Chỉ vài hôm trở lại đây, dư luận ở Mỹ lại nóng lên với cái gọi là
"Hồ sơ Twitter" (Twitter Files) do ông chủ mới của mạng xã hội này là tỷ phú Elon Musk công bố.
Có nhiều người thuộc giới bảo thủ nhận định rằng, đó là bằng chứng cho thấy mạng xã hội Twitter và các công ty kỹ nghệ lớn (
Big Tech) nói chung đang tước đoạt quyền tự do ngôn luận rất quý giá của người dân Mỹ. Cựu Tổng thống Donald Trump thậm chí còn cho rằng, việc đàn áp tự do ngôn luận như vậy là căn cứ đủ để chấm dứt một phần Hiến pháp Hoa Kỳ và khôi phục chức Tổng thống cho ông ta? Thực hư là như thế nào đây?
Cái gọi là
Twitter Files thật ra chỉ là
"đứa con tinh thần" của ông Elon Musk. Ông Musk nói rằng, ông muốn cho mọi người thấy
"điều gì thực sự đã xảy ra trong hậu trường có dính líu đến các quyết định kiểm duyệt nội dung (content moderation) tại Twitter trước khi ông ta mua nó vào tháng Mười vừa qua".
Ông Musk đã giao cho ba nhà báo độc lập: Matt Taibbi, Bari Weiss và Michael Shellenberger, tra cứu, lục lọi các tài liệu nội bộ, các biên bản thảo luận giữa các giám đốc điều hành công ty để làm rõ về quá trình ban hành các quyết định gây tranh cãi của Twitter, chẳng hạn như quyết định cấm cửa cựu Tổng thống Donald Trump vào tháng Giêng năm 2020.
Song song với việc công khai những tài liệu nội bộ, thường không bao giờ được các công ty cho phép công bố, ông Musk liên tục khẳng định rằng ông muốn Twitter trở thành
"thánh địa cho tự do ngôn luận"; ông chỉ trích các quyết định của giới điều hành Twitter trước đây về vấn đề kiểm duyệt nội dung. Và ông cho khôi phục một số tài khoản đã từng bị Twitter cấm, chẳng hạn như tài khoản của ông Trump, của bà dân biểu cực hữu Marjorie Taylor Greene.
Nhưng ông Musk cũng có chính sách kiểm duyệt riêng của mình. Tài khoản Twitter của nghệ sĩ nhạc rap nổi tiếng Ye, trước đây được gọi là Kanye West, đã được ông cho phục hồi, nhưng cũng lại bị ông Musk ngăn cấm chưa đầy hai tuần lể sau đó.*
Vậy, có gì trong các "Twitter Files" này?
Twitter Files gồm hàng ngàn trang tài liệu nội bộ, email, tin nhắn bằng văn bản trao đổi giữa các giới điều hành của Twitter về những chính sách của công ty. Cho đến nay, đã có
5 phần Twitter Files được công bố ra, mỗi phần tập trung vào một sự kiện trong chính sách kiểm duyệt của Twitter.
Twitter Files phần 1 tập trung vào các quyết định chung quanh tin tức về tài liệu được tìm thấy trong cái được cho là máy tính xách tay của ông Hunter Biden, con trai của Tổng thống Joe Biden.
Twitter Files phần 2 nêu bật cách mà Twitter sử dụng các phương tiện điện toán (thuật toán, ứng dụng, tiện ích,..) để làm giảm đi khả năng hiển thị của một số tài khoản.
Twitter Files phần 3 tập trung vào việc bàn bạc để đi đến quyết định loại bỏ tài khoản của ông Trump ra khỏi Twitter sau cuộc tấn công ngày 6 tháng Giêng vào Điện Capitol của Hoa Kỳ.
Twitter Files phần 4 bổ sung các chi tiết về việc Twitter loại bỏ tài khoản của ôngTrump.
Twitter Files phần 5 cung cấp thêm các thông tin về quyết định của Twitter về việc cấm vĩnh viễn tài khoản của ông Trump.
Twitter Files 3, 4 và
5 trình bày khá đầy đủ các cuộc tranh luận giữa các giám đốc điều hành của Twitter về vấn đề liệu ông Trump có vi phạm chính sách nội dung của công ty hay không sau khi đăng một số tweet sau vụ tấn công ngày 6 tháng Giêng 2021.
