EU siết nhập khẩu, cắt tới 80% lượng lúa mì và đường từ Ukraine

[Romano]

Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố quyết định cắt giảm tới 80% lượng nhập khẩu lúa mì và đường từ Ukraine, một động thái được kỳ vọng sẽ xoa dịu làn sóng phản đối của nông dân EU nhưng lại đặt ra thách thức lớn với nền kinh tế Ukraine giữa bối cảnh xung đột. Quyết định trên có thể buộc nông dân Ukraine phải chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường tại châu Á và châu Phi.EU hôm 4/7 (giờ địa phương) đã chính thức công bố các hạn ngạch mới, theo đó cắt giảm đáng kể lượng nhập khẩu lúa mì và đường từ Ukraine, lên tới 80% so với mức hiện tại. Theo giới chuyên gia, quyết định này là kết quả của cuộc đấu tranh cân bằng lợi ích nội bộ và cam kết hỗ trợ Ukraine của khối.

Cụ thể, hạn ngạch nhập khẩu mới đối với lúa mì Ukraine được đặt ở mức 1,3 triệu tấn mỗi năm, cao hơn 30% so với trước xung đột Nga-Ukraine. Nhưng con số này thấp hơn nhiều so với mức 6,1 triệu tấn trong mùa vụ 2022-2023; 6,5 triệu tấn trong mùa vụ 2023-2024 và khoảng 4,5 triệu tấn trong mùa vụ 2024-2025 (tính đến ngày 30/6).Với mặt hàng đường, EU áp hạn ngạch nhập khẩu mới là 100.000 tấn/năm, cao hơn 5 lần so với trước xung đột, nhưng giảm mạnh so với mức nhập 400.000 tấn/năm trong mùa vụ 2022-2023 và hơn 500.000 tấn/năm trong mùa 2023-2024.

Ban đầu, việc dỡ thuế quan và hạn ngạch đã giúp Ukraine duy trì xuất khẩu và có được nguồn thu quan trọng. Tuy nhiên, lượng lớn nông sản, đặc biệt là lúa mì, ngô, và đường, tràn vào các quốc gia thành viên EU như Ba Lan, Hungary, Slovakia và Romania, gây áp lực nặng nề lên nông dân địa phương, dẫn đến các cuộc biểu tình rầm rộ.

Giáo sư Helena Schmidt, chuyên gia về chính sách nông nghiệp tại Đại học Wageningen (Hà Lan), nhận định: "Việc cắt giảm 80% là một con số đáng kể, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Đây là một nỗ lực của Brussels nhằm tái lập sự cân bằng, bảo vệ lợi ích của nông dân trong khối, những người đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực. Đây còn rõ ràng là một sự nhượng bộ chính trị cần thiết để duy trì sự đoàn kết nội khối".

Tuy vậy, giới quan sát cũng cho rằng, việc giảm tới 80% nhập khẩu lúa mì và đường vào thị trường EU sẽ giáng một đòn mạnh vào ngành nông nghiệp Ukraine, một trong những trụ cột chính của nền kinh tế. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu ngoại tệ, khả năng tài chính và thậm chí là nỗ lực tái thiết đất nước sau xung đột.

Việc EU áp dụng hạn ngạch mới đối với lúa mì và đường của Ukraine có thể buộc nông dân Ukraine phải chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường tại châu Á, châu Phi và các thị trường thay thế khác - điều không hề dễ dàng trong bối cảnh địa chính trị hiện tại.

Chuyên gia thương mại quốc tế Jean-Luc Moreau nhận định, dù EU khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine qua các kênh khác như viện trợ tài chính và quân sự, việc siết nhập khẩu lúa mì và đường cũng đặt ra câu hỏi về tính bền vững của "liên minh chiến lược” giữa Kiev và Brussels trong những năm tới.