Khi nhận tối hậu thư của Elon Musk về yêu cầu các công chức báo cáo đầu việc, lãnh đạo hàng loạt cơ quan lớn nhất chính phủ Mỹ không biết phải làm gì.
Tại Phòng Đông, Nhà Trắng, tối 22/2, Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Kash Patel họp với Tulsi Gabbard, Giám đốc Tình báo Quốc gia. Cuộc họp diễn ra chỉ vài giờ sau khi Elon Musk gửi "tối hậu thư" đe dọa sẽ sa thải những nhân viên liên bang không gửi email báo cáo công việc đã làm trong tuần vừa qua để xác nhận liệu họ "có tồn tại" trong bộ máy hay không.
Sau yêu cầu đó của Musk, hai quan chức hàng đầu trong nội các của Tổng thống Donald Trump phải tìm một nơi yên tĩnh để trao đổi bên lề bữa tối dành cho các thống đốc.
Elon Musk phát biểu trong một sự kiện tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, với Tổng thống Donald Trump, hôm 11/2. Ảnh: AP
Theo ba nguồn tin am hiểu vấn đề, hai người đồng tình rằng việc để các đặc vụ FBI và nhân viên tình báo tuân theo mệnh lệnh từ Musk có thể làm lộ bí mật an ninh quốc gia và các thông tin nhạy cảm khác.
Patel và Gabbard vẫn hết lòng ủng hộ mục tiêu tinh giản bộ máy liên bang mà Musk theo đuổi, nhưng họ không thể để nhân viên thực hiện chỉ thị này, ngay cả khi nó thách thức người phụ trách Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) quyền lực và quan trọng hơn là làm phiền lòng Tổng thống Trump.
Các cuộc nói chuyện tương tự cũng diễn ra bên trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao nhất của chính quyền. Gabbard đã liên lạc với giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) John Ratcliffe.
Các tham mưu trưởng và sĩ quan nhân sự cấp cao tại Bộ Quốc phòng cùng hàng loạt cơ quan khác vội vã tham khảo ý kiến nhau nên làm gì với tối hậu thư của Musk. Các quản lý nhân sự cấp thấp trong chính quyền cũng bối rối và hoảng loạn trước những câu hỏi dồn dập từ hàng trăm nghìn công chức về việc liệu họ có nguy cơ bị sa thải hay không.
Lãnh đạo tại các cơ quan lớn nhất nước loay hoay, không biết phải phản hồi như thế nào trước chỉ thị từ cố vấn quyền lực nhất bên cạnh Tổng thống mà không làm ảnh hưởng đến nhân viên của mình. Một số người thậm chí đã gọi điện đến Nhà Trắng trong ngày cuối tuần để xin hướng dẫn.
Giám đốc FBI Patel là người đầu tiên công khai phản đối yêu cầu báo cáo công việc của Musk.
"FBI, thông qua Văn phòng Giám đốc, chịu trách nhiệm về tất cả các quy trình đánh giá của chúng tôi và sẽ tiến hành đánh giá theo các thủ tục do FBI ban hành", ông viết trong email gửi cho toàn bộ nhân viên cơ quan. "Hiện tại, vui lòng dừng mọi phản hồi".
Patel sau đó nói với các đặc vụ FBI trong một cuộc họp trực tuyến hôm 26/2 rằng cách ông phản ứng với email từ Musk là bằng chứng cho thấy ông luôn đứng về phía họ, theo hai nguồn thạo tin.
Được Tổng thống Trump trao quyền, Musk và nhóm của ông đã xâm nhập các cơ quan quan trọng nhất trong chính quyền liên bang, hành động nhanh chóng và mạnh mẽ để thực hiện nhiệm vụ cải tổ bộ máy, chống lãng phí. Ông chủ Nhà Trắng đến nay vẫn phủ nhận việc có bất kỳ căng thẳng nào giữa "cố vấn cấp cao đặc biệt" của mình với những bộ trưởng đang phụ trách 2,3 triệu công chức liên bang.
"Tất cả thành viên nội các đều cực kỳ vui vẻ với Elon", Tổng thống viết trên mạng xã hội sáng 26/2.
Cùng ngày, tại cuộc họp nội các đầu tiên của mình, ông đã trả lời câu hỏi từ một phóng viên về những căng thẳng có thể xảy ra bằng cách hỏi những trợ lý cấp cao nhất rằng "có ai không hài lòng với Elon không?".
Sau vài khoảnh khắc ngại ngần, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick bắt đầu vỗ tay thật to, mở màn cho tràng vỗ tay từ các thành viên nội các còn lại có mặt trong phòng họp để khích lệ Musk.
