Từng là niềm tự hào của ngành công nghệ Trung Quốc, đưa chip RF nội địa lên Mặt Trăng và tàu vũ trụ Thần Châu. Thế nhưng chỉ sau một đêm, giáo sư – tỷ phú công nghệ Uất Phát Tân bị bắt điều tra, để lại cú sốc lớn cho thị trường.
.
Giáo sư Đại học Chiết Giang, ông chủ Công ty Công nghệ Trân Lôi, tỷ phú công nghệ, Tiến sĩ Uất Phát Tân. Ảnh: Sina.
Người hùng học thuật và công nghệ với gia sản 3,1 tỷ NDT
Ngày 20/9, cổ phiếu của Công ty công nghệ Trân Lôi (tên tiếng Anh là Great Microwave Technology Co., Ltd) vẫn tăng mạnh, đưa giá trị vốn hóa chạm 273 tỷ NDT. Với hơn 24% cổ phần nắm giữ, ông chủ công ty, giáo sư Đại học Chiết Giang Uất Phát Tân (Yu Faxin) trở thành tỷ phú công nghệ, với tài sản cá nhân ước tính 3,1 tỷ NDT.
Nhưng chỉ một ngày sau, tất cả đảo ngược. Chiều 21/9, Trân Lôi ra thông báo Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc của công ty Uất Phát Tân, đă bị Ủy ban Giám sát thành phố Hoàng Thạch câu lưu để điều tra; hoạt động hàng ngày sẽ do ban lănh đạo cấp cao điều hành, Ủy viên HĐQT Trương Binh sẽ tạm thời đảm nhiệm chức vụ chủ tịch; các giám đốc điều hành cấp cao khác sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ b́nh thường, sự việc này sẽ không ảnh hưởng đến kinh doanh cốt lơi của công ty.
Hồ sơ học thuật của Uất Phát Tân trên trang web Đại học Chiết Giang. Ảnh: QQnews.
Là một công ty lớn trong nước trong lĩnh vực chip RF chuyên dụng, Trân Lôi chuyên về chip thu phát RF, sản phẩm vi hệ thống và giải pháp kỹ thuật. Các sản phẩm của công ty đă được sử dụng trong các dự án hàng không vũ trụ quốc gia lớn như Thiên Vấn-1, Hằng Nga-5 và tàu vũ trụ Thần Châu.
Kể từ đầu năm nay, giá cổ phiếu của Trân Lôi đă tăng 97%, cuối tháng 8 đă đạt mức tăng cao nhất trong ngày kể từ khi niêm yết (2022).
Báo cáo tài chính cho thấy trong nửa đầu năm 2025, Công ty công nghệ Trân Lôi đă đạt được kết quả kinh doanh ấn tượng, với doanh thu vượt 200 triệu NDT, tăng 73,64% so với cùng kỳ năm trước, và lợi nhuận ṛng thuộc về công ty mẹ là 62,3197 triệu NDT, tăng 1006,99% so với cùng kỳ năm trước.
Xét về cơ cấu vốn chủ sở hữu, Uất Phát Tân trực tiếp và gián tiếp nắm giữ tổng cộng 24,39% cổ phần của công ty, trở thành cổ đông kiểm soát cốt lơi. Dựa trên giá đóng cửa của công ty vào ngày 20/9, giá trị tài sản ṛng cá nhân của ông lên tới khoảng 3,1 tỷ NDT.
Hào quang học thuật – từ Cáp Nhĩ Tân đến Chiết Giang
Sinh năm 1975, Uất Phát Tân sớm nổi bật với năng khiếu điện tử – công tŕnh thông tin. Từ một sinh viên cần cù chăm chỉ, say mê nghiên cứu, luôn có thành tích xuất sắc ở Đại học Công nghệ Cáp Nhĩ Tân, ông lấy bằng thạc sĩ năm 1997 với hàng loạt công tŕnh nghiên cứu về vi điện tử và truyền thông.
Năm 2002, Uất Phát Tân nhận bằng Tiến sĩ loại xuất sắc. Ông đứng trước một quyết định quan trọng trong cuộc đời: tiếp tục học thuật hay gia nhập ngành công nghiệp và áp dụng kiến thức vào sản xuất thực tế.
Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông quyết định gia nhập ngành công nghiệp, tin rằng làm việc trong một doanh nghiệp sẽ cho phép ông tương tác trực tiếp hơn với nhu cầu thị trường, biến những phát hiện nghiên cứu thành sản phẩm thực tiễn và tạo ra giá trị lớn hơn cho xă hội.
Sau đó, ông gia nhập UTStarcom với vị trí kỹ sư R&D cấp cao. Vào thời điểm đó, UTStarcom là một công ty lớn trong lĩnh vực truyền thông, chuyên cung cấp các giải pháp truyền thông tiên tiến.
Là một kỹ sư R&D cấp cao, Uất Phát Tân chịu trách nhiệm chính trong việc phát triển các sản phẩm truyền thông. Trong thời gian này, ông đă tham gia vào nhiều dự án quan trọng. Những dự án này không chỉ rèn giũa kỹ năng chuyên môn của ông mà c̣n dạy ông cách hợp tác với các thành viên trong nhóm và biến những vấn đề công nghệ phức tạp thành các giải pháp khả thi.
