Nguy cơ ung thư do tiếp xúc với bức xạ khi chụp CT

[Romano]

Được thực hiện khoảng 93 triệu lần mỗi năm tại Mỹ, công cụ chẩn đoán này đang gây nhiều lo ngại do mức bức xạ không ổn định và thường vượt quá nhu cầu thực tế trong chẩn đoán.

Sự phát triển của công nghệ chụp CT từ 3 triệu ca vào năm 1980 lên 93 triệu ca hiện nay phản ánh tầm quan trọng của công nghệ này trong y học hiện đại. Những hình ảnh ba chiều chi tiết tạo ra bởi máy chụp CT đã giúp các bác sĩ chẩn đoán chính xác từ vị trí các khối u, cơ quan bị nhiễm trùng đến những phần xương bị gãy, đồng thời giảm đáng kể tỷ lệ phải thực hiện các thủ thuật xâm lấn như phẫu thuật thăm dò.Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng liều lượng bức xạ từ các máy chụp CT khác nhau rất nhiều giữa các phòng khám và không được giám sát chặt chẽ. Tiến sĩ Rebecca Smith-Bindman, giáo sư tại trường y Đại học California-San Francisco, cho biết: "Nhiều bệnh nhân thường xuyên nhận lượng bức xạ gấp hai hoặc ba lần so với mức cần thiết. Điều đó khiến ung thư ở một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân, với khoảng 36.000 ca ung thư mỗi năm."Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các bác sĩ tại Mỹ thường yêu cầu chụp CT nhiều hơn đáng kể so với các bác sĩ ở những nơi khác trên thế giới, đặt ra câu hỏi về tính cần thiết của yêu cầu này và những nguy cơ tiềm ẩn cho bệnh nhân.

Nguy cơ chính khi chụp CT đến từ bức xạ ion hóa có thể gây tổn hại DNA. Mặc dù hầu hết các tổn hại đều được tế bào sửa chữa, một số vẫn có thể gây ra đột biến DNA, có khả năng dẫn đến ung thư về sau. Nguy cơ này đặc biệt đáng lo ngại đối với những bệnh nhân phải thực hiện nhiều ca chụp CT.

Một nghiên cứu với hơn 31.000 bệnh nhân đã phát hiện ra rằng nguy cơ mắc ung thư từ chụp CT chỉ cao hơn 0,7% so với mức 45% của dân số chung. Tuy nhiên, đối với những người trải qua nhiều lần chụp, tỷ lệ này tăng vọt lên mức từ 2,7% đến 12%. Con số này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh ngày càng có nhiều bệnh nhân được chỉ định chụp CT nhiều lần trong quá trình điều trị.

Trẻ em được xác định là nhóm đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của bức xạ ion hóa. Một nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng những người đã chụp CT ít nhất một lần trước 22 tuổi có nguy cơ mắc ung thư máu tăng đáng kể, bao gồm ung thư bạch cầu cấp dòng lympho và tủy, cũng như bệnh bạch cầu cấp tính. Ngoài ra, chụp CT phần đầu nhiều lần trong thời thơ ấu cũng làm tăng nguy cơ phát triển khối u não khi trưởng thành.

Trước những lo ngại ngày càng tăng, Trung tâm Dịch vụ Medicare và Medicaid (CMS) (Mỹ) đã bắt đầu đã triển khai các quy định mới nhằm đảm bảo công nghệ chụp CT trở nên an toàn hơn. Các quy định bao gồm yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ y tế báo cáo thông tin chi tiết về mức bức xạ phát ra từ các máy chụp CT, đồng thời đánh giá nghiêm ngặt về liều lượng bức xạ, chất lượng hình ảnh và cân nhắc mức độ cần thiết để thực hiện mỗi ca chụp CT.