Dù bị Israel đánh sập nhiều cơ sở tên lửa, Iran đã bắt đầu tái thiết với tốc độ chóng mặt, với mục tiêu là khôi phục sản lượng hơn 200 tên lửa/tháng như trước cuộc tấn công của Tehran hồi tháng 6.
Theo phân tích hình ảnh vệ tinh mới nhất do AP thực hiện, Iran đang đẩy mạnh việc tái xây dựng các cơ sở sản xuất tên lửa từng bị Israel phá hủy trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày hồi tháng 6 vừa qua.
Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá một thành phần cốt lõi của dây chuyền sản xuất vẫn đang thiếu hụt tại nước này: máy trộn cỡ lớn chuyên dùng để sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa.
Kho vũ khí bị bào mòn
Theo các chuyên gia, tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn có thể khai hỏa nhanh hơn so với loại dùng nhiên liệu lỏng - vốn phải nạp trước khi phóng. Tốc độ này có thể là yếu tố quyết định sống còn: giữa việc phóng thành công hay bị tiêu diệt ngay trên bệ phóng, như đã từng xảy ra trong cuộc chiến vừa qua.
Iran hiện có các cơ sở sản xuất tên lửa nhiên liệu rắn tại Khojir và Parchin - ngoại ô Tehran, cùng một trung tâm tại Shahroud, cách thủ đô khoảng 350km về phía đông bắc. Trên thực tế, những địa điểm này đã bị Israel không kích từ tháng 10/2024 trong các đợt xung đột tiền chiến.
Trong cuộc chiến hồi tháng 6, Israel tập trung phá hủy các tòa nhà chứa máy trộn - những công trình thiết yếu cho dây chuyền sản xuất nhiên liệu tên lửa. Một số cơ sở sản xuất bị đánh trúng được cho là nơi chế tạo hoặc lắp ráp chính các loại máy trộn.
Theo ảnh vệ tinh mới nhất từ Planet Labs PBC do AP phân tích, Iran đang đẩy mạnh tái thiết tại các cơ sở ở Parchin và Shahroud.
Tại Parchin, các tòa nhà từng dùng để trộn nhiên liệu đang được sửa chữa, trong khi tại Shahroud, quá trình tái thiết diễn ra mạnh mẽ với nhiều công trình được dựng lại.
Chuyên gia Sam Lair nhấn mạnh: “Tốc độ khôi phục các cơ sở tên lửa cho thấy Tehran xem đây là ưu tiên sống còn. Trong khi đó, các cơ sở hạt nhân bị ném bom lại không có dấu hiệu hoạt động mạnh tương tự”.
Trong cuộc chiến 12 ngày, Iran đã phóng 574 tên lửa đạn đạo về phía Israel, theo báo cáo từ Viện An ninh Quốc gia Do Thái tại Washington - một tổ chức có mối liên hệ mật thiết với quân đội Israel. Trước đó, trong hai lần giao tranh quy mô nhỏ, Iran cũng đã bắn thêm 330 tên lửa.
Giới quân sự Israel ước tính Iran sở hữu khoảng 2.500 tên lửa, đồng nghĩa với việc hơn 1/3 kho tên lửa đã được sử dụng chỉ trong vài tuần.
Trước cuộc chiến, Iran đã đạt sản lượng hơn 200 tên lửa nhiên liệu rắn mỗi tháng, theo chuyên gia Carl Parkin. Chính năng lực sản xuất này khiến các cơ sở bị đưa vào tầm ngắm của Israel.
“Cách Israel chọn mục tiêu cho thấy họ xem hoạt động trộn nhiên liệu là điểm nghẽn trong sản xuất tên lửa của Iran. Nếu Iran giải quyết được vấn đề này, họ có thể quay lại sản lượng cao ngay lập tức”, Parkin đánh giá.
Nhiều địa điểm tên lửa trên lãnh thổ Iran cũng trở thành mục tiêu tấn công trong đợt không kích của Israel hồi tháng 6.
