Theo như sau khi công ty do ông tỷ phú Hồng Kông sở hữu công bố kế hoạch bán hầu hết các cảng toàn cầu, bao gồm hai cảng tại Kênh đào Panama, cho công ty BlackRock của Mỹ hồi đầu tháng 3. Trước đó, Tổng thống Trump từng cam kết sẽ "lấy lại" Kênh đào Panama từ Trung Quốc, khiến Bắc Kinh đã lên tiếng chỉ trích tỷ phú Hồng Kông Lý Gia Thành vì "phản bội toàn thể người dân Trung Quốc".
Bắc Kinh phẫn nộ
Bắc Kinh đã lên tiếng chỉ trích tỷ phú Hồng Kông Lý Gia Thành vì "phản bội toàn thể người dân Trung Quốc" sau khi công ty do ông sở hữu công bố kế hoạch bán hầu hết các cảng toàn cầu, bao gồm hai cảng tại Kênh đào Panama, cho công ty BlackRock của Mỹ hồi đầu tháng 3.
Văn phòng các vấn đề Hong Kong và Macao (HKMAO) của Quốc vụ viện Trung Quốc đã đăng tải một bài báo có tiêu đề "Đừng ngây thơ và nhầm lẫn" trên trang web, kêu gọi doanh nhân 96 tuổi này xem xét lại giao dịch.
Bài báo cho biết "thỏa thuận lớn" do CK Hutchison đề xuất không phải là hành vi thương mại thông thường, vì nó đã được công bố sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama vào tháng 1.
Sau khi Kênh đào Panama được 'Mỹ hóa' và 'chính trị hóa', Mỹ chắc chắn sẽ sử dụng nó cho mục đích chính trị và theo đuổi chương trình nghị sự chính trị của riêng mình, bài viết lý giải.
Một khi Mỹ thực hiện các hạn chế về việc cập cảng và áp đặt 'phụ phí chính trị', chi phí hậu cần và sự ổn định của chuỗi cung ứng của các công ty Trung Quốc sẽ phải đối mặt với những rủi ro đáng kể, tác giả có tên Wang nói thêm.
Ảnh: Nikkei
Wang cho biết, thông qua giao dịch này, BlackRock sẽ kiểm soát khoảng 10,4% sản lượng container của thế giới, trở thành một trong ba nhà khai thác cảng lớn nhất thế giới; công ty có thể sẽ thực thi các chính sách "không mấy thân thiện" của Mỹ đối với Trung Quốc, tăng chi phí cập cảng hàng hóa của Trung Quốc và thu hẹp thị phần của các công ty vận tải Trung Quốc.
Tác giả bài viết cũng dự báo Mỹ có thể sử dụng giao dịch này như một mô hình để thúc đẩy việc sáp nhập và mua lại các cảng trên toàn thế giới và sử dụng quyền tài phán dài hạn để thực hiện các biện pháp hạn chế, khiến tàu Trung Quốc không có nơi nào để cập cảng.
Tác giả cho rằng ông Lý nên chọn đúng phe trong cuộc chiến giữa Washington và Bắc Kinh.
Trước đó, trong bài phát biểu nhậm chức vào ngày 20/1, Tổng thống Trump cho biết đã đến lúc Mỹ giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama. Ông Trump phàn nàn rằng Kênh đào Panama, vốn có giá trị về mặt quân sự, hiện do một công ty Trung Quốc kiểm soát.
Sau đó, vào ngày 21/1, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã khởi động một cuộc tham vấn công khai và đề xuất rằng các tàu container do Trung Quốc sản xuất sẽ bị tính phí lên tới 1,5 triệu đô la bất cứ khi nào chúng cập cảng Mỹ. Buổi tham vấn công khai sẽ kết thúc vào ngày 24/3.
Vào ngày 4/3, CK Hutchison cho biết họ đã đồng ý bán toàn bộ 80% cổ phần của mình tại Hutchison Ports - công ty sở hữu, vận hành và phát triển 43 cảng bao gồm 199 bến tàu tại 23 quốc gia - cho BlackRock với giá 22,8 tỷ đô la.
Zhou Mi, nghiên cứu viên cao cấp tại Học viện Thương mại Quốc tế và Hợp tác Kinh tế Trung Quốc, đã nói với tờ Global Times vào ngày 7/3 rằng kế hoạch áp dụng phí đối với các tàu liên quan đến Trung Quốc của Mỹ là một cách tiếp cận đơn phương vi phạm các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới.
"Điều này sẽ dẫn đến việc tăng chi phí hậu cần. Các doanh nghiệp Mỹ có khả năng sẽ chuyển mức chi phí tăng thêm này cho hạ nguồn, do đó làm tăng chi phí chuỗi cung ứng của Mỹ", ông nói.
Tác động đến cạnh tranh ở toàn bộ châu Mỹ
Bất chấp việc CK Hutchison khẳng định rằng việc bán này chỉ đơn thuần là một quyết định thương mại, dự kiến sẽ mang lại 19 tỷ đô la tiền mặt, các nhà phân tích tại Mỹ cũng đang cân nhắc những tác động địa chính trị của nó.
Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế đã công bố một báo cáo cáo, trong đó cho rằng động thái này đã xoa dịu một số "nỗi lo ngại" ở phía Washington. Một trong số đó là khả năng gia tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực.
CSIS phân tích rằng tầm quan trọng của thỏa thuận "vượt xa Panama và mang lại những tác động quan trọng đối với tương lai cạnh tranh giữa 2 siêu cường ở toàn bộ châu Mỹ".
Theo Nikkei Asia, Bắc Kinh không được thông báo về thỏa thuận này trước khi công bố, một quan chức giấu tên của đại lục cho biết.
Về mặt chính thức, chính phủ Trung Quốc không bình luận về giao dịch này. "Chúng tôi không bình luận về một giao dịch thương mại", Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian (Lâm Kiếm) cho biết khi được hỏi tại cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh vào ngày 5/3.
Frank Sixt, đồng giám đốc điều hành của CK Hutchison, cho biết thỏa thuận này "hoàn toàn mang tính chất thương mại và không liên quan gì đến các bản tin chính trị gần đây liên quan đến Cảng Panama".
Đầu năm nay, Panama cũng quyết định rút khỏi dự án Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Bắc Kinh cho biết lấy làm tiếc về quyết định này, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lin Jian ngày 7/2 cho biết, đồng thời kêu gọi Panama "xem xét mối quan hệ song phương rộng lớn hơn và lợi ích lâu dài của cả hai quốc gia" và "chống lại sự can thiệp từ bên ngoài".
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hoan nghênh quyết định của Panama khi không gia hạn việc tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường, một chương trình hạ tầng toàn cầu của Trung Quốc và gọi đây là "bước tiến lớn" của Panama trong quan hệ với Mỹ.
