Căn bệnh ung thư quái ác đã cướp đi mạng sống của nhiều nghệ sĩ Việt trong vài năm gần đây. Nghệ sĩ Hương Duyên bị khối u lành nhưng sau vài năm, khối u chuyển sang ác tính. Nữ diễn viên sống với căn bệnh ung thư tử cung giai đoạn cuối và tự cắn răng chịu đựng cơn đau, cười lạc quan tới tận cuối đời.
Đã gần 2 tuần kể từ ngày nghệ sĩ Hương Duyên trút hơi thở cuối cùng trở về cát bụi, bầu không khí mất mát tang thương vẫn bao trùm ngôi nhà nằm trong con ngõ nhỏ phố Văn Phú (Hà Đông - Hà Nội).
Ngay từ khi bước chân đến gần căn nhà nơi cô từng sinh sống, tiếng kinh cầu siêu đã thoảng đưa bên tai, đều đều, chậm rãi, bình an nhưng gợi chút gì đó xa xôi, lạnh lẽo...
Di ảnh của nghệ sĩ Hương Duyên nằm ngay ngắn trên ban giờ đặt ngoài phòng khách, gương mặt cô hiền hậu, chất phác, tảo tần hệt như những vai diễn cô từng thể hiện trên phim.
Tự cắn răng chịu đựng cơn đau, cười lạc quan tới tận cuối đời
Tiếp chúng tôi là anh Thắng (con trai ruột của nghệ sĩ Hương Duyên). Là người đàn ông duy nhất còn lại trong gia đình, anh Thắng tự nhủ bản thân phải gắng gượng để làm chỗ dựa cho vợ con và em gái.
Anh kể, năm 2013, bố anh qua đời sau một cơn tai biến. Mẹ anh bàng hoàng, đau đớn vì sự mất mát đột ngột của chồng. Phải mất hơn 1 năm trời, nỗi đau mới dần nguôi ngoai, nụ cười mới nở lại trên môi người phụ nữ hiền lành, đôn hậu ấy.
Thế nhưng, chẳng lâu sau đó mẹ anh phát hiện ra trong người có một khối u. Thời điểm đó, khi đi khám tại bệnh viện thì được kết luận là một khối u lành, có thể phẫu thuật hoặc điều trị bằng thuốc.
Phần vì cũng chủ quan, phần vì quá bận rộn với công việc nên nghệ sĩ Hương Duyên cứ để khối u đó trên người mà chưa nghĩ đến việc phẫu thuật cắt bỏ.
Cho đến đầu năm 2016, trong một lần đi kiểm tra sức khỏe, cô được thông báo khối u chuyển sang ác tính và căn bệnh ung thư tử cung của cô đã bước vào giai đoạn cuối cùng.
Buổi tối hôm đó, cô gọi con trai và con gái vào phòng để thông báo tin xấu. Cô khóc. Nhưng rồi nhanh chóng gạt nước mắt và động viên 2 con. Cô bảo rằng mẹ đã chuẩn bị sẵn tinh thần và sẽ cố gắng chữa bệnh, dù các bác sĩ đã tiên lượng rằng bệnh tình đang xấu đi rất nhiều.
Trong suốt thời gian đó, nghệ sĩ Hương Duyên luôn giữ cho mình tinh thần lạc quan nhất có thể. Dù đang mang trong mình trọng bệnh, luôn bị hành hạ bởi những cơn đau quằn quại thân xác, nhưng cô vẫn lo lắng chu toàn mọi việc lớn nhỏ trong gia đình, cố gắng cười giả vờ vô ưu vô lo để các con an tâm học hành, công tác.
Điều đặc biệt, mọi người trong đoàn Nhà hát kịch Hà Nội - nơi nghệ sĩ Hương Duyên công tác cũng không hề hay biết việc cô đang mang trong mình căn bệnh ung thư giai đoạn cuối. Mãi tới khi tóc trên đầu rụng hết, không giấu được nữa, cô mới chia sẻ với đồng nghiệp về bệnh tình của mình.
Thời điểm quay bộ phim truyền hình "Zippo, mù tạt và em", cô phải đội tóc giả để tham gia vai diễn. Đó cũng chính là bộ phim truyền hình cuối cùng mà cô gắng sức góp mặt, dù chỉ là một nhân vật rất phụ.
