Đại tướng Mark Milley được cựu Tổng thống Donald J. Trump đề cử chức Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ, sĩ quan quân sự cấp cao nhất, đồng thời là cố vấn quân sự chính cho Tổng thống, Bộ trưởng Quốc phòng, và Hội đồng An ninh Quốc gia. Nhiệm kỳ làm chủ tịch của Tướng Milley sẽ được kết thúc vào ngày 30/9/2023 này. Mới đây, tạp chí
"The Atlantic" đã có bài viết
"Người yêu nước", thu hút sự quan tâm của dư luận, khi phân tích bức chân dung có một không hai trong bốn năm qua của Tướng Milley và những câu chuyện
"không tưởng" về ông Trump.
Hồi năm 2018, cựu Tổng thống Trump ngày càng chán ngán Tướng Joseph F. Dunford, người đang nắm chức vụ Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ từ thời ông Obama. Ông Trump từng nói với các người phụ tá riêng rằng:
"Dunford thật thông minh. Tại sao ông ấy lại gia nhập quân đội?". Lúc đó, Trump không coi Dunford là người đủ mức trung thành, vì thế Trump đã muốn tìm kiếm một vị tướng lãnh khác có thể cam kết tuyệt đối trung thành với ông.
Một nhóm cựu sĩ quan quân đội thân cận với Trump lúc đó đã vận động hành lang để một vị tướng Lục Quân có thể nắm chức vụ quân sự cao cấp nhất, và Tướng Milley là một ứng cử viên nặng ký. Một phần do phong cách chính trực, khiêm tốn, và danh tiếng mà tướng Milley đã tạo ra khi còn tham chiến ở Iraq và Afghanistan.
Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ tại đại bản doanh Ngũ Giác Đài ở Arlington, Virginia. (Ảnh: Win McNamee/Getty Images)
Ông Alexander Milley, cha của Tướng Milley, một người lính Thủy Quân Lục Chiến trong Thế chiến thứ 2, đã không muốn cho con trai mình gia nhập quân đội. Nguyện ước của người cha cứ ngỡ đã thành, khi con trai ông đã không gia nhập học viện quân sự hàng đầu
West Point, mà đi đăng ký gh danh vào đại học danh tiếng
Princeton, nơi ông này để tóc dài và chơi khúc côn cầu. Tuy nhiên, Tướng Milley đã âm thầm theo đuổi ước mơ của mình, khi tham gia chương trình đào tạo quân nhân dự bị ở Princeton và được phong quân hàm thiếu úy vào tháng Sáu năm 1980.
Cuối năm 2018 với 39 năm phục vụ trong quân ngũ, Tướng Milley được gọi đến Tòa Bạch Ốc, nơi mà ông nghe thông báo rằng, ông Trump sẽ đề cử ông làm Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ. Tuy nhiên, tướng John Kelly, cựu Chánh văn phòng Toà Bạch Ốc vào lúc đó, đã cảnh cáo ông Milley không nên nhận chức vụ này vì
"ở đây rất là điên rồ".
Ngày 30/9/2019, Tướng Mark A. Milley đã thay thế Tướng Joseph F. Dunford, làm Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ. Trong buổi lễ nhậm chức, Tướng Milley đã sớm có được cái nhìn đáng lo ngại về thái độ của ông Trump đối với những binh sĩ Hoa Kỳ. Tướng Milley đã chọn một cựu đại úy trong quân đội, người đã bị mất một chân trong một vụ tấn công ở Afghanistan, Luis Avila, để hát bài
"God Bless America". Đối với các tướng lãnh 4 sao của quân đội Hoa Kỳ, Avila và vợ, đại diện cho hình tượng anh hùng, sự hy sinh, và phẩm giá cao đẹp của những binh sĩ bị thương tật.
Sau bài hát của Avila, ông Trump đã đến giả lả chúc mừng anh ấy. Nhưng sau đó ông Trump đã thì thầm nói với Tướng Milley rằng: "
Tại sao ông lại đưa những người như vậy đến đây? Không ai muốn thấy điều đó cả, những người đã bị thương tật". Trump nói thêm với Milley rằng,
"Đừng có bao giờ để cho Avila xuất hiện trước công chúng nữa!"
Một số người đứng cạnh tướng Milley lúc đó có thể làm chứng cho câu chuyện khó tin này.
Những khoảnh khắc như thế với cựu Tổng thống Trump, đã ngày càng tăng và thực sự khiến cho Tướng Milley thấy lo lắng. Dòng họ Milley đã kính trọng quân đội bao nhiêu, thì thái độ của ông Trump đối với những binh sĩ Hoa Kỳ là hời hợt, nhẫn tâm, và hết sức kinh tởm bấy nhiêu.
Kể từ khi chức vụ Tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ được thành lập sau Đệ nhị Thế chiến, 20 người đã giữ chức vụ này với nhiệm vụ chính về an ninh quốc gia và quân đội. Nhưng trong 16 tháng đầu trong nhiệm kỳ của tướng Milley, giai đoạn khi ông Joe Biden kế nhiệm ông Trump làm Tổng thống, là những ngày tháng đầy những cam go thử thách. Một trong những người từng làm cố vấn của Tướng Milley, tướng ba sao đã nghỉ hưu James Dubik, có chia sẻ rằng:
"Trong hơn 200 năm lịch sử qua, giả thuyết của chúng ta là sẽ có một người có tinh thần ổn định để làm Tổng thống, tuy nhiên giả thuyết này đã sai dưới thời chính phủ của ông Trump".
