6 thay đổi lối sống đẩy lùi nguy cơ đột quỵ

[june04]

Bỏ thuốc lá, kiểm tra sức khỏe định kỳ, kiểm soát cân nặng, ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và ngủ đủ giấc có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.

Đột quỵ xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn hoặc khi mạch máu bị vỡ, gây tổn thương nghiêm trọng đến não bộ. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật trên toàn cầu. Năm 2023, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong thứ tư tại Mỹ, khiến 162.639 người thiệt mạng.

Nguy cơ đột quỵ tăng theo tuổi tác, nhưng tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tỷ lệ đột quỵ ở người dưới 55 tuổi đang có xu hướng gia tăng. Đặc biệt, những người đã từng bị có nguy cơ tái phát cao hơn đáng kể.

Gần 80% trường hợp đột quỵ có thể phòng ngừa được. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nắm rõ các yếu tố nguy cơ chính. Siobhan Mclernon, giảng viên cao cấp ngành điều dưỡng người lớn tại Đại học London South Bank, chia sẻ 6 thay đổi lối sống đơn giản có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ và cải thiện sức khỏe tim mạch, não bộ.

Bỏ thuốc lá

Những người hút một bao thuốc mỗi ngày có nguy cơ đột quỵ cao gấp sáu lần so với người không hút. Hóa chất độc hại trong thuốc lá góp phần hình thành mảng bám trong động mạch, làm tăng nguy cơ cục máu đông, giảm lượng oxy trong máu và khiến tim hoạt động quá tải. Khói thuốc lá thụ động cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ, với hơn 8.000 ca tử vong mỗi năm do tác động này, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).


Minh họa một người bị đột quỵ tai biến mạch máu não. Ảnh: iStock

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Huyết áp, cholesterol và đường huyết cao đều là những yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ. Huyết áp và đường huyết cao có thể làm suy yếu mạch máu theo thời gian, tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành. Cholesterol cao gây tích tụ chất béo trong động mạch, làm thu hẹp và cứng động mạch, cản trở lưu thông máu lên não.

Hiệp hội Đột quỵ Mỹ khuyến cáo người trưởng thành nên kiểm tra huyết áp thường xuyên để phát hiện sớm tình trạng tăng huyết áp. Việc kiểm soát đường huyết có thể thực hiện bằng cách tập thể dục thường xuyên, duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, uống đủ nước, kiểm soát cân nặng và căng thẳng. Để giảm cholesterol, nên hạn chế chất béo bão hòa dưới 7% lượng calo hàng ngày và duy trì lối sống năng động.

Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ đột quỵ từ 22% đến 64%. Đặc biệt, mỡ bụng làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường và các bệnh tim mạch. Theo Harvard Health, giảm từ 5% đến 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp hạ huyết áp và giảm nguy cơ đột quỵ.

Chú ý chế độ ăn uống

Chế độ ăn cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Chế độ ăn Địa Trung Hải, giàu dầu thực vật, cá, protein nạc và rau xanh, đã được chứng minh giúp giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở phụ nữ. Các thực phẩm giàu kali như khoai lang, chuối và cà chua giúp duy trì huyết áp ổn định, trong khi cá hồi và cá ngừ albacore hỗ trợ kiểm soát cholesterol hiệu quả.

Vận động thường xuyên

Hoạt động thể chất giúp giảm nguy cơ đột quỵ lên đến 30%. Hướng dẫn của liên bang Mỹ khuyến nghị người trưởng thành nên vận động cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần, kết hợp với hai ngày tập tăng cường cơ bắp. Tuy nhiên, chỉ 24,2% người trưởng thành đạt được cả hai tiêu chí này vào năm 2020, theo CDC.

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tim mạch. Thiếu ngủ có thể làm tăng huyết áp, trong khi ngủ quá nhiều cũng liên quan đến nguy cơ đột quỵ cao hơn. Một nghiên cứu cho thấy những người ngủ hơn 9 tiếng mỗi đêm có nguy cơ đột quỵ cao hơn 23% so với những người ngủ dưới 8 tiếng. Mclernon khuyến nghị duy trì giấc ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm để tối ưu hóa sức khỏe.