Mặc dù nghệ có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc tiêu thụ quá mức hoặc mắc một số bệnh lý nhất định có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm các vấn đề về thận và phản ứng dị ứng...
Hiểu rõ những rủi ro này rất quan trọng khi quyết định có nên bổ sung nghệ vào chế độ ăn uống hoặc liệu trình bổ sung của bạn hay không.
1. Nghệ có thể gây phản ứng dị ứng
Curcumin – hoạt chất chính trong nghệ – được ghi nhận có khả năng hỗ trợ một số dạng dị ứng nhờ tác dụng chống viêm. Nhiều nghiên cứu cho thấy curcumin có thể ức chế sự giải phóng histamine và một số kháng thể liên quan đến phản ứng dị ứng, từ đó giúp làm giảm các triệu chứng như ngứa, sưng hoặc viêm.
Tuy nhiên, bản thân nghệ cũng có thể gây dị ứng ở một số người. Các phản ứng này thường được ghi nhận ở những người thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với bột nghệ, chẳng hạn như người sản xuất hoặc chế biến thực phẩm chức năng, hoặc khi sử dụng nghệ để massage ngoài da. Biểu hiện dị ứng thường khởi phát tại vùng da tiếp xúc với nghệ (ngứa, đỏ, viêm da), sau đó có thể lan sang các khu vực khác trên cơ thể.
Ngoài ra, nghệ có chứa salicylat – một hợp chất tương tự aspirin. Vì vậy, những người có tiền sử dị ứng aspirin hoặc mẫn cảm với salicylat cần thận trọng khi sử dụng nghệ, đặc biệt là với liều cao hoặc dùng thường xuyên. Trong các trường hợp này, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bổ sung nghệ hoặc các chế phẩm chứa curcumin.
2. Các vấn đề về thận
Dưới góc độ khoa học, nghệ nói chung không được xem là gây hại cho thận khi sử dụng ở mức hợp lý. Một số nghiên cứu trên động vật (chuột nhắt và chuột cống) cho thấy curcumin có thể mang lại lợi ích nhất định cho chức năng thận nhờ đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Tuy vậy, chính các tác giả nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng dữ liệu trên người hiện còn hạn chế, chưa đủ để khẳng định chắc chắn tác động lâu dài của curcumin đối với thận.
Một vấn đề cần lưu ý là bệnh thận do oxalat – một tình trạng hiếm gặp nhưng có thể dẫn đến suy thận. Bệnh này xảy ra khi cơ thể hấp thụ quá nhiều oxalat từ thực phẩm hoặc đồ uống. Oxalat là hợp chất có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm và thực phẩm bổ sung, trong đó có nghệ. Khi oxalat tích tụ ở mức cao, chúng có thể kết tinh và lắng đọng trong thận, gây tổn thương.
Với những người đang theo chế độ ăn ít oxalat, lượng oxalat khuyến cáo thường là dưới 50 mg mỗi ngày. Những người có bệnh nền phức tạp, đặc biệt là bệnh thận hoặc nguy cơ sỏi thận, nên thận trọng khi sử dụng các loại thực phẩm bổ sung, bao gồm cả nghệ và curcumin và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng lâu dài hoặc liều cao.
Nghệ có thể gây dị ứng với những người thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với bột nghệ,
3. Các vấn đề về túi mật
Các nghiên cứu cho thấy viên uống bổ sung curcumin có thể kích thích túi mật co bóp và tăng tiết dịch mật – chất dịch tiêu hóa do gan sản xuất và được túi mật dự trữ. Cơ chế này có thể mang lại lợi ích cho những người chưa từng mắc bệnh túi mật, vì dòng chảy mật được duy trì liên tục giúp hạn chế tình trạng ứ đọng, từ đó có thể góp phần làm giảm nguy cơ hình thành sỏi mật.
