Iran nhắc Mỹ về sai lầm trong quá khứ

[june04]

Iran nhắc Trump vụ bắn nhầm máy bay chở khách. Tổng thống Iran Rouhani nhắc tới vụ Mỹ bắn nhầm máy bay dân sự khiến 290 người chết năm 1988 sau khi Trump dọa tấn công 52 mục tiêu Iran.

Tổng thống Iran phát biểu tại thủ đô Tehran tháng 7/2019. Ảnh: AFP.

"Những người chỉ nhắc đến số 52 cũng nên nhớ đến con số 290. Đừng bao giờ đe dọa đất nước Iran", Tổng thống Iran Hassan Rouhani đăng Twitter hôm qua.

Tuyên bố này ám chỉ vụ tàu tuần dương USS Vincennes của Mỹ bắn hạ chuyến bay số hiệu 655 của hãng hàng không Iran Air chở theo 290 hành khách và thành viên tổ lái trên eo biển Hormuz tháng 7/1988. Washington cho biết máy bay không đáp trả tín hiệu cảnh báo và bị xác định là tiêm kích F-14 của Tehran.

Iran khi đó chỉ trích gay gắt Mỹ, nhấn mạnh chiếc Airbus A300 đã phát tín hiệu nhận diện là máy bay dân sự. Quan chức quốc phòng Mỹ kết luận vụ rơi máy bay Iran là "một tai nạn bi thảm và đáng tiếc", cho rằng sự căng thẳng và dữ liệu sai lệch đã khiến thủy thủ đoàn chiến hạm Mỹ nhận diện sai và bắn hạ chiếc A300. Washington cũng đổ lỗi cho Tehran vì gây căng thẳng dẫn tới vụ bắn rơi máy bay chở khách.

Một năm sau, Iran kiện Mỹ ra Tòa án Công lý Quốc tế. Hai nước đạt thỏa thuận vào năm 1996, trong đó Washington bày tỏ "sự hối tiếc sâu sắc" vì vụ bắn hạ máy bay và chi trả 131,8 triệu USD để Tehran rút đơn kiện. Trong số này, 61,8 triệu USD được dành để bồi thường cho gia đình 248 hành khách Iran, số còn lại tương đương giá trị một máy bay Airbus A300.

Chính phủ Mỹ không bao giờ đưa ra lời xin lỗi chính thức hay thừa nhận sai lầm trong thảm kịch này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 5/1 dọa tấn công 52 mục tiêu ở Iran, tương đương số nhà ngoại giao bị nhóm sinh viên cách mạng Iran bắt tại đại sứ quán Mỹ ở Tehran năm 1979. Nhóm quan chức bị giam 444 ngày, nhưng cuối cùng được thả sau các cuộc đàm phán.

Căng thẳng Mỹ - Iran tăng cao sau khi Mỹ sáng 3/1 không kích hạ sát thiếu tướng Qassem Soleimani, tư lệnh đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, tại sân bay quốc tế Baghdad của Iraq. Mỹ cho rằng cuộc không kích đã ngăn được một số vụ tấn công khủng bố lớn nhằm vào quân nhân và người dân Mỹ, trong khi Iran xem đây là hành động khủng bố và thề sẽ trả thù.