Chuyên gia quân sự đưa ra nhận định, chỉ có một loại vũ khí duy nhất đủ sức để xuyên thủng những cơ sở hạt nhân kiên cố nhất của Iran, đó là siêu bom phá boongke GBU-57 do Hoa Kỳ chế tạo.
GBU-57, hay bom xuyên phá vũ khí hạng nặng, được thiết kế để thả bằng máy bay ném bom tàng hình B-2 của Mỹ.(Minh họa)
Trong bối cảnh Israel đang tiến hành hàng loạt chiến dịch tấn công nhằm hủy diệt chương trình về hạt nhân của Iran, giới phân tích quân sự cho rằng cơ hội tốt nhất để phá hủy những mục tiêu kiên cố như cơ sở làm giàu uranium ở Fordow, nằm sâu dưới lòng núi, chính là quả bom 14 tấn
GBU-57, hay còn gọi là
"Massive Ordnance Penetrator" (MOP), do Hoa Kỳ chế tạo ra.
"Quái vật" xuyên thủng lòng đất
Với chiều dài hơn 6 mét và trọng lượng đến 13,6 tấn,
MOP là một quả bom khổng lồ được bọc trong hợp kim thép siêu cứng, có thể xuyên thủng hơn 60 mét lớp đá núi trước khi cho phát nổ.
Theo Đại tá Steve Ganyard, cựu sĩ quan Không quân Mỹ có chia sẻ với
ABC News,
GBU-57 chưa từng được đem ra sử dụng trong tác chiến, nhưng được nghiên cứu chế tạo dành riêng cho các mục tiêu nằm dưới lòng đất như ở Iran hay Bắc Hàn, nơi các cơ sở nhạy cảm thường được xây dựng sâu dưới đất và bao bọc vởi nhiều lớp bê tông cốt sắt dày.
"Bạn sẽ không cần đến loại bom này trong những tình huống bình thường. Nó chỉ được dành riêng cho những mục tiêu đặc biệt", ông Ganyard nhận định.
Vị đại tá lưu ý rằng, tuy có kích thước khổng lồ, quả bom
MOP chỉ mang 2,3 tấn thuốc nổ được bọc trong vỏ kim loại siêu cứng, được thiết kế để phát nổ chính xác khi chạm đến mục tiêu nằm sâu dưới lòng đất.
"Nó sẽ không gây ra một vụ nổ dữ dội, chỉ làm văng lên một số mảnh vỡ, không phải là một đám mây bụi khổng lồ", ông này nói thêm.
Với chiều dài hơn 6 mét và trọng lượng đến 13,6 tấn, loại bom này có thể đâm sâu xuống 60 mét dưới lòng đất trước khi phát nổ. (Ảnh: Financial Times)
Theo ông Mark Cancian, cố vấn cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (
CSIS), người từng làm việc tạiNgũ Giác Đài trong các chương trình mua sắm trang thiết bị quân sự cho biết Mỹ đã chi ra khoảng 400 triệu USD để nghiên cứu và chế tạo ra loại vũ khí đặc biệt này.
MOP do công ty Boeing sản xuất, từng được cho thử nghiệm tại thao trường
White Sands (New Mexico), nhưng chưa bao giờ được sử dụng trong thực tế chiến trường. Trước đó, Hoa Kỳ từng đem ra sử dụng loại bom phi hạt nhân
MOAB (Massive Ordnance Air Blast) nặng 10 tấn tại Afghanistan vào năm 2017, gây ra thiệt hại nặng cho hang ổ của bọn
IS ở tỉnh Nangarhar. Tuy nhiên,
MOAB có sức công phá nhỏ hơn và không có khả năng xuyên sâu như
MOP.
MOP được chế tạo ra từ năm 2002, chính thức cho triển khai từ 2011 và liên tục được nâng cấp. Hiện Không quân của bất cứ quốc gia nào, kể cả Israel, không hề có sở hữu loại bom này hay phương tiện chuyên dụng để chở nó ngoài loại oanh tạc cơ tàng hình
B-2 Spirit. Mỗi chiếc
B-2 có thể mang theo hai quả bom
MOP cùng một lúc.
Theo Không Lực Hoa Kỳ cho biết, hiện có 20 chiếc B-2 đang hoạt động, mỗi chiếc mang được 2 quả
MOP ở hai khoang bom riêng biệt.
B-2 do hãng
Northrop Grumman chế tạo, có tầm bay xa lên đến 11,000 km (và bay xa đến 19.000 km nếu được tiếp tế nhiên liệu trên không), đủ khả năng đánh trúng bất cứ mục tiêu nào trên toàn cầu.
Giới chuyên gia quân sự cho hay các máy bay
B-2 hiện đậu tại căn cứ Không quân Whiteman, tiểu bang Missouri, và sẽ mất khoảng 15 giờ để bay đến Iran nếu được lệnh triển khai.