NSND Hoàng Dũng cũng từng tâm sự rằng khi ông quyết định diễn lại vở "Tiếng đàn mê thảo" để chia tay đồng nghiệp trước lúc nghỉ hưu, cô Hương Duyên cũng được diễn dù lúc ấy bệnh tình đã khá nặng rồi. Cô đau đến mức chân đứng không còn vững nữa nhưng vẫn cố gắng luyện tập cùng mọi người trong đoàn.
Đến khi diễn xong vở, cô mới tâm sự thật thà với "sếp" rằng: "Không biết có phải vì em được diễn hoặc vì diễn hăng quá mà em không bị đau chút nào anh à".
Con dâu nghệ sĩ Hương Duyên thì kể mẹ chồng là một người chịu đau rất kém, nhưng chưa bao giờ bà than vãn, kêu ca mà cắn răng tự chịu đựng. Những khi không chịu được nữa, bà lấy xe đi dạo loanh quanh hoặc chơi với cháu nội cho quên đi cơn đau đang hành hạ thân thể.
Trong mắt con dâu, nghệ sĩ Hương Duyên là một người mẹ chồng rất hiền, rất tốt. Những ngày cuối đời, biết mình không còn sống được bao lâu nữa, bà sốt ruột muốn thấy con dâu nhanh trưởng thành, thay mình gánh vác việc nhà, nên hơi "khó" hơn một chút.
Nhưng trong suy nghĩ của con dâu, đó là cái "khó" của một người phụ nữ hết mình vì gia đình, vì con cái. Cho đến tận những phút cuối đời, bà cũng không nghĩ gì cho bản thân mình, mà chỉ thuận theo sự an bài của số phận.
Con gái của nghệ sĩ Hương Duyên năm nay đang học lớp 12. Chỉ còn vài tháng nữa thôi sẽ bắt đầu bước vào kì thi đại học cam go, thử thách. Đây cũng chính là nỗi lo lắng canh cánh trong lòng nghệ sĩ Hương Duyên trước khi nhắm mắt.
Anh Thắng - con trai nghệ sĩ Hương Duyên tâm sự, dù đã chuẩn bị trước tinh thần cho chuyến đi xa của cuộc đời mình, nhưng mẹ anh không nghĩ rằng mọi chuyện lại diễn ra nhanh như vậy.
Với tinh thần lạc quan khi chống chọi với bệnh tật, bà vẫn luôn mong có thể kéo dài thời gian thêm một chút, đến ngày nhận tấm giấy báo đỗ đại học của cô con gái trên tay, để yên tâm xuôi tay nhắm mắt.
Lúc chúng tôi đến nhà, con gái của nghệ sĩ Hương Duyên đi học chưa về. Gác lại nỗi đau mất mẹ, cả Thắng và em gái đều cố gắng quay trở lại với cuộc sống thường ngày để hoàn thành việc học, việc làm.
Mãi tới gần trưa, con gái nghệ sĩ Hương Duyên mới tan học về nhà. Đi quan ban thờ mẹ, em chắp tay cúi lậy. Màu áo đen trên người em đang mặc trên người khiến không gian nơi đặt di ảnh của nghệ sĩ Hương Duyên trở nên buồn hơn, lặng lẽ hơn một chút.
Tâm sự trong dòng nước mắt liên tục lăn dài trên gò má của cô gái chỉ mới bước qua tuổi 18 đôi mươi, em kể, mỗi lần đi học về, cảm giác căn nhà vắng mẹ trở lên quá trống vắng và lạnh lẽo.
Chỉ trong vòng 5 năm, 2 anh em phải lần lượt trở tang cả bố lẫn mẹ. "Mồ côi" - 2 chữ đó quá xót xa và đau đớn.
"Hụt hẫng quá nhiều... Có những tâm sự dồn nén không nói được với ai cả... Em muốn tâm sự với mẹ... Nói chuyện với mọi người không thể như nói chuyện với mẹ được", con gái nghệ sĩ Hương Duyên tâm sự bằng những câu đứt đoạn như cố ghìm nỗi đau lại ở phía trong mình.
