Ứng cử viên đảng Tự do (Liberal l) Lee Jae-myung đă giành chiến thắng trong cuộc bầu cử bất thường diễn ra ngày 3/6. Cuộc bầu cử được kích hoạt sau khi cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol bị phế truất và đang bị luận tội do áp đặt thiết quân luật.
Xuất thân nghèo khó
Sinh tháng 12/1963, ông Lee Jae-myung là con thứ năm trong một gia đ́nh nghèo có 7 người con đến từ Andong, một thành phố ven sông ở phía Đông Nam Seoul. Tiểu sử và nhật kư cho biết, cha của ông Lee làm công nhân vệ sinh chợ, c̣n mẹ làm nhân viên thu phí tại các nhà vệ sinh công cộng.
Khi Hàn Quốc đang trong giai đoạn đầu của quá tŕnh công nghiệp hóa, Lee khi đó c̣n là một thiếu niên, bắt đầu làm việc trong các nhà máy - từ sản xuất trang sức đến dây chuyền lắp ráp tủ lạnh. Khi làm việc tại một nhà máy sản xuất găng tay bóng chày, ông bị thương tật vĩnh viễn ở cánh tay trái. Ông từng phải ghen tị với những học sinh mặc đồng phục đi học và những người có đủ ăn.
Ông Lee Jae-myung.
Mặc dù có xuất phát điểm khiêm tốn, cuối cùng ông Lee đă vượt qua kỳ thi tốt nghiệp và giành được học bổng toàn phần để học luật tại Đại học Chung-Ang, một trong những trường đại học tư thục hàng đầu của Seoul.
Sau tốt nghiệp, ông lấy bằng cử nhân luật học và hành nghề luật sư nhân quyền. Ông bắt đầu bước vào chính trường vào năm 2010 với tư cách là Thị trưởng thành phố Seongnam, một thành phố ngay bên ngoài Seoul, đại diện cho đảng Dân chủ tự do. Điều đó dẫn đến một nhiệm kỳ khác, quan trọng hơn, từ năm 2018, với tư cách là Thống đốc tỉnh Gyeonggi, tỉnh đông dân nhất của đất nước, bao quanh thủ đô Seoul.
Thời điểm đó, ông đă để mắt đến chức tổng thống, thế nên ông rời khỏi chức Thống đốc tỉnh Gyeonggi để tham gia cuộc bầu cử tổng thống năm 2022, nhưng đă thua ông Yoon với tỷ lệ sát nút.
Sau đó, ông Lee ứng cử và trúng cử vào quốc hội. Ông sống sót sau vụ ám sát hụt vào tháng 1/2024 khi một kẻ quá khích dùng dao đâm vào cổ ông trong một sự kiện công khai ở thành phố Busan ở phía Nam. Vụ việc này đảng Liberal của ông lên án là "hành động khủng bố chính trị".
Sau khi cựu Tổng thống Yoon gây ra vụ bê bối quyền lực bằng việc ban hành thiết quân luật, dẫn đến bạo loạn, ông Lee một lần nữa trở thành tiêu điểm khi là một trong những nhà lập pháp vội vă đến cơ quan lập pháp và đẩy lùi những người lính để tổ chức bỏ phiếu khẩn cấp nhằm dỡ bỏ thiết quân luật. Ông đă phát video trực tiếp cảnh ḿnh nhảy qua hàng rào để vào ṭa nhà, video lan truyền nhanh chóng, được xem hàng chục triệu lần.
Mặc dù ngày càng nổi tiếng, ông Lee vẫn bị nhiều đối thủ nghi ngờ v́ các phiên ṭa h́nh sự của ông - bao gồm cả cáo buộc hối lộ và các cáo buộc liên quan đến vụ bê bối phát triển bất động sản.
Riêng ông Lee từng bị kết tội vi phạm luật bầu cử khi cố t́nh đưa ra tuyên bố sai sự thật trong một cuộc tranh luận khi tranh cử tổng thống năm 2022. Ông phủ nhận mọi cáo buộc, tuyên bố ḿnh đă bị truy tố về nhiều tội danh khác nhau "mà không có bất kỳ bằng chứng hay cơ sở nào" và rằng, các cáo buộc này có động cơ chính trị.
Thách thức đang chờ phía trước
Với 100% số phiếu được kiểm, ông Lee giành chiến thắng với 49,42% phiếu bầu, trong khi đối thủ bảo thủ của ông là ông Kim Moon-soo giành được 41,15%. Dữ liệu của Ủy ban Bầu cử Quốc gia cho biết, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu là hơn 77%, cao nhất trong một cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc kể từ năm 1997. Nhiệm kỳ của ông Lee bắt đầu ngay lập tức, không có thời gian chuyển tiếp 2 tháng như thường lệ sau khi Ủy ban Bầu cử Quốc gia chính thức xác nhận chiến thắng của ông vào sáng 4/6.
Trong bài phát biểu nhậm chức, tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đă cảnh báo rằng những thay đổi nhanh chóng trong trật tự toàn cầu, như chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đặc biệt là sự hỗn loạn thương mại toàn cầu do thuế quan toàn diện của Tổng thống Mỹ Donald Trump, gây ra mối đe dọa đến sự tồn vong của đất nước ông, trong khi một b́nh luận của Nhà Trắng về chiến thắng của ông đă gây ra sự bất an trong chính trường.
Mặc dù nổi tiếng là một nhà cải cách cấp tiến quyết tâm chống lại chế độ bảo thủ của đất nước, trong những phát biểu gần đây, ông Lee đă tỏ ra thận trọng hơn khi đưa ra những tuyên bố chính sách cầm quyền. Ông đă hứa sẽ phục hồi nền kinh tế, giảm bất b́nh đẳng và xoa dịu sự chia rẽ quốc gia. "Một chính phủ Lee Jae-myung sẽ là một chính phủ thực dụng ủng hộ thị trường", ông nhấn mạnh.
Về chính sách đối ngoại, ông cho biết sẽ củng cố quan hệ đối tác 3 bên với Mỹ và Nhật Bản, trong khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio mô tả liên minh an ninh của Washington với Seoul là "vững chắc như thép".
Trong bài phát biểu của ḿnh, ông Lee cho biết chính phủ của ông sẽ giải quyết vấn đề CHDCND Triều Tiên bằng "một sự răn đe mạnh mẽ" dựa trên liên minh quân sự Hàn Quốc-Mỹ, nhưng nói thêm rằng ông sẽ để ngỏ cánh cửa đối thoại với CHDCND Triều Tiên và thiết lập ḥa b́nh trên Bán đảo Triều Tiên.
Theo đoạn phim truyền h́nh địa phương, trong cuộc điện đàm với Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Kim Myung-soo, ông Lee đă yêu cầu quân đội theo dơi chặt chẽ các động thái ở phía Bắc và duy tŕ trạng thái sẵn sàng chiến đấu vững chắc dựa trên liên minh quân sự Hàn Quốc-Mỹ.
Nhưng, ông muốn tránh xa cách tiếp cận đối đầu của ông Yoon đối với CHDCND Triều Tiên và tái hợp tác với quốc gia láng giềng có vũ khí hạt nhân của Hàn Quốc. Tuy nhiên, ông đă thừa nhận rằng sẽ "rất khó" để nhanh chóng nối lại các cuộc gặp thượng đỉnh với nhà lănh đạo Kim Jong-un.