Tuy nhiên, ở những người đã có sỏi mật hoặc đang mắc các bệnh lý liên quan đến túi mật, việc bổ sung curcumin lại tiềm ẩn rủi ro. Sự co bóp mạnh của túi mật có thể làm tăng áp lực trong cơ quan này, khiến sỏi mật khó di chuyển hoặc gây tắc nghẽn đường mật, dẫn đến đau quặn mật hoặc biến chứng khác. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo những người có tiền sử sỏi mật hoặc bệnh túi mật cần thận trọng khi sử dụng các chế phẩm bổ sung curcumin và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
4. Các vấn đề về đường tiêu hóa
Một số nghiên cứu ghi nhận việc sử dụng nghệ hoặc các chế phẩm chứa curcumin có thể gây ra tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, bao gồm buồn nôn, đau bụng và tiêu chảy. Phần lớn các tác giả đánh giá những triệu chứng này ở mức độ nhẹ và có thể kiểm soát được, đặc biệt khi điều chỉnh liều dùng hoặc uống cùng thức ăn.
Tuy nhiên, cũng có những báo cáo cho thấy không phải ai cũng dung nạp tốt curcumin. Trong một số thử nghiệm lâm sàng, một số người tham gia đã phải ngừng sử dụng curcumin chỉ sau vài ngày đến một tuần do xuất hiện các tác dụng phụ về tiêu hóa. Điều này cho thấy phản ứng với curcumin có thể khác nhau giữa các cá nhân, và việc sử dụng liều cao hoặc kéo dài cần được cân nhắc, nhất là ở những người có tiền sử rối loạn tiêu hóa.
5. Thiếu máu
Sắt là khoáng chất thiết yếu giúp cơ thể tạo ra các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Ở người trưởng thành khỏe mạnh, nhu cầu sắt thường được đáp ứng đầy đủ thông qua chế độ ăn. Tuy nhiên, khi lượng sắt nạp vào không đủ – do ăn uống thiếu hụt hoặc hấp thu kém – cơ thể sẽ không sản xuất đủ hemoglobin, là sắc tố có nhiệm vụ vận chuyển oxy trong hồng cầu, từ đó dẫn đến thiếu máu.
Curcumin có đặc tính liên kết với sắt. Cơ chế này có thể có lợi trong một số bệnh lý gây tích tụ sắt dư thừa trong cơ thể. Ngược lại, ở những người đang cần bổ sung sắt, curcumin có thể gắn với sắt trong đường tiêu hóa hoặc trong cơ thể, làm giảm khả năng hấp thu và sử dụng sắt.
Vì vậy, cần cân nhắc thận trọng khi bổ sung curcumin ở những người có nguy cơ thiếu sắt, đang bị thiếu máu hoặc không được cung cấp đủ sắt từ chế độ ăn. Trong các trường hợp này, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu sắt.
6. Tổn thương gan
Ở người khỏe mạnh, việc sử dụng nghệ hoặc các chế phẩm bổ sung curcumin có thể mang lại một số lợi ích cho gan. Phần lớn các nghiên cứu về tác động của curcumin đối với gan hiện nay được thực hiện trên động vật thí nghiệm, chủ yếu là chuột nhắt và chuột cống. Những nghiên cứu này cho thấy curcumin có khả năng bảo vệ gan, thông qua việc làm giảm các quá trình viêm và những yếu tố có thể dẫn đến xơ hóa hoặc tổn thương gan.
Tuy nhiên, đã có một số báo cáo ca bệnh ghi nhận tổn thương gan liên quan đến việc sử dụng thực phẩm bổ sung curcumin. Trong các trường hợp này, xét nghiệm máu cho thấy nồng độ các men gan như aspartate aminotransferase (AST) và alanine aminotransferase (ALT) tăng cao. Đáng chú ý, khi người bệnh ngừng sử dụng curcumin, các chỉ số AST và ALT đã trở về mức bình thường, cho thấy mối liên quan có thể có giữa việc bổ sung curcumin và tổn thương gan do thuốc.