Twitter 2 làm sáng tỏ các phương tiện mà Twitter sử dụng để xử lý các tài khoản hoặc tweet vi phạm chính sách vào một thời điểm nào đó, chẳng hạn như hạn chế khả năng hiển thị của một tweet hoặc người sử dụng. Bari Weiss, một trong ba nhà báo được ông Musk cung cấp tài liệu, đã đăng tweet rằng các quyết định nhằm
"chủ động hạn chế khả năng hiển thị của toàn bộ tài khoản hoặc thậm chí các chủ đề thịnh hành đã được thực hiện trong bí mật mà không thông báo cho người đứ tên tài khoản".
Hầu hết các tài khoản được ông Weiss dẫn chứng ra đều gắn liền với những tiếng nói của những người có đầu óc bảo thủ.
Chiếc máy tính của Hunter Biden
Twitter Files phần 1, phần được chú ý nhiều nhất, cho thấy cuộc thảo luận để đi đến quyết định của công ty có liên quan đến thông tin về cái gọi là
"chiếc máy tính xách tay của Hunter Biden". Tháng Mười 2020, tức là ngay trước cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, tờ
New York Post thuộc cánh hữu bảo thủ đã đăng bài cho biết ,một chiếc máy tính xách tay được cho là của ông Hunter Biden đã bị bỏ lại tại một cửa hàng sửa chữa máy tính ở Delaware và đã được chủ tiệm cung cấp cho cơ quan FBI. Tài liệu trong ổ đĩa cứng của chiếc máy tính được cho là có dính líu đến công việc làm ăn của ông Hunter Biden tại Ukraine và hành vi tạo ra điều kiện để phía Ukraine tiếp cận được người cha của ông ta, lúc đó là Phó Tổng thống trong chính phủ ông Obama.
Vào thời điểm đó, cả Twitter và Facebook đều tìm cách hạn chế sự lan truyền của câu chuyện này vì lo ngại về tính chất xác thực, về nguồn xuất phát tin này và vì chính sách chống lại việc sử dụng các tài liệu
"bị đánh cắp" (hack). Nhưng chỉ sau một ngày, Twitter đã đảo ngược hướng quyết định đó và sửa đổi chính sách của mình về các tài liệu bị đánh cắp. Các cuộc thảo luận nội bộ cho thấy các giám đốc điều hành của Twitter đã bối rối và đôi khi không đồng ý với nhau về quyết định ngăn chặn câu chuyện. Tranh cãi về cách xử lý tình huống của Twitter đã được đưa tin rộng rãi vào thời điểm đó.
Trong trường hợp câu chuyện của
New York Post về máy tính xách tay của ông Hunter Biden, nhà báo Matt Taibbi đã viết rằng, các tài liệu nội bộ cho thấy Twitter "
đã thực hiện các bước phi thường để ngăn chặn câu chuyện, xóa các liên kết và đăng cảnh cáo rằng điều đó có thể không an toàn. Họ thậm chí còn chặn đường lan truyền của nó qua tin nhắn trực tiếp, một phương tiện mà cho đến nay chỉ dành cho các trường hợp nghiêm trọng, ví dụ như nội dung khiêu dâm trẻ em", ông Taibbi viết.
Tuy nhiên, ông Taibbi nhấn mạnh, các quyết định của Twitter là kết quả cuộc thảo luận trong giới quản trị công ty chứ không phải do áp lực của chính phủ Hoa Kỳ, lúc ấy còn đang dưới quyền của Tổng thống Donald Trump.
"Không có bằng chứng nào mà tôi đã thấy, về bất cứ sự tham gia nào của chính phủ vào câu chuyện máy tính xách tay của Hunter Biden".
Taibbi cũng lưu ý rằng, Twitter đôi khi nhận được yêu cầu xóa các tweet từ
"các nhân tố có liên quan" và rằng
"các yêu cầu đến từ cả hai bên", nghĩa là từ đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ.
Elon Musk đã phản ứng như thế nào?
