|
Hy vọng về một lệnh ngừng bắn ở Ukraine dường như ngày càng xa vời sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với hai người đồng cấp Nga và Ukraine tuần này, trong bối cảnh châu Âu dường như đang bị “bỏ quên” ngoài tiến trình hòa đàm.
Trong tuần này, các lãnh đạo quân sự châu Âu sẽ nhóm họp tại Northwood, phía tây thủ đô London, trong bối cảnh chính quyền Thủ tướng Anh Keir Starmer, vẫn kiên trì theo đuổi mục tiêu đảm bảo một lệnh ngừng bắn khả thi ở Ukraine.
Hội nghị thượng đỉnh diễn ra bất chấp thái độ không mấy mặn mà của Tổng thống Nga đối với người đồng cấp Mỹ trong cuộc gọi quan trọng vào ngày 18/3, khi ông thẳng thừng bác bỏ đề xuất ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày do Mỹ và Ukraine đưa ra. Ông Putin tiếp tục giữ vững các "ranh giới đỏ" được cho là bất khả thi, bao gồm yêu cầu Mỹ và phương Tây chấm dứt viện trợ quân sự và ngừng chia sẻ thông tin tình báo cho Kiev. Trong khi đó, Washington vẫn chưa sẵn sàng đưa ra bất kỳ đảm bảo nào về việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tới Ukraine.
Phần lớn nội dung điện đàm giữa ông Trump và người đồng cấp Nga Putin tiếp tục được đem ra thảo luận trong cuộc đối thoại tiếp theo giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Ukraine. Song, điều đáng lo lại là châu Âu dường như vẫn vắng bóng trong tiến trình hòa đàm do Mỹ chủ trì.
Nỗ lực của châu Âu
Trong bối cảnh đó, châu Âu vẫn nỗ lực để lại dấu ấn trong tiến trình đàm phán hòa bình ở Ukraine bằng cách thành lập một “liên minh tự nguyện” nhằm ủng hộ Kiev theo cách riêng của mình. Khi các cuộc đàm phán bắt đầu, vẫn chưa rõ mục tiêu cuối cùng của lực lượng gìn giữ hòa bình sẽ là gì, hay liệu các đồng minh của Kiev có đủ khả năng duy trì sự hiện diện của họ trong thời gian dài tại Ukraine hay không.
Anh và Pháp là những quốc gia tiên phong trong cam kết triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở Ukraine nếu một lệnh ngừng bắn được thiết lập, mặc dù tiến trình hòa đàm tới nay vẫn đang ở những bước đầu.
Tuy nhiên, những chi tiết cụ thể về kế hoạch điều quân tới nay vẫn chưa sáng tỏ. Politico dẫn lời một cựu chỉ huy quân đội Anh cho rằng, các đề xuất hiện tại bao gồm phương án thành lập một lực lượng gồm 30.000 binh sĩ nhằm duy trì ổn định sau lệnh ngừng bắn hay triển khai một lực lượng gìn giữ hòa bình quy mô lớn hơn, lên tới 100.000 quân, với nhiệm vụ mở rộng và kéo dài hơn. Ngoài ra, vẫn còn những câu hỏi quan trọng khác đang bị bỏ ngỏ, cụ thể như việc liệu lực lượng gìn giữ hòa bình của Anh có được phép nổ súng vào quân đội Nga trong tình thế nguy cấp hay không.
Hội nghị thượng đỉnh do Anh tổ chức vào ngày 20/3 được cho là sẽ quy tụ các chỉ huy quân sự và nhà hoạch định quốc phòng để thảo luận về những chi tiết then chốt của kế hoạch điều quân: lực lượng hòa bình cần triển khai ở đâu, những thiết bị quân sự nào có thể mang theo và quốc gia nào có thể cung cấp nguồn lực phù hợp nhất cho đội quân này.
Dù còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết, Thủ tướng Starmer vẫn giữ vững lập trường của mình. Ông Starmer nhiều lần tuyên bố Anh sẽ làm "bất cứ điều gì cần thiết" để hỗ trợ Ukraine, ngụ ý về một thỏa thuận an ninh có thể kéo dài trong nhiều năm.
Một quan chức cấp cao giấu tên của chính phủ Anh cho biết các bộ trưởng không tập trung vào "điểm kết thúc" của sứ mệnh gìn giữ hòa bình, mà thay vào đó đặt trọng tâm vào "việc đảm bảo những gì đủ mạnh trên thực địa để duy trì nền hòa bình lâu dài".
Đây cũng là kỳ vọng chung của các đồng minh Anh, những người lo ngại về tính bền vững của các cam kết an ninh.
"Tôi nghĩ rằng sự ủng hộ quốc tế đối với một thỏa thuận hòa bình sẽ cần có tính lâu dài", cựu Ngoại trưởng Phần Lan Teija Tiilikainen nhận định.
Bước tiếp theo là gì?