Quân đội Israel từ chối bình luận về chiến lược tấn công. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Iran, Tướng Aziz Nasirzadeh, tuyên bố nước này hiện đã sở hữu các loại tên lửa với đầu đạn chính xác và mạnh mẽ hơn.
“Cuộc chiến 12 ngày với Israel đã khiến chúng tôi điều chỉnh lại các ưu tiên quốc phòng. Chúng tôi đang tập trung vào việc sản xuất vũ khí có độ chính xác và sức công phá cao hơn”, ông nói ngày 22/8.
"Trái tim" của dây chuyền nhiên liệu rắn
Việc khôi phục năng lực sản xuất tên lửa là ưu tiên chiến lược hàng đầu đối với chính quyền Cộng hòa Hồi giáo, trong bối cảnh nguy cơ bùng nổ xung đột mới với Israel ngày càng gia tăng
Sau khi hệ thống phòng không bị cuộc xung đột hồi tháng 6 tàn phá nặng nề, tên lửa hiện là một trong số ít công cụ răn đe quân sự còn lại của Tehran, và chính quyền nước này nhiều lần tuyên bố sẽ không bao giờ đưa chương trình tên lửa vào đàm phán với phương Tây.
Các chuyên gia vũ khí cho biết, mục tiêu hiện tại của Iran là mua được các máy trộn chuyên dụng, đặc biệt trong bối cảnh Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc có thể tái áp đặt lệnh trừng phạt đối với chương trình tên lửa Iran vào cuối tháng này.
Các lệnh trừng phạt này sẽ nhắm vào bất kỳ hoạt động phát triển, sản xuất tên lửa đạn đạo nào của nước này.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 24/9, đã cáo buộc các cuộc không kích của Israel và các vụ oanh tạc của Mỹ vào cơ sở hạt nhân Iran đã "giáng đòn nặng nề" vào tiến trình đàm phán hòa bình.
Loại máy trộn Iran cần được gọi là "planetary mixer" (máy trộn hành tinh), với các lưỡi dao xoay đồng tâm như quỹ đạo các hành tinh, cho khả năng trộn đều và ổn định nhiên liệu rắn - yếu tố sống còn để đúc tên lửa.
Nếu Iran mua lại được những thiết bị quan trọng như máy trộn hành tinh, toàn bộ hạ tầng sản xuất sẽ có thể vận hành trở lại.
Chuyên gia Sam Lair từ Trung tâm Nghiên cứu Kiểm soát Vũ khí James Martin (Mỹ).
Theo giới chuyên gia và các quan chức Mỹ, Iran có thể tìm mua thiết bị này từ Trung Quốc, nơi họ từng mua nguyên liệu và linh kiện tên lửa trong quá khứ.
Phái đoàn Iran tại Liên Hợp Quốc không phản hồi khi được hỏi về quá trình khôi phục chương trình tên lửa.
Khi được hỏi về khả năng Trung Quốc cung cấp thiết bị, Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời AP rằng Bắc Kinh “sẵn sàng tiếp tục sử dụng ảnh hưởng của mình để đóng góp vào hòa bình và ổn định Trung Đông”.
“Trung Quốc ủng hộ Iran bảo vệ chủ quyền, an ninh và phẩm giá quốc gia. Đồng thời, Trung Quốc cũng lo ngại sâu sắc về việc căng thẳng ở Trung Đông tiếp tục leo thang", tuyên bố viết.
Can Kasapoğlu, chuyên gia tại Viện Hudson (Mỹ), cho rằng Bắc Kinh thậm chí có thể cung cấp thêm hệ thống điều hướng và vi xử lý cho chương trình tên lửa Iran.
“Nếu Iran tận dụng quan hệ với Trung Quốc để tăng cường năng lực quân sự thì cuộc chiến 12 ngày với Israel chỉ là một cái ‘gờ giảm tốc’, không phải thất bại mang tính bước ngoặt”, ông nhận định.
“Iran đã đầu tư quá sâu vào chương trình tên lửa của mình. Tôi không tin họ sẽ bao giờ từ bỏ nó trong bất kỳ bàn đàm phán nào”, chuyên gia Lair kết luận.
VietBF@ sưu tập
