Canada là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, nhưng Tổng thống Donald Trump liên tục ra đòn với đồng minh từ khi lên nắm quyền. Có ý kiến cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ vẫn bực bội vì những chuyện trong quá khứ.
Bức ảnh chụp năm 2019 ghi lại khoảnh khắc Thủ tướng Justin Trudeau chuẩn bị hôn xã giao đệ nhất phu nhân Melania Trump. (Ảnh: Reuters)
Trên mạng xã hội, một số người suy đoán bức ảnh chụp năm 2019 ghi lại khoảnh khắc Thủ tướng Justin Trudeau chuẩn bị hôn xã giao đệ nhất phu nhân Melania Trump tại sự kiện của G7 ở Pháp đã khiến ông Trump ghét nhà lãnh đạo hào hoa của Canada.
Trước khi lên nắm quyền lần hai, ông Trump coi việc mua lại Canada để tạo thành bang thứ 51 của Mỹ sẽ tạo nên di sản của ông.
Khi Tổng thống Mỹ Trump thông báo chính sách tăng thuế mới, ông thể hiện sự thù ghét đặc biệt với Canada. Hàng loạt hành động của nhà lãnh đạo Mỹ đã gây ra những biến động chính trị ở Canada, gây băn khoăn và bàng hoàng không hiểu vì sao ông Trump muốn cuộc chiến thương mại với một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.
"Tôi không thể hiểu nổi. Tôi không biết liệu đó có phải một loại đòn bẩy chiến lược nào đó hay không", Stephen Moore, nhà kinh tế học của Quỹ Di sản và là cựu cố vấn của ông Trump, nói với New York Times .
Ông Moore cho rằng với nhà lãnh đạo Mỹ, chính trị là vấn đề cá nhân.
Ngoài việc tăng thuế 25% với tất cả hàng hóa Canada và Mexico, có hiệu lực từ ngày 4/3, ông Trump vừa chỉ đạo điều tra gỗ xẻ , mặt hàng mà Canada cũng là nước xuất khẩu nhiều vào Mỹ.
Rất nhiều người đang băn khoăn về lý do ông Trump liên tục tấn công nước láng giềng thân thiết và đe dọa sẽ gây mất ổn định nền kinh tế của nước này bằng thuế quan, kéo mối quan hệ giữa hai nước xuống mức thấp chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.
Năm 2018, sau cuộc họp thượng đỉnh G7 tại Charlevoix, Quebec, ông Trump chỉ trích ông Trudeau trên mạng xã hội, cáo buộc ông "rất không trung thực và yếu đuối" và bịa ra "những tuyên bố sai sự thật", đồng thời ám chỉ rằng ông có thể áp thuế đối với ô tô do Canada sản xuất.
Thủ tướng Trudeau thường thận trọng trong những phát biểu công khai về ông Trump trong nhiệm kỳ đầu, nhưng hai nhà lãnh đạo này có phong cách cá nhân và quan điểm chính trị hoàn toàn khác nhau.
Ông Trump thường xuyên hạ thấp những người mà ông coi là đối thủ, trong khi Thủ tướng Trudeau thường nói về giá trị của việc tập hợp mọi người lại với nhau, điều mà ông từng gọi là cách tiếp cận “đầy nắng” trong đời sống chính trị.
Trong phát biểu thẳng thắn trước một nhóm các lãnh đạo doanh nghiệp vào tháng trước, ông Trudeau đưa ra lý thuyết về nỗi ám ảnh của ông Trump với Canada.
Ông Trudeau phát biểu tại cuộc họp ở Toronto: “Chính quyền Trump không chỉ biết chúng ta có bao nhiêu khoáng sản quan trọng mà đó có thể là lý do họ cứ nói về việc sáp nhập chúng ta và biến chúng ta thành bang thứ 51”.
“Ông Trump nghĩ rằng một trong những cách dễ nhất để làm điều đó là tiếp quản đất nước chúng ta. Và đó là một điều có thật”, Thủ tướng Canada nói.
