Nếu chế độ giáo quyền cực đoan Iran bị sụp đổ, không chỉ gây ra khủng hoảng về nguồn cung cấp năng lượng mà c̣n đe dọa cả nền kinh tế của TQ, quốc gia ngày càng bị phụ thuộc vào nguồn dầu giá rẻ từ Iran, theo các nguồn tin của
AFP.
Đại sứ Amir Saeid Iravani, Đại diện thường trực của Iran tại Liên hiệp quốc, và Phó Thông, đại diện thường trực của TQ, gặp nhau trước cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc. (Ảnh: Michael M Santiago/Getty/AFP)
Hiện tại, TQ đang phải đối mặt với nguy cơ khủng hoảng an ninh về nguồn năng lượng nghiêm trọng. Dầu thô từ Iran với giá rẻ, sản lượng lớn và được bán bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây (v́ có thể chi trả qua đồng Nhân dân tệ) đă trở thành nguồn cung ứng chủ lực mà TQ gần như không có phương án thay thế tương xứng nào khác.
Không có sự lựa chọn thay thế hợp lư
Dầu thô của Nga có thể là một phương án khả thi, nhưng với mức chiết khấu chỉ khoảng 1 USD/thùng và nguồn cung cũng không dồi dào. Dầu thô từ Venezuela th́ chất lượng thấp, việc vận chuyển đến TQ lại có phần rất phức tạp. Trong khi đó, con đường tái xuất dầu Iran qua Malaysia cũng có nguy cơ bị cắt đứt nếu phương Tây cho siết chặt việc kiểm soát. Bắc Kinh được cho là không muốn mạo hiểm trong t́nh h́nh phức tạp hiện tại.
Kinh tế TQ có thể bị hụt hơi nếu chế độ Iran có sự thay đổi
Nếu Iran có xảy ra biến động về chính trị, hoặc thay đổi chính quyền, các giao dịch thương mại dầu mỏ có thể quay trở lại sử dụng đồng USD. Điều này sẽ khiến cho TQ bị thiệt hại nặng nề, không chỉ v́ phải trả thêm khoảng 20–30 tỷ USD mỗi năm cho chi phí nhập cảng dầu thô, mà c̣n ảnh hưởng đến kế hoạch nhằm quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ.
Chưa kể, các dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (
BRI) của TQ tại Iran và khu vực Trung Á cũng có thể bị ảnh hưởng nặng. Hiện tại, TQ được hưởng ưu đăi về giá là nhờ Iran đang bị cô lập và không có nhiều đối tác khác để mua bán dầu.
Nhà máy lọc dầu nhỏ có nguy cơ bị tê liệt
Nếu mất đi nguồn dầu thô giá rẻ từ Iran, khoảng 40% các nhà máy lọc dầu nhỏ (gọi là
"teapot") ở tỉnh Sơn Đông, vốn bị phụ thuộc vào dầu Iran, có thể sẽ phải cho đóng cửa. Điều này kéo theo nguy cơ giới công nhân bị mất việc hàng loạt và thiếu hụt nguồn nhiên liệu trong nước, theo lời cảnh cáo từ các nguồn tin thông thạo.
Ông Tập Cận B́nh lần đầu lên tiếng về sự căng thẳng tại Trung Đông
Trước diễn biến về chiến sự giữa Israel và Iran, Chủ tịch TQ Tập Cận B́nh mới đây đă lần đầu lên tiếng, bày tỏ
"mối lo ngại sâu sắc" và kêu gọi các bên nên kiềm chế, tránh để cho t́nh h́nh leo thang thêm.
Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh với 5 nước Trung Á tại thủ đô Astana (Kazakhstan) hôm thứ Ba, ông Tập nhấn mạnh, TQ phản đối mọi hành động xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lănh thổ của các quốc gia.
"Các bên cần sớm có hành động nhằm hạ nhiệt căng thẳng và ngăn chặn cuộc xung đột sẽ lan rộng ra", ông này được đài truyền h́nh nhà nước CCTV trích dẫn lời.
TQ kêu gọi ngừng bắn
Bộ Ngoại giao TQ thông báo đă bắt đầu cho sơ tán công dân ra khỏi cả Israel và Iran. Đồng thời, Bắc Kinh đang tích cực kêu gọi các bên hăy ngừng bắn, khi các cuộc giao tranh đă bước sang ngày thứ 5.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ, ông Guo Jiakun, cho biết Bắc Kinh đang liên lạc với cả Iran, Israel và các bên liên quan để thúc đẩy t́m kiếm giải pháp ḥa b́nh.
"TQ kêu gọi các bên, đặc biệt là những quốc gia có ảnh hưởng đến Israel, cần thể hiện trách nhiệm, cùng t́m cách làm hạ nhiệt và ngăn chặn cuộc xung đột lan rộng", ông nói.
Theo số liệu thống kê từ Hải quan, số lượng dầu thô nhập khẩu của TQ trong tháng 4/2025 đạt 11,69 triệu thùng/ngày. Theo con sô do công ty phân tích hàng hóa
Kpler tổng hợp, số lượng nhập khẩu dầu thô của TQ từ Iran đạt 743,000 thùng/ngày trong tháng 4/2025. Các nhà máy lọc dầu độc lập của TQ, chủ yếu dựa vào nguồn nhập khẩu dầu thô từ Iran.
Nguồn: AFP