Nước uống đóng chai là sản phẩm được ưa chuộng bởi tính tiện dụng, đặc biệt ở các trường học, văn phòng. Đồng thời đây là sản phẩm thiết yếu được sử dùng trực tiếp vào cơ thể hàng ngày nên luôn nằm trong nhóm sản phẩm cần tuân thủ những quy định nghiêm ngặt về ATTP của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế). Nhưng người tiêu dùng vẫn luôn quan tâm nó có thực sự an toàn như quảng cáo trên thị trường?
Nước uống đóng chai theo định nghĩa là nước đóng trong chai được sử dụng để uống trực tiếp có thể chứa khoáng chất và cacbon dioxit (CO2) tự nhiên hoặc bổ sung nhưng không phải là nước khoáng thiên nhiên đóng chai và không được chứa đường, các chất tạo ngọt, các chất tạo hương hoặc bất kỳ loại thực phẩm nào khác.
Muốn sản phảm nước đóng chai đảm bảo ATTP, cơ sở sản xuất phải đảm bảo đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ. Phòng chiết rót phải kín, sạch, dễ dàng làm vệ sinh, thoát nước tốt và có trang bị đèn UV hoạt động tốt. Bên cạnh đó, cơ sở cần được vệ sinh hàng ngày và tổng vệ sinh định kỳ. Các thiết bị trong hệ thống xử lý nước phải được theo dõi, kiểm tra, vệ sinh thường xuyên và thay mới định kì hoặc khi cần thiết.
Người trực tiếp sản xuất nước uống đóng chai phải được khám sức khỏe định kỳ hàng năm và được xác nhận đủ sức khỏe để tham gia sản xuất thực phẩm. trong quá trình sản xuất, người trực tiếp sản xuất phải mặc trang phục bảo hộ lao động đầy đủ, thực hành tốt vệ sinh cá nhân như rửa tay bằng xà phòng trước khi sản xuất, không hút thuốc… để phòng tránh việc nhiễm các vi sinh vật gây hại vào sản phẩm.
Sản phẩm nước uống đóng chai trước đây muốn được bán ra thị trường thì cơ sở phải được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP và cấp Giấy xác nhận hợp quy đối với sản phẩm.
Trên thị trường có quá nhiều loại nước đóng chai khó kiểm soát chất lượng
Khi tung sản phẩm ra thị trường, thường mọi cơ sở đều quảng cáo rằng sản phẩm được sản xuất theo quy trình tiên tiến, thiết bị hiện đại. Tuy nhiên, trên thực tế, ngoại trừ những loại nước uống đã khẳng định thương hiệu trên toàn quốc, được sản xuất và đóng chai trên công nghệ hiện đại, đạt chuẩn theo tiêu chuẩn quốc tế thì phần lớn các loại nước khác đều được sản xuất theo quy mô hộ gia đình, nhỏ lẻ và khó có thể kiếm chứng chất lượng.
Bên cạnh một số cơ sở, doanh nghiệp chuyên sản xuất nước uống tinh khiết đóng chai, đóng bình có uy tín hiện vẫn có không ít các cơ sở sản xuất nước uống vì lợi nhuận đã bất chấp các quy định của ngành y tế, cố tình lừa gạt người dân. Đó là chưa kể tới các cơ sở chui mà dây chuyền sản xuất không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng nước vẫn trà trộn vào thị trường bằng nhiều cách gây thiệt hại đối với người tiêu dùng.
Giá trên thị trường của một bình nhựa loại 21 lít là từ 15000 đồng đến 25000 đồng/bình. Vì thế các cơ sở sản xuất đều sử dụng lại nhiều lần các bình chứa để giảm chi phí. Qua kiểm tra cho thấy, việc súc rửa và tái sử dụng vỏ bình nước tinh khiết chưa đảm bảo, có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, nhất là trong điều kiện sản phẩm phải vận chuyển đi nhiều cửa hàng hoặc có thể luân chuyển đi khắp các tỉnh, TP trong cả nước.
Theo quy định, các loại bình chứa nước uống loại từ 5 lít trở lên được phép tái sử dụng với quy trình ngâm, súc rửa, phơi... khá kỹ lưỡng. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai hiện tại đều súc rửa bình tái sử dụng theo cách thủ công với nước lạnh thông thường, rất hiếm có cơ sở đầu tư dây chuyền súc rửa tự động. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và tái nhiễm khuẩn đối nước uống đóng chai.
Ngoài ra, với vỏ chai nhựa sử dụng chất liệu nhựa PET trong thành phần có chứa nhiều tạp chất có hại cho sức khỏe có khả năng xâm nhập vào nguồn nước gây hại sức khỏe người dùng. Trong vỏ chai còn chứa hàng nghìn hạt nhựa siêu nhỏ mà khi vào cơ thể không thể đào thải được tích tụ lâu ngày sẽ gây ra các bệnh về ung thư.
Để mua được một chai nước đóng chai bạn phải mất từ khoảng năm nghìn hoặc có thể hơn thế (với chai 250ml). Giá của một bình nước 20 lít của các nhãn hàng uy tín vào khoảng 50.000 đồng một bình. Như vậy chi phí bỏ ra cho việc nước uống đóng chai sử dụng hàng ngày về lâu dài là không hề nhỏ đúng không nào.
Theo các chuyên gia nghiên cứu về môi trường tại Úc và Mỹ, trung bình cứ mỗi phút trên toàn thế giới lại thải ra môi trường khoảng 12 tấn chất nhựa dẻo ra môi trường. Như vậy, trong vòng một năm có tới 8 triệu tấn chất thải là nhựa dẻo tương đương với 240 triệu vỏ chai nước, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa ngày càng tăng cao.
Trước thị trường nước đóng chai đầy biến động, “vàng thau lẫn lộn” và nhiều tác hại từ nước đóng chai thì chúng ta cần có giải pháp để tạo ra nguồn nước tinh khiết, an toàn để sử dụng trong ăn uống hàng ngày.
Các chuyên gia đầu ngành về nước và sức khỏe đưa ra lời khuyên tới các gia đình nên lựa chọn các phương pháp thay thế cho nước đóng chai, có thể đun sôi nước trước khi sử dụng hoặc dùng máy lọc nước… Người tiêu dùng cũng phải cẩn thận trong việc lựa chọn mua các sản phẩm nước đóng chai ngoài thị trường, tránh mua phải các sản phẩm giả, kém chất lượng, không đảm bảo ATTP.
