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế trầm trọng. Chúng ta có những khả năng như vậy. Và để làm được điều đó, không nhất thiết cứ phải sử dụng vũ khí hạt nhân.
Còn vũ khí hạt nhân chiến lược- đó đã là một mức độ xung đột quá “tiên tiến” rồi, vào lúc mà sự sống còn của quốc gia đang thực sự bị đe dọa.
"SP": — Những cuộc xung đột có thể xảy ra nào chắc chắn sẽ không dẫn đến xung đột hạt nhân?
— Tôi hoàn toàn tin chắc rằng NATO sẽ không sử dụng vũ khí hạt nhân chỉ vì các quốc gia Baltic (Latvia, Lỉtva, Estonia-ND). Người Mỹ làm phim về chuyện này (sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ các nước Baltic-ND) - nhưng đó là một sự khoác lác.
Mỹ đang củng cố sự hiện diện của mình tại các nước Baltic và làm những phim như vậy để chúng ta không dám nghĩ đến việc sử dụng vũ khí thông thường chống lại họ ở khu vực này.
Nhưng sự thực, người Mỹ thừa hiểu rằng nếu họ sử dụng vũ khí hạt nhân ở các nước vùng Baltic chống lại Bộ đội Nga- chúng ta sẽ giáng trả Mỹ nhưng vào các mục tiêu trên lãnh thổ Mỹ. Như thế thì tại sao họ lại phải làm thế (sử dụng vũ khí hạt nhân tại Baltic-ND)?
Vâng, người Mỹ sẽ không hỗ trợ người Baltic theo kiểu như vậy. Việc gì họ đem các thành phố của mình ra để đánh cược với số phận vì những người Baltic.
Và càng hơn thế nữa, sẽ không ai sử dụng vũ khí hạt nhân vì Syria hay Venezuela – làm như vậy thật quá ngu ngốc.
Chính vì vậy, hoàn toàn ngược lại (với những nhận định của chuyên gia LHQ nói trên-ND) , tôi tin rằng (mức độ) rủi ro (xác xuất) sử dụng vũ khí hạt nhân hiện nay là khá thấp. Nhưng nguy cơ xảy ra xung đột quân sự giữa Nga và Phương Tây – thì ngược lại - cao hơn nhiều so với thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, một cuộc xung đột dù nhỏ nhất giữa Liên Xô và Mỹ cũng đã có thể dẫn đến một thảm họa toàn cầu. Bây giờ thì mối đe dọa như vậy không còn nữa.
Mặc dù nhiều nhà nghiên cứu chính trị và nhà phân tích khẳng định rằng (bây giờ thì) chỉ cần xảy ra một chuyện gì đấy - và vũ khí hạt nhân sẽ được đem ra sử dụng. Trên thực tế, đấy là những tuyên bố không nghiêm túc chút nào.
"SP": — Trong những trường hợp nào nữa thì vũ khí hạt nhân có thể được sử dụng ngoài tuyến xung đột giả định Nga- Phương Tây?
— Vũ khí hạt nhân có thể được Bắc Triều Tiên sử dụng- trong trường hợp Mỹ tấn công (nước này). Thêm nữa, xác suất sử dụng (vũ khí hạt nhân) trong trường hợp này là tương đối cao. Nhưng mặt khác, để không đến làn ranh nguy hiểm, người Mỹ chỉ cần không tấn công CHDCNDTT là đủ.
Vũ khí hạt nhân cũng có thể được sử dụng trong cuộc xung đột Ấn Độ-Pakistan. Nhưng cũng chỉ khi cuộc đối đầu đã ở mức cực kỳ căng thẳng. Tuy nhiên, các bên không đặt ra cho mình những mục tiêu chiến lược như vậy. Kashmir không đáng để vì nó mà các bên phải tấn công hạt nhân lẫn nhau .
Chính vì thế mà tôi cho rằng các cuộc đụng độ Ấn-Pakistan sẽ còn tiếp tục, nhưng chỉ ở quy mô hạn chế.
"SP ": — Tại sao khi đó những rủi ro sử dụng vũ khí hạt nhân lại khiến LHQ lo ngại đến như vậy?
— Tôi cho rằng Liên Hợp Quốc hành động trong các khuôn khổ một đường lối chung do Phương Tây vạch ra. Những tuyên bố như vậy được đưa ra là để dọa dẫm Nga. Để chúng ta đừng có mà lên gân. Để chúng ta không còn nghĩ gì đến chuyện sử dụng vũ khí thông thường ở một nơi nào đó tại Ucraine hoặc ở các nước vùng Baltic.
Trên thực tế, không có một cuộc chiến tranh hạt nhân nào “lấp ló” ở đường đường chân trời cả. Và điều đó có nghĩa là Kremlin không việc gì phải sợ nếu cần phải sử dụng vũ lực để bảo vệ các lợi ích quốc gia Nga.