Trước thời Tướng Milley, không một ai lại phải đối mặt với việc một Tổng thống sẽ tìm cách để kích động một cuộc đảo chính hầu giữ chức vụ một cách bất hợp pháp. Các tài liệu trong giai đoạn trước và sau cuộc bầu cử Tổng thống hồi năm 2020, Tướng Milley đã âm thầm bảo vệ Hiến Pháp, ngăn chặn việc triển khai quân đội chống lại công dân Mỹ, và cũng để ngăn chặn các cuộc chiến với những kẻ thù có vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ.
Trọng trách khó khăn của tướng Milley đã được Trung tướng H. R. McMaster, cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump, mô tả một cách cô đọng nhất như sau:
"Với tư cách là chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, bạn luôn tuyên thệ sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến Pháp Hoa Kỳ, nhưng nếu Tổng tư lệnh (tức Tổng thống) đang phá hoại Hiến Pháp thì sao?"
Là một vị tướng bốn sao với 45 năm phục vụ trong quân ngũ, ông John Kelly có chia sẻ:
"Mark Milley phải ngăn chặn âm mưu thôi thúc của những người muốn sử dụng quân đội Hoa Kỳ theo những cách rất nguy hiểm. Mark đã phải đối mặt với một thực tế rất khó khăn trong hai năm đầu tiên làm chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, và ông ấy đã phục vụ một cách xuất sắc và trong danh dự".
Theo Tướng Kelly, và các cựu giới chức khác, ông Trump có quan điểm khinh thường quân đội, do đó việc giải thích cho ông này về những khái niệm như danh dự, sự hi sinh, và trách nhiệm là rất khó khăn.
Từ trái qua phải: Đại tướng Milley, Bộ Trưởng Bộ Quốc Phòng Lloyd Austin tiếp đón vợ chồng Tổng thống Ukraine Zelenskyy viếng thăm Hoa Kỳ. (Ảnh: by Alex Wong/Getty Images)
Trong thời gian Tướng Milley phục vụ trong chính phủ của ông Trump, những sự bất đồng giữa Ngũ Giác Đài và Toà Bạch Ốc lập lại theo cùng một khuôn mẫu: Tổng thống, người không có khả năng hiểu thấu hoặc không muốn hiểu những nguyện vọng và quy tắc chỉ đạo quân đội, đã liên tục tìm cách chính trị hóa quân đội. Ví dụ, ông Trump đã đề xuất triệu tập hai tướng đã nghỉ hưu, là những người dám chỉ trích ông, Đô đốc William McRaven và Tướng Stanley McChrystal, để đưa họ ra trước tòa án quân sự. Mark Esper, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng vào thời điểm đó, cho biết ông và Tướng Milley đã phải thuyết phục ông Trump từ bỏ kế hoạch
"hồ đồ" như vậy.
Vài ngày sau khi ông Esper bị sa thải chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đầu tháng 11 năm 2020, Tướng Milley đã có bài phát biểu nhân Ngày Cựu chiến binh tại Fort Belvoir, ở Virginia, nhấn mạnh phương châm hoạt động của Quân đội Hoa Kỳ trong hơn 200 năm qua, là bảo vệ Hiến Pháp và quyền tự do của người dân Mỹ:
"Chúng tôi không tuyên thệ trung thành với một vị vua, một tên bạo chúa, hay một người cai trị độc tài. Chúng tôi không tuyên thệ trung thành với một cá nhân. Không, chúng tôi cũng không tuyên thệ trung thành với một quốc gia, một dân tộc, hay tôn giáo. Chúng tôi tuyên thệ trung thành với Hiến Pháp… Chúng tôi sẽ không bao giờ quay lưng lại với bổn phận bảo vệ và bảo vệ ý tưởng đó là quốc gia, Hiến Pháp của Hoa Kỳ, chống lại mọi kẻ thù, trong và ngoài nước".
Vài ngày sau sự kiện tai tiếng ở Quảng trường Lafayette, nơi mà ông Trump đã yêu cầu Bộ Trưởng Bộ Tư pháp lúc đó là ông William Barr, ra lệnh đàn áp bằng vũ lực những người biểu tình ôn hòa, Tướng Milley đã định nộp thư xin từ chức. Tuy nhiên, Tướng Milley đã quyết định không xin từ chức, sau khi được tham khảo từ nhiều cựu giới chức cao cấp,
"Hãy buộc ông Trump phải sa thải bạn. Đừng nên xin từ chức".
Trong lá thư xin từ chức của Tướng Milley có những câu thật đanh thép:
"Tôi tin rằng ông (Trump) đang gây ra sự tổn hại to lớn và không thể khắc phục được cho đất nước chúng ta… Tôi có niềm tin sâu sắc rằng ông đang phá hoại trật tự quốc tế và gây ra thiệt hại đáng kể cho Hoa Kỳ ở nước ngoài".
Sự bền vững của nền dân chủ Hoa Kỳ có công rất lớn của những người Mỹ yêu nước, như Tướng Milley, khi tuyên thệ đặt lợi ích của quốc gia lên trên tất cả. Những người vẫn đang ủng hộ Trump luôn cho rằng những ý kiến tiêu cực về ông Trump đến từ Đảng Dân chủ thù ghét Trump. Thực tế vốn không phải là như vậy.
Sự thật về con người của ông Trump đều từ chính do những giới chức cao cấp có uy tín và được sự kính trọng bất chấp vấn đề đảng phái, từng phục vụ dưới thời của ông Trump kể lại. Một khi đã không muốn tin sự thật, con người ta sẽ bạo biện đủ điều để bám víu vào niềm tin sai lệch để xoa dịu cái
tôi khổng lồ của chính họ.
