06/08/21
(Washington Post) – Giới nhà giàu nhất nước Mỹ, trong đó Warren Buffett, Elon Musk và Jeff Bezos trả rất ít thuế thu nhập liên bang trong những năm gần đây mặc dù tài sản tăng vọt, theo số liệu Sở Thuế IRS Propublica có trong tay.
Hồ sơ được công bố làm rúng động Washington, với chính phủ liên bang tuyên bố sẽ chuyển việc tiết lộ tài liệu sang cho các nhà điều tra, và một số nhà lập pháp Dân chủ cho rằng, tiết lộ khẳng định quan điểm lâu nay của họ rằng giới giàu có nhất của Mỹ có thể che chắn phần lớn tài sản của mình khỏi bị đánh thuế.
Thông tin được ProPublica công bố vào thứ Ba cho thấy giới tỉ phú có thể giảm gánh nặng thuế của họ một cách hợp pháp như thế nào, nhấn mạnh hệ thống thuế của Mỹ có thể đánh mạnh vào những người làm công ăn lương bình thường hơn những người giàu có trong quốc gia như thế nào. Điều này xảy ra vì người giàu nhất ở Mỹ có xu hướng để tài sản dưới bất động sản và cổ phiếu, cho phép họ tránh thuế đối với những lợi nhuận chưa thực nhận.
Một số chuyên viên thuế cho rằng, tường trình của ProPublica phù hợp với những chỉ trích trước đây về hệ thống thuế Mỹ, nhưng dù gì họ cũng ngạc nhiên trước sự công bố những thông tin cá nhân cụ thể như vậy về một số người giàu nhất Mỹ, và họ kiếm lời từ luật thuế hiện hành như thế nào.
Số liệu được tiết lộ sau khi Tổng thống Biden và một số nhà lập pháp Dân chủ khác than phiền về hệ thống thuế Mỹ bất công và nghiêng về phía có lợi cho các đại công ty và giới nhà giàu. Washington có cuộc tranh cãi nảy lửa diễn ra hàng thập niên qua về việc nhà giàu nên đóng thuế bao nhiêu, nhưng vẫn rất ít thông tin công khai về số thuế mà mỗi tỉ phú đã đóng.
Tuỳ viên báo chí Toà Bạch Ốc Jen Psaki từ chối bình luận trực tiếp về tường trình của ProPublica, nhưng cho rằng việc tiết lộ thông tin bí mật không phù hợp. Psaki cho biết, Bộ Ngân khố và IRS đã chuyển vấn đề này cho ít nhất hai Tổng thanh tra, FBI và Văn phòng Biện lý Hoa Kỳ D.C.
ProPublica phân tích số liệu bằng cách tập trung vào tài sản tăng vọt của những người giàu có nhất ở Mỹ trong những năm gần đây, và cáo buộc họ đang trả “mức thuế thực tế” chỉ 3,45%. Cơ quan truyền thông đưa ra tỉ lệ này bằng cách tính toán giá trị cổ phiếu trong hồ sơ đầu tư của họ, và những tài sản khác và số tiền thuế thu nhập liên bang họ đã đóng. Đây không phải là cách thông thường tính thuế.
Vấn đề cốt lõi đối với nhiều tỉ phú này là thu nhập của họ tăng như thế nào so với tài sản của họ. Hệ thống thuế Mỹ tập trung vào thu nhập, chứ không phải tập trung vào lãi chưa thực nhận từ cổ phiếu, bất động sản hay những tài sản khác chưa bán.
IRS công bố một báo cáo về tiền thuế của 400 người đóng thuế hàng đầu dựa vào tổng thu nhập điều chỉnh của họ. Trong báo cáo gần đây nhất, dựa vào số liệu ẩn, cho thấy, những người giàu nhất nước Mỹ trả thuế thu nhập liên bang ở mức trung bình 23,3% vào năm 2014.
Thông tin khai thuế cá nhân được giữ bí mật chặt chẽ trong những năm gần đây, trong những cuộc chiến chính trị sau khi cựu Tổng thống Donald Trump từ chối công khai hồ sơ khai thuế cá nhân với lý do đang kiểm toán.
ProPublica không cho biết họ đã có trong tay những số liệu này như thế nào, chỉ cho biết từ một nguồn tin ẩn danh. Chỉ mới tuần trước, một cựu viên chức Bộ Ngân khố bị kết án 6 tháng tù sau khi nhận tội rò rỉ báo cáo hoạt động đáng ngờ của ngân hàng cho một ký giả của BuzzFeed News.
Hồ sơ ProPublica cho thấy, tỉ phú Warren Buffett – Giám đốc Berkshire Hathaway – trả $23,7 triệu Mỹ kim thuế thu nhập liên bang trên tổng số thu nhập $125 triệu Mỹ kim từ năm 2014 đến 2018, ở mức 19%. ProPublica ước tính tài sản của Buffett tăng $24,3 tỉ Mỹ kim trong thời gian đó, và vì vậy mức thuế thực sự ở đây là 0.10%. Buffett trước đây từng kêu gọi chính sách thuế cứng rắn hơn đối với giới nhà giàu để ngăn chặn họ tránh đóng thuế.
Elon Musk – Tổng Giám đốc Điều hành Tesla – trả $455 triệu tiền thuế trên thu nhập $1,52 tỉ Mỹ kim trong giai đoạn 2014-2018, trong khi tài sản của ông ta tăng $13,9 tỉ Mỹ kim. Tính toán cho thấy mức thuế thực là 3,27%, theo ProPublica.
Jeff Bezos – Tổng Giám đốc Amazon và chủ tờ Washington Post – đóng $973 triệu Mỹ kim thuế cho thu nhập $4,22 tỉ Mỹ kim trong cùng giai đoạn, mặc dù tài sản của ông ta tăng vọt $99 tỉ Mỹ kim. Như vậy, mức thuế thực là 0,98%, theo tính toán của ProPublica.
Trong hồ sơ khai thuế năm 2011, Bezos khai lỗ do đầu tư xấu, cho phép ông ta khai và nhận $4000 Mỹ kim tín dụng thuế cho con cái ông ta.
Trong tuyên bố gởi cho ProPublica, Buffett cho hay, công ty Berkshire Hathaway của ông đóng thuế thu nhập doanh nghiệp lớn, và ông dự tính dành hơn 99% tài sản cá nhân vào thuế và thiện nguyện.
Buffett từ lâu than phiền rằng, những người giàu như ông lại trả phần nhỏ hơn trong thu nhập so với người lao động bình thường. Và Tổng thống Barack Obama vào năm 2011 đã đề nghị “quy định Buffett” – một kế hoạch thuế buộc những người đứng đầu trong cán cân thu nhập trả cùng mức thuế như tầng lớp trung lưu. Nhưng ý tưởng này chưa bao giờ có đủ lực kéo.
Một người giàu có khác trong tường trình của ProPublica là Carl Icahn – một nhà đầu tư xây dựng sự giàu có của mình bằng việc mua lại công ty. Ông ta không đóng thuế thu nhập trong năm 2016 và 2017, phần lớn là do có thể khấu trừ chi phí lãi những khoản vay từ “tổng số thu nhập được điều chỉnh,” theo ProPublica.
Hương Giang
(Theo Washington Post)
