Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tỏ ra lạc quan sau khi chính quyền của ông đề xuất một kế hoạch hòa bình 21 điểm cho Gaza.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại khóa họp 80 Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo kênh CNN ngày 28/9, ông Trump nói rằng các bên “rất gần” một thỏa thuận. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc chiến cho đến khi Hamas bị tiêu diệt.
Các điểm chính của thỏa thuận
Theo thỏa thuận, 28 con tin còn sống sẽ được thả để đổi lấy việc Israel rút quân theo giai đoạn khỏi Gaza. Ông Trump nhấn mạnh mục tiêu của các cuộc đàm phán là đưa các con tin trở về và thiết lập hòa bình vĩnh viễn.
Thỏa thuận sẽ không cho Hamas bất kỳ vai trò nào trong quản lý Gaza trong tương lai. Thay vào đó, thỏa thuận đề xuất hai cấp quản trị tạm thời tại vùng lãnh thổ này, gồm một cơ quan quốc tế toàn diện và một ủy ban của người Palestine.
Đề xuất không có thời hạn cụ thể để cơ quan quốc tế nói trên chuyển quyền lãnh đạo Gaza cho Chính quyền Palestine (PA), vốn chỉ thực hiện tự trị danh nghĩa tại một số khu vực Bờ Tây bị chiếm đóng và bị Israel hạn chế nghiêm ngặt.
Chính phủ Israel kiên quyết từ chối PA đóng vai trò trong quản lý Gaza.
Kế hoạch cho thấy Mỹ sẽ không ủng hộ thành lập Nhà nước Palestine, nhưng công nhận đây là khát vọng của người Palestine.
Chính quyền Tổng thống Trump đã chỉ trích mạnh mẽ các động thái của các chính phủ Anh, Pháp và Canada sau khi họ công nhận Nhà nước Palestine. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio mô tả đây là hành động liều lĩnh. Tuy nhiên, kế hoạch của Mỹ có thể đưa ra một lộ trình dẫn tới một hình thức tự trị nào đó cho Palestine.
Về phần mình, Thủ tướng Netanyahu nhắc lại rằng ông phản đối Nhà nước Palestine khi phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 26/9, nói rằng việc trao cho người Palestine một nhà nước cách Jerusalem một dặm giống như trao cho al-Qaeda một nhà nước cách New York một dặm sau ngày 11/9/2001.
Kế hoạch của Mỹ cũng nêu rằng không được cưỡng bức di dời dân cư ở Gaza. Đầu năm nay, ông Trump từng đề cập đến việc Mỹ sẽ tiếp quản Gaza và tái thiết dải đất này, đồng thời di dời toàn bộ 2 triệu cư dân. Kể từ đó, chính phủ Israel ủng hộ ý tưởng tách dân ra khỏi Gaza, nhưng cho biết sẽ không ép buộc người dân rời đi.
Thỏa thuận được trình bày với các quốc gia Arab
Ông Trump đã có cuộc gặp với một số lãnh đạo các quốc gia Hồi giáo, bao gồm Qatar, Saudi Arabia, Ai Cập, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ và Pakistan bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc, gọi đây là cuộc gặp quan trọng nhất trong ngày.
Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết kế hoạch của Mỹ đã được trình bày với các quốc gia Arab tại Liên hợp quốc. Ông nói: “Chúng tôi hy vọng và tôi có thể tự tin rằng trong những ngày tới chúng tôi sẽ công bố một bước đột phá nào đó”.
Trong kế hoạch, có đoạn nêu rõ Israel sẽ không được tấn công Qatar lần nữa. Israel từng tấn công các lãnh đạo Hamas tại Doha đầu tháng này bằng một loạt vụ không kích, chỉ vài ngày sau khi Hamas nói họ đang xem xét một đề xuất khác từ Mỹ.
Tổng thống Trump bày tỏ lạc quan về việc giải quyết xung đột ở Gaza, nói rằng một thỏa thuận “rất gần” .
Trong một bài đăng trên mạng xã hội ngày 26/9, ông Trump ca ngợi những cuộc thảo luận đầy cảm hứng và hiệu quả với các đối tác Trung Đông để chấm dứt chiến tranh ở Gaza. Ông viết: “Các cuộc đàm phán căng thẳng đã diễn ra bốn ngày và sẽ tiếp tục cho đến khi đạt được thỏa thuận hoàn thành thành công”.
Ông nói thêm rằng tất cả các quốc gia trong khu vực đều tham gia, Hamas biết về những cuộc thảo luận này và Israel đã được thông báo ở mọi cấp, bao gồm cả Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Hiện chưa rõ Hamas có được trình bày về đề xuất này hay không, vì đề xuất có thể đã được chỉnh sửa trong những ngày gần đây và vẫn có thể được điều chỉnh. Thông tin có thể sẽ được chuyển qua Qatar tới nhóm đàm phán còn lại của Hamas tại Doha.
Một quan chức cao cấp Hamas nói rằng nhóm này chưa nhận được bất kỳ đề nghị ngừng bắn mới nào ở Gaza.
Phản ứng của quan chức Israel
Chưa rõ kế hoạch này sẽ được đón nhận ra sao ở Israel, nơi các thành viên cực hữu trong liên minh của ông Netanyahu cảnh báo sẽ làm sụp chính phủ nếu chiến tranh kết thúc trước khi Hamas bị tiêu diệt. Các bộ trưởng cực hữu đang thúc đẩy việc tiếp quản toàn bộ Gaza cũng như mở rộng chủ quyền Israel trên phần lớn hoặc toàn bộ Bờ Tây bị chiếm đóng.
Các chính trị gia Israel đã đăng tin về kế hoạch hòa bình trên mạng xã hội. Bộ trưởng Bộ An ninh Quốc gia Israel, ông Itamar Ben Gvir, đã phản đối, viết trên X rằng ông Netanyahu không có quyền kết thúc chiến tranh nếu chưa đánh bại hoàn toàn Hamas.
Ông Ben Gvir và Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich liên tục phản đối các thỏa thuận con tin và ngừng bắn trong suốt cuộc chiến, thay vào đó thúc đẩy tiếp tục và tăng cường áp lực quân sự cũng như chiếm đóng toàn bộ lãnh thổ. Hai người đã cảnh báo lật đổ chính phủ Thủ tướng Netanyahu nếu chiến tranh kết thúc.
Hiện tại, chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza vẫn diễn ra không ngừng. Quân đội Israel cho biết 700.000 người đã rời Thành phố Gaza kể từ khi được cảnh báo đầu tháng này.
Cuối tuần, quân đội Israel thông báo đang tăng cường các cuộc không kích ở Gaza, đồng thời sử dụng xe bọc thép tự động có gắn chất nổ ở Thành phố Gaza để vô hiệu hóa các thiết bị nổ trước khi quân tiến vào.
Chiến dịch quân sự của Israel nỗ lực mở rộng kiểm soát khu vực đô thị lớn nhất của vùng lãnh thổ Gaza trong nỗ lực được Israel mô tả là nhằm dập tắt các cứ điểm của Hamas.
