Đảng Tự do Canada đã bầu Mark Carney, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương, làm lãnh đạo mới, đồng nghĩa với việc ông sẽ trở thành người kế nhiệm Thủ tướng Justin Trudeau. Sự chuyển giao quyền lực này diễn ra trong bối cảnh Canada phải đối mặt với căng thẳng thương mại leo thang với Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump tái đắc cử.
Tân Thủ tướng Canada Mark Carney. Nguồn: Getty Images
Ông Carney đã chiến thắng trong cuộc bầu cử nội bộ của Đảng Tự do vào ngày 9/3 với 86% trong tổng số hơn 151.000 phiếu bầu. Tuy nhiên, thời điểm ông chính thức nhậm chức thủ tướng chưa được ấn định.
Tân thủ tướng sẽ tiếp quản chính phủ khi đảng Tự do đang mất dần sự ủng hộ của cử tri trong những năm gần đây. Trong khi đó, các đảng đối lập đang thúc đẩy bầu cử sớm, đặt chính phủ của ông Carney vào tình thế cấp bách. Quốc hội Canada có thể biểu quyết lật đổ chính phủ và kêu gọi bầu cử quốc gia bất cứ khi nào trong khoảng thời gian Quốc hội họp từ ngày 24/3 đến ngày 20/10. Để tránh viễn cảnh tăm tối này, ông Carney rất có thể sẽ tổ chức một cuộc bầu cử trong vài tuần tới, sớm hơn nhiều so với dự kiến, theo tờ Reuters.
Thủ tướng Trudeau đã tuyên bố từ chức vào tháng 1 do áp lực gia tăng từ nội bộ đảng khi tỷ lệ ủng hộ sụt giảm nghiêm trọng. Việc ông Trudeau rời ghế đã mở đường cho ông Carney trở thành lãnh đạo mới của đảng Tự do. Nhiều người Canada kỳ vọng ông sẽ nhanh chóng thành lập nội các mới và tận dụng kinh nghiệm tài chính để đối phó với cuộc chiến thương mại Mỹ - Canada.
Mark Carney là ai?
Mark Carney sinh năm 1965 tại Fort Smith, vùng lãnh thổ Tây Bắc của Canada và lớn lên ở Edmonton. Ông tốt nghiệp cử nhân kinh tế tại Đại học Harvard (Mỹ). Sau đó, ông tiếp tục theo học tại Đại học Oxford (Anh) để lấy bằng thạc sĩ và tiến sĩ kinh tế.
Năm 2008, Carney được bổ nhiệm làm Thống đốc Ngân hàng Canada. Ông đã vực dậy kinh tế Canada khỏi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nhờ những chính sách tiền tệ hợp lý và hiệu quả.
Không chỉ có tầm ảnh hưởng lớn tại quê nhà, ông Carney còn nhiều lần được vinh danh trên trường quốc tế. Năm 2010, Tạp chí Time đã đưa ông vào danh sách 25 nhà lãnh đạo có ảnh hưởng nhất thế giới. Năm 2011, Tạp chí Reader's Digest Canada gọi ông là "Người Canada đáng tin cậy nhất". Năm 2012, Tạp chí Euromoney cũng từng vinh danh Carney là Thống đốc Ngân hàng Trung ương của năm.
Trong nhiệm kỳ Thống đốc Ngân hàng Canada, ông cũng giữ một số chức vụ quốc tế cấp cao, bao gồm Chủ tịch Ủy ban Hệ thống Tài chính Toàn cầu và Chủ tịch Ủy ban Ổn định Tài chính nhóm G20 gồm các nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Từ năm 2013 đến năm 2020, ông Carney được bổ nhiệm làm Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, dẫn dắt nền kinh tế nước này vượt qua những biến động mạnh mẽ sau sự kiện Anh rời Liên minh Châu Âu. Ông là người nước ngoài đầu tiên đảm nhận vai trò này trong lịch sử 300 năm của Ngân hàng Anh và cũng là người đầu tiên đứng đầu hai ngân hàng trung ương G7.
