Thủ tướng Hy Lạp đề xuất EU lập cơ chế vay chung để tăng cường năng lực quốc phòng

[Romano]

Chính phủ Hy Lạp kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) thiết lập một cơ chế vay chung nhằm huy động nguồn vốn phục vụ cho các dự án quốc phòng chung của khối, trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực ngày càng phức tạp do xung đột Ukraine và căng thẳng với Nga leo thang.Theo tờ Politico ngày 23/10, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis nhấn mạnh trước thềm Hội nghị thượng đỉnh EU tại Brussels rằng khối này cần “đóng vai trò lớn hơn trong việc huy động hàng chục tỷ euro để đáp ứng nhu cầu chi tiêu quân sự ngày càng tăng” của các quốc gia thành viên. Ông Mitsotakis cho rằng châu Âu đang ở “thời điểm bước ngoặt” cần tăng cường quyền tự chủ chiến lược, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Politico, ông Mitsotakis cho biết: “Lập luận của tôi rất đơn giản, nếu quốc phòng là hàng hóa công thiết yếu của châu Âu thì chúng ta cần có các cơ chế và nguồn tài chính chung ở cấp độ châu Âu để phát triển năng lực phòng thủ”. Người đứng đầu Chính phủ Hy Lạp cũng đặt câu hỏi rằng liệu có thể hình dung một kịch bản về cơ chế vay chung của EU, được thiết kế nhằm hỗ trợ các dự án quốc phòng tập thể hay không.

Thủ tướng Mitsotakis khẳng định ông “hoàn toàn ủng hộ” đề xuất này, với điều kiện các dự án được tài trợ phải là “hàng hóa công thực sự của châu Âu”, đồng thời nhấn mạnh việc sử dụng nguồn vốn chung sẽ giúp các nước thực hiện những kế hoạch mà riêng từng quốc gia khó có thể triển khai.

Hiện nay, an ninh châu Âu đang chịu nhiều áp lực, khi xung đột Ukraine tiếp diễn và liên tục xảy ra các vụ thiết bị bay không người lái, tiêm kích vi phạm không phận EU. Tình hình này khiến nhiều nước thành viên nhận thấy sự cần thiết của việc tăng cường hợp tác phòng thủ tập thể.

Ủy ban châu Âu thời gian qua đã đề xuất nới lỏng các quy tắc tài khóa để các nước thành viên có thể vay thêm vốn, phục vụ chương trình tái vũ trang quy mô lớn. Tuy nhiên, các quốc gia vẫn còn chia rẽ sâu sắc về khả năng chia sẻ gánh nặng nợ công giữa các nước. Dù một số dự án xuyên biên giới như hệ thống chống thiết bị bay không người lái đã được xác định, song phần lớn nguồn vốn vẫn phụ thuộc vào ngân sách quốc gia.

Ông Mitsotakis cho rằng thách thức hiện nay là phải tìm ra nguồn tài chính bổ sung, đồng thời gắn các khoản vay này với điều kiện nhằm thúc đẩy sự chuẩn bị chung, bao gồm mua sắm tập trung, phát triển công nghệ quốc phòng mới, đặc biệt trong lĩnh vực thiết bị bay không người lái và trí tuệ nhân tạo (AI). Ông nhấn mạnh Ủy ban châu Âu và các thể chế EU “có vai trò then chốt” trong việc dẫn dắt nỗ lực này.

Theo bản dự thảo tuyên bố chung được các đại sứ EU chuẩn bị trước hội nghị, khối này sẽ nhất trí “tăng cường định hướng đầu tư quốc phòng vào các dự án phát triển, sản xuất và mua sắm chung”. Tuy nhiên, những quốc gia có quan điểm tài chính thận trọng như Hà Lan vẫn phản đối mạnh mẽ việc phát hành thêm nợ chung để tăng chi tiêu quốc phòng.

Ngoài vấn đề quốc phòng, ông Mitsotakis cũng cảnh báo về những rủi ro trong chính sách khí hậu của EU, nhấn mạnh rằng quá trình chuyển đổi xanh không thể trở thành mục tiêu tự thân mà cần được cân bằng với năng lực cạnh tranh kinh tế và duy trì sự gắn kết xã hội. Nhà lãnh đạo Hy Lạp thừa nhận giai đoạn cuối của tiến trình này đang trở nên đặc biệt tốn kém, trong khi châu Âu vẫn chưa sở hữu đầy đủ công nghệ cần thiết để đạt được các mục tiêu khí hậu một cách hiệu quả.