Dù chính phủ Anh đã cam kết tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng, lực lượng quân sự nước này vẫn đang đối mặt với nhiều hạn chế. Bộ trưởng Quốc phòng John Healey từng thừa nhận với POLITICO vào năm ngoái rằng quân đội Anh chưa "sẵn sàng chiến đấu" trong một cuộc chiến lớn.
Bà Marina Morin, chuyên gia tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh của King's College London, cảnh báo rằng đây sẽ là một thách thức lớn đối với bất kỳ sứ mệnh gìn giữ hòa bình nào. Theo bà Morin, tới thời điểm này, “Anh và các đối tác châu Âu vẫn chưa đưa ra một chiến lược rõ ràng”.
"Chúng ta có thể hỗ trợ Ukraine trong bao lâu khi bản thân còn phải tái vũ trang do kho dự trữ quân sự đã cạn kiệt? Việc tuyên bố ‘chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn bao lâu cũng được’ sẽ vô nghĩa nếu chúng ta không có khả năng thực hiện”, bà Morin nói.
Bộ Quốc phòng Anh đã tham khảo các khuyến nghị từ “Cuộc điều tra Chilcot về cuộc chiến Iraq” trong những năm 2000 để lập kế hoạch cho bất kỳ chiến dịch quân sự nào. Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại rằng những bài học quan trọng từ cuộc điều tra này đang bị phớt lờ.
Ông Ed Arnold, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI) và là một cựu quân nhân, nhấn mạnh rằng một trong những kết luận quan trọng từ Cuộc điều tra Chilcot là cần có một định nghĩa rõ ràng về thành công trong bất kỳ sự can thiệp nào.
"Đây là một nỗ lực đầy tham vọng của Anh và các đồng minh châu Âu nhưng nó cũng có thể trở thành một sai lầm nghiêm trọng. Chúng ta thậm chí còn chưa xác định được nhiệm vụ cụ thể là gì”, ông Arnold nhận định.
Nga tới nay đã nhiều lần phản đối mạnh mẽ việc phương Tây triển khai quân đội tới Ukraine. Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga, Dmitry Medvedev ngày 16/3 cảnh báo rằng bất kỳ kế hoạch nào của NATO nhằm đưa "lực lượng gìn giữ hòa bình" vào Ukraine đều có thể châm ngòi cho một cuộc xung đột toàn diện giữa Nga và liên minh này.
Thay vào đó, Moscow đề xuất một giải pháp thay thế khả thi: cử phái đoàn quan sát viên không vũ trang hoặc nhóm giám sát dân sự để theo dõi việc thực thi bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai. Đáng chú ý, Nga cũng một lần nữa nhấn mạnh yêu cầu NATO cam kết không kết nạp Ukraine làm thành viên, đồng thời khẳng định Kiev cần duy trì lập trường trung lập để đảm bảo sự ổn định trong khu vực.
Châu Âu vẫn bị gạt ra ngoài lề
Các quan chức Anh khẳng định đây là một cách tiếp cận sai lầm, nhấn mạnh rằng cam kết củng cố thỏa thuận hòa bình cần được thực hiện nhanh chóng và dứt khoát.
Cựu Ngoại trưởng Phần Lan Tiilikainen lập luận: “Điều đó không có nghĩa là quân đội Anh phải hiện diện ở đó trong nhiều thập kỷ, miễn là điều nàycó thể thiết lập một cơ chế đảm bảo sự hiện diện vững chắc của quốc tế”. Theo bà Tiilikainen, điều này có thể bao gồm việc luân chuyển trách nhiệm giữa các quốc gia tham gia.
Tuy nhiên, bất kể mức độ sẵn sàng hỗ trợ Ukraine của Vương quốc Anh và các đồng minh lớn đến đậu, họ vẫn chỉ đóng vai trò bên lề trong các cuộc đối thoại chính giữa Moscow và Washington.
Nhắc đến cuộc điện đàm mới đây giữa ông Trump và ông Zelensky, chuyên gia chính trị Evgeny Minchenko, Giám đốc Viện Chuyên môn Chính trị Quốc tế nhận định: “Cuộc đối thoại vẫn mang tính song phương, tập trung vào Nga và Mỹ, trong khi Ukraine và EU vẫn bị gạt ra ngoài lề, với Anh thậm chí còn bị gạt ra xa hơn. Nội dung cuộc đối thoại cũng bao hàm các vấn đề rộng nóng hổi khác như tình hình Trung Đông, an ninh toàn cầu, vấn đề hạt nhân và hợp tác kinh tế nhưng tuyệt nhiên không có gì liên quan đến châu Âu”.
Ông Ben Wallace, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh, nói với Times Radio: "Tổng thống Putin và Tổng thống Trump đang thảo luận rất nhiều, nhưng không có sự bảo đảm thực tế nào dành cho Ukraine—cũng tức là cho châu Âu và Vương quốc Anh."
"Cuối cùng, tôi nghĩ điều cần thiết là cả bốn bên liên quan đều phải có mặt tại bạn đàm phán”, ông Wallace nhấn mạnh.
VietBF@ sưu tập
|
|