Năm nay em học cuối cấp, chỉ vài tháng nữa thôi em sẽ bước vào kỳ thi đại học để thực hiện ước mơ trở thành bác sĩ của mình.
Trong suốt quãng thời gian ôn luyện để chuẩn bị cho kỳ thi, em phải cùng mẹ chiến đấu với những cơn đau. Rồi, giá như mẹ chỉ chờ em thêm một chút, một chút nữa thôi, biết đâu mẹ sẽ an tâm nhắm mắt khi biết em đã bước chân được vào ngôi trường mình mơ ước.
Vậy mà...
Biết trước con đường phía của mình sẽ rất nhiều khó khăn, không còn bàn tay chăm sóc của mẹ, không còn sự giúp đỡ và động viên của mẹ. Những lúc khó khăn, không còn mẹ để mà ôm chầm mà khóc.
Không giống như bao nhiêu bạn học sinh cuối cấp ngoài kia chỉ lo làm sao ôn luyện thật tốt cho kì thi, em đã phải dự trù trước kế hoạch cho quãng đường sắp tới của mình. Học như thế nào, sống ra sao, khi không còn mẹ.
"Học xong cấp 3 em sẽ kiếm việc làm thêm. Vì anh trai em cũng không thể lo được hết cho em. Các bác cũng chỉ được một phần, không thể như trước kia là mẹ chăm cho tất cả", em tâm sự.
Ở trong câu nói đó của em, dường như có một chút gì đó lo lắng, một chút buồn bã, nhưng tràn đầy quyết tâm và sự mạnh mẽ.
Có lẽ, em cũng đã là một cái cây đủ trưởng thành. Em được lớn lên bằng tình yêu của mẹ, và sẽ vươn những cành lá sum xuê đón lấy những điều tốt đẹp phía trước bằng sự mạnh mẽ tự thân của chính bản thân mình. Chỉ buồn rằng, sự mạnh mẽ ấy, lại khởi đầu bằng cách vượt qua một nỗi đau...
Chào từ biệt gia đình nghệ sĩ Hương Duyên để ra về, điều ngạc nhiên là cảm xúc buồn bã, thương tiếc trong chúng tôi nhỏ đi một chút vì những điều mới vừa len lỏi.
Đó chính là sự lạc quan khi nhìn thấy nụ cười của nghệ sĩ Hương Duyên với những bức ảnh trọc lốc trong những ngày cuối đời chịu nhiều đau đớn. Đó là sự quyết tâm và mạnh mẽ trong lời tâm sự của con gái cô.
Và chúng tôi hiểu rằng, đối mặt với những nỗi đau mất mát là điều không ai muốn. Nhưng khi phải đối mặt, cách chúng ta vượt qua chúng thế nào, mới là điều quan trọng nhất!
Nghệ sĩ Hương Duyên tên thật là Đào Thị Duyên, sinh ngày 22/9/1965 tại xã Song Mai, huyện Kim Động tỉnh Hải Hưng nhưng lớn lên ở xã Hòa Bình, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay là TP. Hà Nội).
Năm 1984, nghệ sĩ Hương Duyên được tuyển vào Đoàn kịch nói Hà Tây làm diễn viên. Năm 2009, khi Đoàn sát nhập vào với Nhà hát kịch Hà Nội, cô là diễn viên của Đoàn 3 từ đó đến nay.
Trong hơn 30 năm cống hiến cho nghệ thuật, nghệ sĩ Đào Thị Duyên đã đạt được Huy chương bạc tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1990. Huy chương đồng tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1995. Huy chương Đồng tại Hội diễn của ngành công an nhân dân năm 2005. Huy chương bạc Liên hoan sân khấu thủ đô lần 2 năm 2016 và nhiều giải thưởng khác.
Với khán giả truyền hình, nghệ sĩ Hương Duyên gây ấn tượng với những vai diễn lam lũ, chất phác trong phim "Khi đàn chim trở về", "Cuồng phong", "Zippo, mù tạt và em"...
Sau một thời gian chống chọi với bệnh ung thư cổ tử cung, nghệ sĩ Hương Duyên đã trút hơi thở cuối cùng vào hồi 22:50 ngày 15/4/2017 trong niềm thương tiếc vô hạn của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và khán giả yêu mến cô.
