Khủng hoảng gạo đe dọa vị thế của Thủ tướng Nhật Bản Ishiba

[june04]

Trên một cánh đồng xanh tươi nằm giữa những ngọn núi ở tỉnh Yamagata, miền bắc Nhật Bản, ông Nobuhiko Kurosawa đang làm công việc mà 20 thế hệ gia đình ông đã làm: Trồng lúa.

Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã có nhiều thay đổi. Giá gạo ở Nhật tăng mạnh từ đợt nắng nóng khắc nghiệt năm 2023, lên mức cao gấp đôi trong vòng 1 năm.


Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba. (Ảnh: Mainichi)

Thiếu hụt gạo khiến siêu thị ở các thành phố lớn hạn chế bán mặt hàng thiết yếu này, ảnh hưởng đến bữa ăn của người dân Nhật Bản. Gạo trở thành tâm điểm của cuộc tranh luận gay gắt về chi phí sinh hoạt trong chiến dịch tranh cử vào Thượng viện, dự kiến diễn ra ngày 20/7 tới. Các nhà quan sát cho rằng nếu đảng Dân chủ Tự do (LDP) đánh mất đa số ở Thượng viện, vị trí của Thủ tướng Shigeru Ishiba có thể bị đe dọa.

Với 30 ha trồng lúa, ông Kurosawa cung cấp gạo cho nhiều nơi, từ một cửa hàng cơm nắm gần đó đến các doanh nghiệp trên khắp Nhật Bản và nước ngoài.

"Chúng tôi đã nhận được đơn đặt hàng từ những khách hàng mới, nhưng chúng tôi không thể nhận thêm nữa vì phải thực hiện hợp đồng đã ký. Công ty của chúng tôi cũng thiếu gạo trong năm ngoái nên đành phải thu hẹp khách hàng”, ông nói với Nikkei Asia.

Thủ tướng Ishiba đang dẫn dắt đảng LDP tiến tới cuộc bầu cử Thượng viện với tỷ lệ ủng hộ khoảng 30%, và lạm phát được xác định là vấn đề đáng quan tâm nhất trong số những người trả lời cuộc khảo sát do Nikkei/TV Tokyo thực hiện.

Sau khi mất thế đa số trong cuộc bầu cử hạ viện năm ngoái, LDP – đảng đóng vai trò thống trị trong nền chính trị Nhật Bản trong phần lớn 70 năm qua, cần phải giữ được thế đa số mong manh ở Thượng viện. Ngược lại, vị thế của Thủ tướng Ishiba có thể gặp nguy hiểm.

Ngay cả Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng lên tiếng chỉ trích Nhật Bản vì không đồng ý nhập thêm gạo của Mỹ khi hai nước đang đàm phán về thuế quan. Theo các nhà phân tích, việc nhập khẩu gạo sẽ bị nhóm vận động hành lang nông nghiệp của Nhật Bản – lực lượng ủng hộ quan trọng của LDP, coi là không sáng suốt.

Trong thời gian qua, các chương trình truyền hình Nhật Bản tràn ngập thông tin về những người xếp hàng chờ mua gạo, hướng dẫn cách nấu gạo cũ sao cho ngon và tuyên bố của các chính trị gia về gạo. Hồi tháng 5, một cơn thịnh nộ đã khiến bộ trưởng nông nghiệp phải từ chức, sau khi ông có phát biểu gây tranh cãi rằng ông chưa bao giờ tự mua gạo vì luôn được tặng.

Ông Shinjiro Koizumi, "ngôi sao đang lên" trong LDP, và là con trai của một cựu thủ tướng, nhanh chóng được bổ nhiệm làm bộ trưởng nông nghiệp với nhiệm vụ kiểm soát cuộc khủng hoảng gạo.

Ông Koizumi ngay lập tức cam kết giảm một nửa giá gạo xuống còn 2.000 yen (14 USD) cho 5 kg, giải phóng nguồn dự trữ của chính phủ. Tuy nhiên, các kệ hàng ở thủ đô Tokyo thường xuyên trống rỗng kể từ đầu tháng 7. Các cửa hàng vẫn tiếp tục hạn chế lượng gạo bán cho khách.