Từ năm 2020, Carney làm đặc phái viên của Liên hợp quốc về tài chính và biến đổi khí hậu. Ông cũng là Giám đốc đầu tư chuyển đổi tại Brookfield Asset Management. Năm ngoái, ông từ chức khỏi cả hai vị trí đó để tranh cử lãnh đạo Đảng Tự do.
Dù có kinh nghiệm tài chính dày dặn, Carney lại là "kẻ ngoại đạo" trong chính trị. Ông sẽ phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ đảng Bảo thủ trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ đảng Tự do đang giảm sút. Theo tờ Reuters, các cuộc khảo sát cho thấy không đảng nào có đủ sự ủng hộ để giành thế đa số, khiến chính phủ của Carney dễ rơi vào thế bấp bênh.
Ông Carney sẵn sàng đối đấu với ông Trump
Ngày 1/2, Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada, chỉ ra những lo ngại về an ninh quốc gia đồng thời yêu cầu Canada hạn chế di cư và buôn lậu chất cấm qua biên giới. Tuy việc thực hiện các mức thuế này đã bị trì hoãn hai lần, nhưng chúng vẫn là mối đe dọa kinh tế lớn đối với Canada. Để đáp trả, Canada đã áp thuế trả đũa đối với hàng hóa của Mỹ.
Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Carney nhiều lần chỉ trích các đòn áp thuế của ông Trump, cho rằng Canada đã để nền kinh tế trở nên "suy yếu", khiến nước này dễ bị ảnh hưởng bởi các áp lực thuế quan của Mỹ. Ông cho biết Canada đang trải qua một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất lịch sử đồng thời cam kết sẽ thực hiện những cải cách lớn để đảm bảo sức mạnh và sự ổn định lâu dài.
"Tôi biết cách quản lý khủng hoảng và xây dựng một nền kinh tế vững mạnh", ông tuyên bố.
Ngày 9/3, ông Carney cho biết sẽ duy trì các mức thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ "cho đến khi Washington thể hiện sự tôn trọng Canada". Các mức thuế này sẽ có "tác động tối đa ở Mỹ và tác động tối thiểu ở Canada", ông nói trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách lãnh đạo đảng.
Tân thủ tướng lên án mạnh mẽ các chính sách kinh tế của ông Trump, cho rằng chúng "đang tấn công các gia đình, người lao động và doanh nghiệp Canada. Chúng ta không thể để Mỹ thắng cuộc chiến này."
Ông Carney đề xuất một loạt các biện pháp đối phó với chiến tranh thương mại bao gồm: áp thuế trả đũa tương ứng từng đồng lên hàng nhập khẩu từ Mỹ nếu căng thẳng tiếp tục leo thang; tận dụng lợi thế nhà cung cấp năng lượng và uranium cho Mỹ để gây sức ép trong đàm phán; củng cố các ngành công nghiệp nội địa nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
"Điều quan trọng là phải phân biệt được những gì chúng ta có thể kiểm soát và không thể kiểm soát. Chúng ta không thể thay đổi được chính sách của Trump, nhưng có thể kiểm soát vận mệnh kinh tế của nước mình", ông nói.
Ngoài ra, ông Carney cũng đề cập đến lời đe dọa sáp nhập Canada thành "tiểu bang thứ 51" của ông Trump, tuyên bố "Nước Mỹ không phải là Canada, và Canada sẽ không bao giờ, dưới bất kỳ hình thức nào, trở thành một phần của nước Mỹ".
"Chúng tôi không yêu cầu cuộc chiến này. Tuy nhiên, Canada luôn sẵn sàng đứng lên khi có kẻ thách thức. Trong thương mại, cũng như trong khúc côn cầu, Canada sẽ chiến thắng", ông khẳng định.
VietBF@ Sưu tập
