Lý do 'thái tử' Samsung nhập ngũ 39 tháng, từ bỏ quốc tịch Mỹ

[Romano]

Trong khi phần lớn thanh niên Hàn Quốc muốn hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc càng nhanh càng tốt, thì một bộ phận con cái các gia tộc chaebol đang đi theo hướng ngược lại.
Trường hợp mới nhất là Lee Jee-ho, con trai cả 24 tuổi của Chủ tịch Tập đoàn Samsung Lee Jae-yong. Hôm 15/9, Lee đã nhập học Học viện Hải quân Hàn Quốc với tư cách ứng viên sĩ quan, bắt đầu 39 tháng phục vụ quân ngũ.

Con số này gần gấp đôi so với 18-21 tháng mà binh sĩ nghĩa vụ thông thường phải thực hiện. Để làm điều này, anh cũng từ bỏ quốc tịch Mỹ - vốn có được từ khi sinh ra ở New York năm 2000.

Động thái gây bất ngờ
Truyền thông Hàn Quốc gọi đây là hành động thể hiện "trách nhiệm cao quý của tầng lớp thượng lưu", trong khi nhiều bình luận trực tuyến khen ngợi đây là sự hy sinh hiếm thấy từ người thừa kế gia tộc giàu có nhất nước.

“Một quyết định không hề dễ dàng: từ bỏ quốc tịch Mỹ và chấp nhận 3 năm rưỡi quân ngũ, nhất là với con trai cả của một chaebol hàng đầu”, The Korea Herald trích một bình luận.Nghĩa vụ quân sự từ lâu đã là vấn đề nhạy cảm ở Hàn Quốc. Bất kỳ dấu hiệu né tránh nào cũng có thể để lại hệ quả xã hội kéo dài nhiều thập kỷ.
Trường hợp tai tiếng nhất là ca sĩ Steve Yoo (Yoo Seung-jun). Năm 2002, sau khi công khai hứa sẽ nhập ngũ, anh lại từ bỏ quốc tịch Hàn và lấy quốc tịch Mỹ để tránh nghĩa vụ. Bộ Tư pháp lập tức cấm nhập cảnh vĩnh viễn, và lệnh cấm này vẫn duy trì sau 23 năm.

Những vụ việc như vậy đã để lại vết hằn sâu trong ký ức công chúng. Với nhân vật nổi tiếng, xã hội gần như không khoan dung cho việc tìm “lối đi dễ dàng”. Ngay cả BTS - nhóm nhạc đình đám toàn cầu - cũng lần lượt nhập ngũ, dưới hình thức tại ngũ hoặc phục vụ thay thế.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra: Nếu chỉ cần 18 tháng nghĩa vụ là đủ, tại sao lại chọn hơn 3 năm dưới danh nghĩa sĩ quan?

Theo người trong ngành, con đường sĩ quan giúp các "thái tử chaebol" xây dựng hình ảnh lãnh đạo - điều được kỳ vọng ở những người kế thừa tập đoàn.

“Một sĩ quan có vai trò khác biệt: họ tham gia hoạch định, ra quyết định - những phẩm chất gắn liền với hình ảnh lãnh đạo mà các chaebol muốn thể hiện”, một người am hiểu nhận định.

Giáo sư Hwang Yong-sik (Đại học Sejong, Khoa Kinh doanh và Kinh tế) cũng đồng tình: “Khi các ‘thái tử chaebol’ phục vụ quân đội một cách minh bạch, họ xóa bỏ phần nào định kiến tiêu cực. Đặc biệt, việc làm sĩ quan càng củng cố hình ảnh lãnh đạo”, ông nói.

Park Ju-gun, người sáng lập công ty theo dõi doanh nghiệp Leaders Index, nói với The Korea Times rằng nhiều người thừa kế của các tập đoàn gia đình được kỳ vọng sẽ hoàn thành nghĩa vụ quân sự, vì công chúng ngày càng nhạy cảm hơn với đặc quyền của các tập đoàn tài phiệt.

"Việc một gia đình tài phiệt trốn tránh nghĩa vụ quân sự hiện ảnh hưởng đáng kể đến danh tiếng và giá cổ phiếu của công ty. Việc thực hiện nghĩa vụ quân sự cũng giúp các công ty xây dựng hình ảnh người lãnh đạo của mình là những công dân có trách nhiệm với xã hội".

Lợi ích
Một bài báo gần đây trên Chosun Ilbo cũng chỉ ra rằng việc phục vụ trong Hải quân hoặc Không quân với vai trò sĩ quan còn mở ra các mạng lưới quốc tế khó có thể xây dựng bằng cách khác.

Ví dụ, Phó Chủ tịch HD Hyundai Chung Ki-sun - từng là sĩ quan ROTC Lục quân - vẫn duy trì các mối quan hệ từ thời quân ngũ, thường xuyên gửi thực phẩm cho ứng viên sĩ quan và đến thăm Học viện Hải quân Mỹ. Điều này đặc biệt hữu ích vì một trong những lĩnh vực chính của HD Hyundai là đóng tàu.

Ngoài ra, sĩ quan phiên dịch còn có cơ hội tham gia các cuộc họp cấp cao và tiếp xúc với nhân vật quốc tế.

Phó Chủ tịch Hanwha Kim Dong-kwan từng được chú ý năm 2009 khi giữ vai trò sĩ quan phiên dịch trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Chung Un-chan và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates.Một cựu sĩ quan phiên dịch Không quân, họ Hwang, chia sẻ: “Ở vị trí đó, bạn làm việc sát cánh cùng chỉ huy. Đây là môi trường trực tiếp để quan sát và học hỏi phong cách lãnh đạo”.

Lee Jee-ho không phải là trường hợp duy nhất. Ngày càng nhiều con trai chaebol chọn con đường sĩ quan thay vì nghĩa vụ tối thiểu.

Tại Tập đoàn Hanwha, với mối liên hệ sâu rộng trong lĩnh vực quốc phòng và hàng không vũ trụ, điều này gần như trở thành truyền thống.

Phó Chủ tịch Kim Dong-kwan, tốt nghiệp Harvard, từng phục vụ 39 tháng trong Không quân với vai trò sĩ quan phiên dịch. Em trai ông, Kim Dong-won - nay là CEO Hanwha Life Insurance - cũng theo con đường tương tự.

Chey Min-jung, con gái thứ hai của Chủ tịch Tập đoàn SK Chey Tae-won, cũng là một ví dụ điển hình. Cô từng là sĩ quan Hải quân Hàn Quốc từ năm 2014 đến năm 2017, mặc dù nghĩa vụ quân sự không bắt buộc đối với phụ nữ ở Hàn Quốc.

Còn ở HD Hyundai, Phó Chủ tịch Chung Ki-sun từng là sĩ quan ROTC Lục quân, nối gót cha mình là Chung Mong-joon.

Tại Dongkuk Steel, Chủ tịch Chang Sae-joo hoàn thành nghĩa vụ ROTC, trong khi em trai tốt nghiệp Học viện Quân sự Hàn Quốc và phục vụ tới 10 năm với vai trò sĩ quan. Thế hệ kế tiếp tiếp tục duy trì truyền thống này, ví dụ như Chang Hoon-ik từng là sĩ quan phiên dịch Không quân.