Ông Musk đã quảng cáo
Twitter Files cho vô số người theo dõi tài khoản của mình và ông nhấn mạnh đây là bằng chứng cho thấy
"Twitter đã đàn áp quyền tự do ngôn luận". Chẳng hạn, với tweet của Taibbi rằng,
"các nhân tố có liên quan đã liên lạc với Twitter để yêu cầu xóa các tweet", ông Musk viết, "
Nếu điều đó không vi phạm Tu chính án thứ Nhất của Hiến pháp, thì là cái gì?"
Tuy nhiên, như các chuyên gia pháp lý đã chỉ ra, Tu chính án thứ Nhất bảo vệ người dân Hoa Kỳ khỏi sự xâm phạm của chính phủ đối với quyền tự do ngôn luận của họ. Điều đó không bắt buộc các công ty tư nhân như Twitter phải cho phép về cái gọi là
"tự do ngôn luận" này. Đó là lý do mà tại sao các công ty như Twitter, Facebook và các diễn đàn khác có thể thực thi việc điều chỉnh lại nội dung và kiểm duyệt những gì xuất hiện trên nền tảng của họ.
Sau khi một số người sử dụng Twitter còn chỉ ra cho ông Musk hiểu rằng, trên thực tế, hành vi của Twitter không có vi phạm Tu chính án thứ nhất, Musk đã trả lời:
"Twitter tự mình hành động để ngăn chặn quyền tự do ngôn luận không phải là vi phạm Tu chính án thứ Nhất, mà hành động theo lệnh của chính phủ mà không có sự xem xét về mặt tư pháp, đó là đàn áp tự do ngôn luận".
Tuy nhiên,
Twitter Files dường như không cho thấy rằng, chính phủ đã ra lệnh cho Twitter phải thực hiện theo ý muốn mà công ty này đã nhận được sự
"yêu cầu từ cả hai bên và đôi khi cũng đã tham khảo ý kiến của FBI và các cơ quan khác".
Ông Trump với "Twitter Files"
Trong một bài đăng trên Truth Social hôm 3/12, cựu Tổng thống Trump đòi "chấm dứt một phần Hiến pháp Hoa Kỳ sau khi các tài liệu Twitter Files được công bố".
Phản ứng tai tiếng nhất cho đến nay lại đến từ cựu Tổng thống Trump, người đã tuyên bố các tài liệu nội bộ của Twitter cho thấy
"nên chấm dứt Hiến pháp Hoa Kỳ". Những lời bình luận của ông, được đưa ra trên nền tảng truyền thông xã hội bảo thủ
Truth Social, ngay lập tức bị các đảng viên đảng Dân chủ lên án, và một số đảng viên Cộng hòa cũng chỉ trích mạnh mẽ.
Mặt khác, cựu Giám đốc điều hành và người sáng lập ra Twitter, ông Jack Dorsey đã viết trong một bài đăng trên blog rằng,
Twitter Files cho thấy công ty này
"không có mục đích nào xấu hoặc có chương trình nghị sự che giấu mờ ám".
"Mọi người đều hành động theo các thông tin tốt nhất mà chúng tôi có vào thời điểm đó", ông Dorsey nói thêm.
Những người khác nói rằng,
Twitter Files là quá cường điệu và không khách quan. Một số tài khoản của phe cánh tả cũng đã bị Twitter cấm, nhưng
Twitter Files khi được công bố ra cho đến nay vẫn chưa có tiết lộ những cuộc thảo luận hoặc ra quyết định chung quanh các lệnh cấm đó mà chỉ xoáy vào các tài khoản thuộc phe cánh hữu.*
Ông Musk lên án hoạt động kiểm duyệt nội dung của những giám đốc điều hành trước ông ở mạng Twitter này và chính ông đã trực tiếp giải tán bộ phận theo dõi nội dung các bài đăng trên mạng xã hội này nhưng bản thân ông cũng đưa ra các chính sách và hoạt động kiểm duyệt nội dung riêng, vạch ra một ranh giới về những gì được phép và không được phép đăng trên Twitter. Chỗ khác nhau chỉ là những tiêu chuẩn của ông ta thì không hề giống với những người tiền nhiệm và cũng không giống với các mạng xã hội phổ biến khác.
(Theo SGN)