Phương án tiềm năng
Trong khi Israel đã trực tiếp tấn công cơ sở Natanz ,nơi đặt các máy ly tâm làm giàu uranium của Iran, thì Fordow, cơ sở hạt nhân chiến lược khác gần thành phố Qom, vẫn chưa bị động đến.
Ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (
IAEA), từng cảnh cáo rằng một số hạng mục nhạy cảm nhất tại Fordow có thể được chôn sâu đến gần 800 mét dưới lòng đất.
"Tôi đã từng đến đó nhiều lần", ông chia sẻ với Financial Times.
"Muốn vào được khu đó, phải đi qua đường hầm xoắn ốc kéo dài xuống rất sâu".
Giới chuyên gia cho rằng nếu Hoa Kỳ quyết định tham chiến,
Fordow sẽ là mục tiêu hàng đầu cần giải quyết ngay, và không có gì hiệu quả hơn với loại bom tấn MOP này.
Ông Mick Mulroy, cựu Phó Phụ tá Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách Trung Đông, nhận định, chỉ riêng việc cho phá hủy Natanz và Fordow có thể cần đến hàng chục quả bom
MOP.
Về phía Hoa Kỳ, mặc dù chưa trực tiếp tham chiến, nhưng đã bắt đầu tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực với nhóm tác chiến hàng không mẩu hạm thứ hai được điều động đến. Tổng thống Donald Trump, người trước đó kiên trì theo đuổi giải pháp ngoại giao, gần đây bắt đầu có thái độ cứng rắn hơn, tuyên bố trên mạng xã hội rằng Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei có thể
"phải trả giá bằng mạng sống, đồng thời kêu gọi Tehran đầu hàng vô điều kiện".
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (
IAEA) cảnh cáo các cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân có thể gây ra rò rỉ phóng xạ, tuy nhiên một số chuyên gia lại cho rằng mức rủi ro này là rất thấp.
Theo ông Scott Roecker, Phó Chủ tịch Sáng kiến Ngăn chặn Mối đe dọa Hạt nhân (NTI), nếu MOP được sử dụng tại Fordow, khả năng rò rỉ phóng xạ ra bên ngoài là gần như không đáng kể, WSJ cho biết.
Israel được cho là đã có kế hoạch riêng để xử lý
Fordow, bao gồm các lựa chọn như tấn công bằng hàng loạt bom xuyên boongke cỡ nhỏ, cho các toán biệt kích mạo hiểm tấn công, ám sát các khoa học gia về hạt nhân hoặc tấn công mạng, như đã từng thực hiện với bọn khủng bố Hezbollah ở Lebanon năm xưa.
Tuy nhiên, theo ông William Wechsler, cựu giới chức cao cấp Bộ Quốc phòng Mỹ dưới thời Tổng thống Barack Obama, cho biết:
"Phương án có khả năng thành công cao nhất vẫn là một đòn tấn công trực tiếp từ phía Hoa Kỳ".
Thách thức về chiến thuật
Dù có sở hữu sức mạnh đáng gờm, cả
MOP và
B-2 vẫn phải đối mặt với thách thức về chiến thuật nếu cho tấn công Fordow, theo sử gia về quân sự Robert Pape, tác giả cuốn sách
"Bombing to Win". Trước tiên, việc thả nhiều bom chính xác có thể buộc
B-2 phải bay lượn lờ trên mục tiêu, điều khiến dễ bị phát hiện và hệ thống phòng không của Iran tấn công.
Tiền thân của bom MOP, loại bom Massive Ordnance Air Blast (MOAB) nặng 2,.000 pounds, thường được gọi là "Mẹ của mọi loại bom", đã từng được đem ra sử dụng tại Afghanistan vào năm 2017. (Ảnh: Reuters)
"B-2 có khả năng tàng hình rất cao, nhưng chỉ để tránh radar theo dỏi, không hoàn toàn vô hình", ông Pape cảnh giác.
"Ví dụ, đáy máy bay này rất bằng phẳng, khiến dễ bị hỏa tiển phòng không khóa mục tiêu, tương tự như loại máy bay dân dụng".
Một trở ngại khác là cần phải mở đường bay an toàn cho B-2 đến tiếp cận mục tiêu. Điều này có thể cho thực hiện bằng cách sử dụng loại hỏa tiển chống radar để tiêu diệt các trạm radar còn sót lại mà Israel chưa kịp phá hủy.
"Tuy nhiên, rất có thể Iran đã lường trước việc Mỹ mở ra hành lang không kích kiểu đó", ông Pape nói.
"Nhiệm vụ có thể đạt thành công, nhưng cũng cần nên hiểu rằng đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử chiến tranh hiện đại".
