Vị tướng nào có thể khiến Lưu Bị và Gia Cát Lượng e ngại như vậy?
Vị tướng bị Trương Phi, Triệu Vân đánh bại
Thời kỳ đầu, khi còn phục vụ dưới trướng Viên Thiệu, Trương Cáp là một vị tướng xuất sắc, nổi danh lẫy lừng. Ước tính, tuổi của ông có lẽ lớn hơn nhiều người cùng thời, có thể ngang bằng với Trương Phi. Theo sử sách ghi chép, Trương Phi sinh vào khoảng năm 170 và mất năm 221, hưởng thọ khoảng 50 tuổi. Nếu dựa vào đó để tính toán, khi mất Trương Cáp khoảng 65 tuổi. Tuy nhiên, dù tuổi cao nhưng ông vẫn thể hiện sự dũng mãnh và khả năng chiến đấu phi thường.
Trương Cáp từng cùng Nhan Lương, Văn Xú và Cao Lãm kề vai sát cánh, được mệnh danh là "Tứ trụ Hà Bắc" của Viên Thiệu. (Ảnh: Sohu)
Trương Cáp từng cùng Nhan Lương, Văn Xú và Cao Lãm kề vai sát cánh, được mệnh danh là "Tứ trụ Hà Bắc" của Viên Thiệu. Nhưng số phận của ba vị tướng còn lại khá bi thảm: Nhan Lương bị Triệu Vân đánh úp và chém chết, Văn Xú và Cao Lãm lần lượt bị Quan Vũ giết chết.
Những sự kiện này chắc chắn đã tác động mạnh đến tâm lý của Trương Cáp, khiến ông trở nên thận trọng hơn trong các trận chiến sau này. Bảo toàn tính mạng trở thành một phần quan trọng trong chiến lược của ông. Dù từng giao chiến với Mã Siêu 20 hiệp nhưng cuối cùng vẫn thua trận, trong khi Tào Hồng có thể cầm cự tới 40 hiệp. Điều này cho thấy Trương Cáp thiên về việc giữ gìn mạng sống cho bản thân.
Trong trận chiến ở Đãng Cừ, Trương Phi đã đánh bại Trương Cáp, khiến Trương Cáp phải bỏ ngựa, dẫn tàn quân trốn về Nam Trịnh.
Trong trận chiến ở Nhương Sơn, Triệu Vân một thương đâm chết Cao Lãm cứu mạng Lưu Bị, sau đó dù đang trong tình trạng bất lợi vẫn đánh tơi tả Trương Cáp sau 30 hiệp.
Vị tướng khiến Lưu Bị, Gia Cát Lượng e ngại
Trong quá trình bình định Hà Bắc, Trương Cáp luôn tham gia với tư cách một hàng tướng, không phô trương tài năng. Sau khi tình hình Hà Bắc ổn định, Trương Cáp thường xuyên cùng Hạ Hầu Uyên xuất chinh, tham gia nhiều trận đánh quan trọng. Khi Hạ Hầu Uyên thống lĩnh đại quân trấn giữ Quan Trung, đánh bại Lương Hưng, đuổi Mã Siêu, phá Hàn Toại, Trương Cáp không giữ vai trò chỉ huy chủ đạo mà âm thầm hỗ trợ Hạ Hầu Uyên bày binh bố trận.
Sau này, Lưu Bị nói với thuộc hạ của mình: "Cần giết chết Trương Cáp, giết Hạ Hầu Uyên cũng vô dụng thôi."
Dù sao, thất bại thảm hại của Trương Cáp trong trận Đãng Cừ vẫn còn đó. Tuy nhiên, Trương Cáp không hề thiếu tự tin khi đối mặt với kẻ địch. Ông luôn nhạy bén nắm bắt thời cơ trên chiến trường để phản công. Điều này giúp ông bảo vệ bản thân và đồng đội vào những thời điểm then chốt, đồng thời khiến đối phương bất ngờ.
Trương Cáp là người cẩn trọng, giỏi giữ mình, quyết đoán trong mọi quyết định. Ông giống như người luôn tích lũy những chiến thắng nhỏ, không chạy theo hư danh. Trong trận chiến ở Nhai Đình, với thái độ bình tĩnh và điềm đạm, Trương Cáp đã khéo léo khắc chế sai lầm của Mã Tắc, giúp phòng tuyến Nhai Đình giữ vững được phần nào.
Nếu không có sự điều binh khiển tướng tài tình này của Trương Cáp, kế hoạch của Gia Cát Lượng đã diễn ra suôn sẻ. Cách hành sự của ông rất khéo léo, không nóng vội, biết cách rút lui đúng lúc khi gặp phải đối thủ mạnh, thay vì liều lĩnh tử chiến. Lần Bắc phạt đầu tiên của Gia Cát Lượng chịu đả kích nặng nề, cũng vì thế Trương Cáp trở thành mối đại họa trong lòng Gia Cát Lượng.
Vị thế và tài năng của Trương Cáp trong lịch sử
Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa và Tam Quốc Chí, hình tượng của Trương Cáp được thể hiện một cách kín đáo và đầy ẩn ý. Mặc dù ông không phải là vị tướng lừng lẫy nhất, nhưng trong mỗi trận chiến quan trọng, ông luôn tích lũy được vinh dự cho bản thân, từng bước chiếm lĩnh vị trí trong phe Tào Ngụy. Đặc biệt, trong các trận chiến tại Hán Trung và Lãng Trung, ông đối đầu với kẻ thù mạnh mẽ mà không hề sợ hãi, nhưng vẫn biết cách chọn lựa thông minh vào lúc quan trọng để tránh rủi ro.
Trong trận núi Định Quân, mặc dù chỉ huy quân đội gần như bị tiêu diệt, Trương Cáp vẫn thành công trong việc đưa quân thoát thân. Dù không thể thay đổi cục diện trận chiến, ông sau đó đến thời đại của Tào Duệ được trọng dụng trở lại và thể hiện khả năng chỉ huy ấn tượng trước những đối thủ khác.
Tuy nhiên, trong lịch sử chính thống, Trương Cáp không chỉ nổi tiếng với sự dũng cảm và trí tuệ, mà còn được biết đến với khả năng "chạy trốn" đầy bất ngờ trong những tình huống nguy cấp. Từ trận Quan Độ đến Đương Khúc, rồi đến bốn lần Bắc Phạt của Gia Cát Lượng, bóng dáng của ông xuất hiện trong từng trận đấu. Đặc biệt, khi tình thế không thuận lợi, ông luôn sử dụng chiến thuật rút lui linh hoạt và thông minh để tạo ra cơ hội sống sót cho bản thân và quân lính.
Có thể nói Trương Cáp là một bậc thầy trong việc vượt qua khó khăn trên chiến trường. Mặc dù vậy, ông vẫn có uy tín rất cao trong phe Tào Ngụy, giỏi hợp tác với người khác và luôn có thể tìm thấy cơ hội tái sinh từ thất bại. Khả năng thích ứng và trí tuệ này đã giúp ông trụ vững trong chiến tranh trong một thời gian dài.
VietBF@ Sưu tập