Trong ba năm làm việc tại UTStarcom, kỹ năng phát triển sản phẩm và quản lư dự án của Uất Phát Tân đă được nâng cao nhanh chóng. Ông dần chuyển ḿnh từ một nhà nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu hàn lâm sang một cá nhân toàn diện, có khả năng hiểu sâu sắc các công nghệ nền tảng và nắm bắt toàn cảnh dự án.
Năm 2005, Uất Phát Tân đă đưa ra một quyết định bất ngờ: quay trở lại học thuật. Ông gia nhập Khoa Hàng không và Vũ trụ của Đại học Chiết Giang với tư cách là giáo sư và thành lập Viện Kỹ thuật Điện tử Hàng không Vũ trụ, giữ chức vụ giám đốc.
Đối với ông, đây không phải là một sự rời xa ngành, mà là mong muốn thúc đẩy phát triển công nghệ tiên tiến và bồi dưỡng nhân tài trên một nền tảng rộng lớn hơn, từ đó đóng góp cho ngành hàng không vũ trụ Trung Quốc.
Trong những năm tiếp theo, ông đă giám sát các dự án quốc gia lớn như bộ phát đáp thăm ḍ Giai đoạn III của Dự án Thám hiểm Mặt Trăng và hệ thống truyền thông vệ tinh đa loại, nắm vững nhiều công nghệ cốt lơi.
Trong công tác phát triển nhân tài, ông ưu tiên sự đổi mới và kỹ năng thực tiễn của sinh viên, và nhiều sinh viên của ông đă trở thành những người dẫn đầu trong ngành. Mô h́nh nghiên cứu và giáo dục của ông đă trở thành chuẩn mực trong lĩnh vực này.
.
Năm 2015, chính sách khuyến khích giới học thuật khởi nghiệp trở thành cơ hội. Không chấp nhận “đi đường tắt” bằng công nghệ sao chép, ông tuyên bố: “Chúng ta phải làm chip từ gốc, cho dù mất 10 năm ngồi ghế lạnh”.
Công ty Trân Lôi ra đời với mục tiêu đầy tham vọng: thiết kế chip RF cao cấp bằng công nghệ tự chủ. Lúc đó, phần lớn thị trường phụ thuộc chip nhập khẩu; khách hàng e ngại chip nội địa kém ổn định. Nhưng ông cùng đội ngũ vẫn kiên tŕ.
Trải qua nhiều năm thử nghiệm, Trân Lôi đă đưa ra các ḍng sản phẩm chip thu phát RF, ADC/DAC, quản lư năng lượng đạt chuẩn quốc tế. Khách hàng đầu tiên chấp nhận sản phẩm là các dự án quốc pḥng – hàng không, nơi sự tự chủ về công nghệ là tối quan trọng…
Bước chân vào “câu lạc bộ tỷ tệ” và cú ngă bất ngờ
Từ 2017 đến 2020, công ty liên tục mở rộng, thâu tóm doanh nghiệp nhỏ, lập liên doanh để đảm bảo chuỗi cung ứng. Năm 2019 có lăi, 2020 tái cấu trúc, và 2022 chính thức niêm yết trên sàn STAR Market, huy động được 1,69 tỷ NDT cho hoạt động R&D công nghiệp. Kể từ khi niêm yết, Trân Lôi đă chứng minh những thành tựu khoa học công nghệ và hiệu quả thị trường ấn tượng.
Những con số sau đó khiến giới tài chính choáng váng: năm 2024, doanh thu 546 triệu NDT (tăng 32%), lợi nhuận ṛng 228 triệu NDT (tăng 35%). Sản phẩm của Trân Lôi xuất hiện trong gần như tất cả các dự án không gian trọng điểm của Trung Quốc, như Thiên Vấn-1, Hằng Nga-5, Bắc Đẩu, Thần Châu.
Năm 2025, giá cổ phiếu tăng hơn 97% chỉ trong 9 tháng, đưa Trân Lôi thành một trong những doanh nghiệp bán dẫn hiếm hoi vừa có công nghệ, vừa có lợi nhuận tăng trưởng mạnh.
Khi đang ở đỉnh cao, Uất Phát Tân bị bắt. Quyết định bắt giữ điều tra của Ủy ban Giám sát đă biến vị giáo sư – tỷ phú công nghệ thành nhân vật gây tranh căi. Nguyên nhân ông bị bắt và điều tra vẫn chưa được tiết lộ, nhưng tác động tâm lư với thị trường là rơ ràng: các cổ đông lo ngại, khách hàng băn khoăn, đội ngũ nhân sự hoang mang.
Trong mắt công chúng, Uất Phát Tân là người có “cuộc đời hai mặt”: một bên là thiên tài khoa học, người đặt nền móng cho chip RF nội địa; bên kia là doanh nhân vướng ṿng lao lư.
.
Tương lai của Trân Lôi hiện đứng trước ngă ba đường. Nếu ban lănh đạo giữ được sự ổn định, công ty có thể tiếp tục phát triển. Nhưng nếu niềm tin của khách hàng và nhà đầu tư lung lay, nguy cơ tụt dốc, thậm chí sụp đổ là khó tránh.
Với cá nhân Uất Phát Tân, kết quả điều tra sẽ quyết định liệu ông là nạn nhân của hệ thống hay thực sự mắc sai lầm. Dù thế nào, câu chuyện của ông phản ánh những cơ hội và thách thức đối với các doanh nhân công nghệ Trung Quốc: họ không chỉ phải vượt qua các rào cản công nghệ, nâng cấp doanh nghiệp, mà c̣n phải nắm vững và tuân thủ pháp luật.
VietBF@ sưu tập
