Mỹ và Liên Hiệp Quốc ủng hộ lập vùng phi quân sự quanh nhà máy hạt nhân Zaporijjia

[vuitoichat]

Theo như sau khi có loạt tấn công mới trong đêm 10 sáng 11/08/2022, cộng đồng quốc tế lo ngại về nguy cơ "thảm họa" hạt nhân trong nhà máy điện hạt nhân Energoda ở Zaporijjia liên tục bị oanh kích từ cuối tuần qua trong khi cả Nga và Ukraina đổ lỗi cho nhau và rất khó kiểm chứng độc lập.

Nhà máy điện nguyên tử Zaporijjia hiện dưới sự kiểm soát của Nga. Ed JONES AFP/File

Trước cuộc họp ngày 11/8 của Liên Hiệp Quốc về các vụ oanh kích Zaporijjia theo yêu cầu của Nga, tổng thư ký Antonio Guterres, trong thông cáo, cảnh báo nguy cơ « thảm họa » hạt nhân « không chỉ cho khu vực xung quanh mà cho toàn vùng và xa hơn ». Ông Guterres ủng hộ thành lập « một vành đai phi quân sự để bảo đảm an ninh cho khu vực » quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia. Đây là đề xuất được Ukraina đưa ra trước đó.

Hoa Kỳ cho biết ủng hộ đề xuất của Ukraina, đồng thời « kêu gọi Nga ngừng ngay mọi chiến dịch quân sự bên trong và xung quanh các nhà máy điện hạt nhân và giao lại cho Ukraina kiểm soát hoàn toàn » những cơ sở này. Theo tổng thống Volodymyr Zelensky, chỉ khi nào Ukraina nắm lại kiểm soát thì « an toàn nguyên tử mới được bảo đảm cho cả châu Âu ».

Về phần Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA), giám đốc Rafael Grossi đã yêu cầu Nga và Ukraina hợp tác để nhân viên của AIEA được nhanh chóng vào thị sát khu vực vì « thời gian thúc bách ». Ông phát biểu :

« Tôi rất quan ngại về tình hình ở nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia và tôi nhắc lại là phải ngừng ngay lập tức mọi hành động quân sự gây nguy hiểm cho an toàn hạt nhân. Những hành động quân sự ở gần một cơ sở hạt nhân lớn như vậy có thể sẽ gây những hệ quả nghiêm trọng.

Dựa trên những thông tin mới nhất, các chuyên gia của AIEA cho rằng tạm thời chưa thấy đe dọa trực tiếp cho an toàn hạt nhân sau những vụ oanh kích hoặc hoạt động quân sự khác. Nhưng tình hình có thể thay đổi bất kỳ lúc nào. Tôi yêu cầu hai bên hợp tác với AIEA và cho phép thị sát nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia ngay khi có thể ».

Nga chứa vũ khí trong nhà máy điện hạt nhân Energodar

Nhà máy điện hạt nhân Energodar tại Zaporijjia, lớn nhất châu Âu, bị quân đội Nga chiếm đóng ngay từ ngày 04/03/2022. Thông tín viên RFI Stéphane Siohan tóm lược tình hình sau loạt tấn công mới nhất :

« Nhà máy điện hạt nhân Energodar bị quân đội Nga kiểm soát ngay từ những ngày đầu chiến tranh, dù đội ngũ nhân viên người Ukraina vẫn tiến tục làm việc dưới chế độ chiếm đóng. Thứ Năm 11/08, nhà máy đã bị oanh kích ít nhất 5 lần nhưng không gây thiệt hại về người. Tuy nhiên, theo cơ quan Energoatom, rất nhiều bộ cảm biến bức xạ đã bị hỏng trong khi chất phóng xạ nằm ngay gần đó.

Chính quyền Nga cáo buộc quân đội Nga. Nhưng Kiev lập luận rằng Ukraina chẳng có lợi gì khi gây ra thảm họa hạt nhân ngay trên lãnh thổ nước này. Tuy nhiên, điều chắc chắn là quân đội Nga chứa vũ khí ngay trong nhà máy hạt nhân Energodar ở Zaporijjia và từ khu vực này, quân Nga đã oanh kích nặng nề các thành phố Nikopol và Marganets ở bên kia bờ sông Dnipro do quân đội Ukraina kiểm soát ».