Ông Trump có vẻ thực sự quan tâm đến khoáng sản. Nhà lãnh đạo Mỹ gần đây ép Ukraine ký thỏa thuận đất hiếm, nhưng vẫn chưa thể ký kết sau cuộc cãi vã ở Nhà Trắng.
Khi còn là doanh nhân, ông Trump có hai vụ làm ăn ở Canada nhưng đều thất bại. Dự án khách sạn và chung cư tại Toronto, do một nhà đầu tư ở Toronto sở hữu và thuê công ty Trump quản lý, đã bị tiếp quản vào năm 2016.
Năm sau, một khách sạn do các nhà đầu tư Malaysia sở hữu mang tên Trump ở Vancouver cũng thất bại.
Cả hai khách sạn đang hoạt động dưới những tên gọi và quản lý khác nhau, và nay trở thành nơi tập trung của những người biểu tình phản đổi chủ trương "Nước Mỹ trên hết" và sự coi thường Canada.
Trước khi khách sạn ở Vancouver khai trương, ông Gregor Robertson - thị trưởng thành phố lúc bấy giờ - viết thư cho chủ sở hữu tòa nhà yêu cầu họ không sử dụng tên Trump.
“Tên tuổi và thương hiệu của ông Trump không có chỗ đứng trên đường chân trời của Vancouver, cũng như những ý tưởng ngu ngốc của ông ta trong thế giới hiện đại”, ông Robertson viết.
Chủ nghĩa dân tộc bùng lên
Trước khi dấn thân vào chính trị, ông Trump chưa tỏ ra ác cảm với Canada. Năm 2012, khi chính quyền Obama thời điểm đó trì hoãn quyết định phê duyệt dự án đường ống Keystone XL để vận chuyển dầu từ Canada đến Mỹ, ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng dự án này phải được tiến hành. “Chúng ta cần sử dụng nguồn lực của mình và hỗ trợ các đồng minh như Canada”, ông Trump viết.
Nhưng đến năm 2015, những nội dung mà ông Trump cho là thiết sót của Hiệp định Thương mại Tự do của Mỹ - Canada – Mexico trở thành vấn đề trung tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của ông Trump.
Ông Trump thường xuyên gọi thỏa thuận này là "thảm họa" đối với người lao động Mỹ và coi việc hủy bỏ thỏa thuận là nhiệm vụ ưu tiên nếu ông đắc cử.
Một thỏa thuận sửa đổi được ký kết vào năm 2020, sau các cuộc đàm phán căng thẳng giữa ba quốc gia. Có lúc, ông Trump đề xuất gạt Canada sang một bên để ký thỏa thuận giữa Mỹ và Mexico.
Sau khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump tuyên bố rằng thỏa thuận này không có lợi cho Mỹ và cần được viết lại.
Khi đe dọa tăng thuế với Canada trong tháng qua, ông Trump chế giễu Thủ tướng Trudeau bằng biệt danh “thống đốc", hàm ý nói về việc Mỹ có thể sáp nhập Canada.
Ông Trump thậm chí còn kêu gọi cựu cầu thủ khúc côn cầu người Canada Wayne Gretzky ra tranh cử thủ tướng, cho rằng cựu cầu thủ này sẽ "chiến thắng dễ dàng". Ông Gretzky đã vấp phải phản ứng dữ dội trong nước, khi nhiều người coi ông là kẻ phản bội vì có quan hệ với ông Trump.
Những mâu thuẫn liên tục khiến chủ nghĩa dân tộc bùng lên ở Canada. Nhiều người chia sẻ khẩu hiệu tiêu thụ hàng hóa Canada thay vì hàng Mỹ, như chọn Cove Soda thay Coca-Cola.
"Có cảm giác chung về lòng yêu nước chưa từng thấy ở Canada trong nhiều năm qua khi họ phản ứng với ông Trump và sự thù địch của ông ấy", Ira Wells, giáo sư tại Cao đẳng Victoria của Đại học Toronto cho biết.
Dường như ông Trump không bận tâm đến những điều này. Tuần trước, ông nói rằng Mỹ cũng đã chuẩn bị cắt đứt quan hệ với Canada mà không cần thay đổi mối quan hệ thương mại giữa hai nước.
VietBF@ Sưu tập