Hiện vẫn còn rất ít dữ liệu về độ an toàn và tác động của thực phẩm bổ sung curcumin ở những người đã mắc bệnh gan. Dù các tác dụng phụ được xem là hiếm gặp, các chuyên gia khuyến cáo những người được chẩn đoán mắc bệnh gan nên thận trọng và tránh sử dụng thực phẩm bổ sung curcumin với liều cao, trừ khi có chỉ định và theo dõi của bác sĩ.
Những người được chẩn đoán mắc bệnh gan nên thận trọng và tránh sử dụng thực phẩm bổ sung curcumin.
7. Tăng nguy cơ chảy máu
Hiện có rất ít bằng chứng cho thấy việc bổ sung curcumin trực tiếp làm tăng nguy cơ chảy máu. Tuy nhiên, curcumin được biết đến với tác dụng ức chế kết tập tiểu cầu. Tiểu cầu là thành phần quan trọng của máu, đóng vai trò then chốt trong quá trình đông máu và cầm máu. Khi sự kết tập tiểu cầu bị ức chế, khả năng hình thành cục máu đông có thể bị suy giảm.
Ở người khỏe mạnh, việc sử dụng curcumin với liều vừa phải thường không gây ra vấn đề đáng kể. Ngược lại, ở những người có nguy cơ chảy máu cao – chẳng hạn như người đang dùng thuốc chống đông hoặc thuốc kháng kết tập tiểu cầu, hoặc người mắc các rối loạn đông máu – việc bổ sung curcumin có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết và cần được cân nhắc thận trọng.
Ngoài ra, trước khi phẫu thuật hoặc các thủ thuật xâm lấn, người sử dụng thực phẩm bổ sung curcumin nên thông báo cho bác sĩ hoặc đội ngũ y tế. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể khuyến cáo ngừng sử dụng curcumin vài ngày đến vài tuần trước phẫu thuật để giảm nguy cơ chảy máu trong và sau can thiệp.
8. Hạ đường huyết
Curcumin được biết đến với khả năng giúp làm giảm lượng đường trong máu, vì vậy có thể mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ cao phát triển bệnh này. Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thực phẩm bổ sung curcumin trong thời gian dài có thể hỗ trợ cải thiện kiểm soát đường huyết ở người mắc đái tháo đường type 2.
Tuy nhiên, việc duy trì mức đường huyết ổn định vốn đã là thách thức, đặc biệt ở những người đang điều trị bằng thuốc. Khi bổ sung curcumin, đường huyết có thể giảm nhiều hơn mức mong muốn, thậm chí dẫn đến hạ đường huyết – một tình trạng tiềm ẩn nguy hiểm. Vì vậy, những người mắc các rối loạn chuyển hóa như tiểu đường cần thận trọng khi cân nhắc sử dụng thực phẩm chức năng chứa curcumin và nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và theo dõi phù hợp.
9. Rủi ro trong thai kỳ và cho con bú
Việc sử dụng nghệ với lượng nhỏ như một loại gia vị trong bữa ăn hằng ngày được xem là an toàn đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Tuy nhiên, nhìn chung, nhóm đối tượng này thường được khuyến cáo tránh sử dụng hầu hết các loại thực phẩm bổ sung, bao gồm cả các chế phẩm chứa curcumin, do thiếu dữ liệu đầy đủ về độ an toàn.
Một số nghiên cứu quy mô nhỏ cho thấy curcumin có tiềm năng hỗ trợ kiểm soát một số biến chứng trong thai kỳ, như đái tháo đường thai kỳ, tiền sản giật, trầm cảm trong thai kỳ, sinh non và rối loạn tăng trưởng thai nhi. Dù các kết quả ban đầu khá khả quan, nhưng bằng chứng hiện tại vẫn chưa đủ mạnh để đưa ra khuyến cáo sử dụng curcumin trong thai kỳ hoặc thời kỳ cho con bú.
Vì vậy, phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con bằng sữa mẹ nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi cân nhắc sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào chứa curcumin, nhằm đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