Tuy nhiên, chính những bộ trưởng nội các này đã phải giải quyết tình trạng hỗn loạn bên trong cơ quan của họ, khi hành động của Musk khiến bộ máy hành chính rung chuyển.
Tại Bộ Tư pháp vào cuối tuần trước, các quản lý cấp trung đã đề nghị nhân viên chờ thêm hướng dẫn trước khi phản hồi email của Musk. Tại sảnh Văn phòng Bộ Cựu binh ở Portland, Oregon, các quản trị viên đã thiết lập nhiều máy tính để nhân viên có thể nhanh chóng trả lời Musk trước thời hạn nửa đêm do ông đặt ra.
Tại một căn cứ quân sự lớn hôm 24/2, hai nhân viên dân sự đã đến gặp chỉ huy của họ trong tình trạng gần như muốn khóc khi đấu tranh với suy nghĩ nên trả lời email từ Musk như thế nào, thậm chí là có nên hồi đáp hay không.
Một người có con cần chăm sóc đặc biệt và phụ thuộc vào hệ thống chăm sóc sức khỏe của quân đội. Cả hai nhân viên đều lo sợ rằng nếu bị sa thải, họ sẽ không thể tìm được một công việc khác có mức lương và phúc lợi tương đương.
Bất chấp lời đảm bảo từ chỉ huy, người đã nhắc lại hướng dẫn từ Lầu Năm Góc là bỏ qua yêu cầu do Musk đưa ra, hai nhân viên vẫn email trả lời, báo cáo các đầu việc đã làm trong tuần vì quá sợ hãi trước những hệ lụy, theo một nhân viên giấu tên tại căn cứ.
Musk đã bảo vệ hành động của mình khi xuất hiện tại cuộc họp nội các.
"Thật ra tôi chỉ là một nhân viên hỗ trợ kỹ thuật khiêm tốn mà thôi", tỷ phú cho hay, lặp lại câu nói mà ông đã sử dụng trong hầu hết các lần xuất hiện trước công chúng trong tháng qua.
Trên thực tế, nhóm của Musk tại DOGE đã làm nhiều hơn là chỉ hỗ trợ kỹ thuật. Họ gần như đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), khiến hầu hết nhân viên tại đơn vị này bị sa thải hoặc bị đình chỉ công tác. Các thành viên DOGE đã yêu cầu và được quyền tiếp cận những dữ liệu nhạy cảm của Bộ Tài chính.
Elon Musk trong cuộc họp nội các ở Nhà Trắng ngày 26/2. Ảnh: AFP
Elon Musk trong cuộc họp nội các ở Nhà Trắng ngày 26/2. Ảnh: AFP
Trước nhóm nội các của Tổng thống Trump, Musk khẳng định ông đang hướng tới mục tiêu cắt giảm 15% tổng chi tiêu chính phủ nhằm ngăn đất nước phá sản. Tỷ phú giàu nhất hành tinh cho hay ông đã được Tổng thống chấp thuận về việc đe dọa sa thải những nhân viên không phản hồi email báo cáo công việc.
"Tổng thống đã khuyến khích tôi quyết liệt hơn thông qua mạng xã hội Truth Social và qua một cuộc điện thoại", Musk nói với các phóng viên. "Và tôi đã trả lời 'Được thôi, thưa ngài Tổng thống, chúng tôi thực sự sẽ làm điều đó. Tổng thống là tổng tư lệnh. Tôi làm những gì Tổng thống yêu cầu'. Tôi nói 'chúng ta có thể gửi email cho mọi người, chỉ để hỏi rằng tuần trước bạn đã làm gì?'. Tổng thống đồng ý. Vì vậy, tôi đã như vậy".
Một số quan chức cấp cao đã bày tỏ nghi ngại về hành động của Musk. Tuy nhiên, trong cuộc họp ở Nhà Trắng hôm 26/2, khi Tổng thống Trump bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn với Musk, họ đã không lên tiếng.
Ngoại trưởng Marco Rubio ngồi cạnh Tổng thống và không phản đối khi Musk mô tả nỗ lực của mình. Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright cũng không đưa ra bình luận nào. Và Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. không phản đối bất kỳ điều gì Musk nói.
"Tôi nghĩ mọi người không chỉ vui mừng, họ còn rất phấn khích nữa", Tổng thống Trump nói với các phóng viên thay mặt cho nội các. Sau đó, những tiếng vỗ tay vang lên.
VietBF@sưu tập
