Cảnh sát liên bang Brazil gần đây đã vén bức màn che giấu một mạng lưới tội phạm đã xâm nhập vào chuỗi phân phối nhiên liệu của đất nước.
Xe bồn chở xăng rời khỏi cơ sở lọc dầu Alberto Pasqualini thuộc Công ty dầu khí quốc gia Brazil Petrobras ở Canoas, bang Rio Grande do Sul, Brazil ngày 25/10/2021.
Theo tờ El Pais, những gì trông giống như các trạm xăng thông thường, trên thực tế, là tiền đồn của một cỗ máy rửa tiền khổng lồ, rửa tiền bẩn bằng dầu diesel và ethanol. Bộ trưởng Tư pháp Brazil Ricardo Lewandowski cho hay, hơn 1.000 trạm dịch vụ xăng trên khắp đất nước đã bị các tổ chức tội phạm lạm dụng.
Âm mưu trở nên phức tạp hơn khi cảnh sát tiểu bang Rio de Janeiro tiến hành các cuộc đột kích vào cái gọi là mạng lưới "mafia nhiên liệu", phá vỡ một đường dây bán hàng triệu lít nhiên liệu pha tạp. Trong quá trình này, họ đã tiết lộ một mạng lưới các công ty ma đang tạo ra các hóa đơn giả.
Tội phạm xâm nhập vào lĩnh vực nhiên liệu
Trên khắp Brazil, tội phạm có tổ chức đang đa dạng hóa ngoài ma túy, buôn bán vũ khí sang các lĩnh vực nhiên liệu sinh học và nhiên liệu hóa thạch. Các phe phái tội phạm máu mặt như Primeiro Comando da Capital (PCC), Comando Vermelho (CV) và các nhóm dân quân gồm cảnh sát đã nghỉ hưu, thậm chí đang tại ngũ, đã mở rộng sang trộm nhiên liệu, buôn lậu, trốn thuế và rửa tiền. Sự thay đổi của thế giới tội phạm ngầm Brazil nhấn mạnh khả năng thích ứng của chúng trong việc khai thác các thị trường hợp pháp.
Trộm nhiên liệu không phải là mới mẻ đối với Brazil. Các nhà phân phối nhiên liệu hàng đầu của đất nước - Ale, BR, Ipiranga và Raizen - đã cảnh báo về sự xâm nhập của tội phạm. Nhưng chi phí của các hoạt động bất hợp pháp này là rất lớn. Ước tính lợi nhuận bất hợp pháp do các trạm xăng tạo ra lên tới 23 tỷ real (3,89 tỷ USD) vào năm 2021.
Một nghiên cứu năm 2022 của Diễn đàn An ninh Công cộng Brazil (FBSP) cho thấy các tổ chức tội phạm đã tạo ra khoảng 146,8 tỷ real (khoảng 25,4 tỷ USD) từ các lĩnh vực bao gồm nhiên liệu, vàng, thuốc lá và đồ uống, vượt xa doanh thu từ buôn bán cocaine.
Trong khi đó, một đánh giá năm 2024 cho thấy chi phí trộm cắp hàng hóa, cướp liên quan đến nhiên liệu và gian lận đã gây ra khoản lỗ hàng năm là 29 tỷ real. Vibra Energia ước tính rằng khoảng 13 tỷ lít nhiên liệu đã được giao dịch thông qua các phương tiện "bất thường" mỗi năm.
Trạm xăng giả, gian lận thuế, tống tiền, giết người
Các nhóm tội phạm có tổ chức sử dụng nhiều chiến lược để khai thác lĩnh vực nhiên liệu. Phổ biến nhất là sử dụng các trạm xăng "lậu" - các cửa hàng phớt lờ các tiêu chuẩn an toàn và bán nhiên liệu pha trộn và đánh cắp. Cảnh sát đã vạch trần hàng trăm trạm xăng có liên quan đến những cá nhân bị truy tố hoặc kết án vì các hành vi vi phạm liên quan đến nhiên liệu kể từ năm 2015. Ví dụ, vào năm 2019, BR đã trấn áp mạng lưới bán lẻ gồm 730 trạm trên toàn quốc bị nghi ngờ có liên quan đến "hành vi bất thường".
Đến năm 2023, PCC được cho là đã mở rộng ảnh hưởng của mình sang 5 nhà máy sản xuất ethanol và khoảng 1.100 trong số 9.000 trạm xăng của Sao Paulo. Và vào năm 2024, cảnh sát tuyên bố rằng có tới 30 trạm xăng ở Rio de Janeiro nằm dưới sự kiểm soát của nhóm tội phạm PCC. Trong khi đó, Cơ quan Dầu mỏ, Khí đốt tự nhiên và Nhiên liệu sinh học Quốc gia (ANP) báo cáo rằng các hành vi vi phạm liên quan đến việc sử dụng methanol - một chất độc hại thường được sử dụng để pha trộn nhiên liệu - đã tăng hơn 73% so với năm trước.
Gian lận và trốn thuế cũng phổ biến trong lĩnh vực nhiên liệu. Ở Brazil, thuế nhiên liệu đối với ethanol khác nhau tùy theo từng tiểu bang. Những sự khác biệt này tạo ra động lực cho những tên tội phạm táo bạo mua nhiên liệu từ các khu vực thuế thấp và bán lại ở các tiểu bang thuế cao cho các chủ trạm xăng tính thuế cao hơn và bỏ túi phần chênh lệch.
Ngoài ra còn có các âm mưu liên quan đến gian lận thuế trong sản xuất nhiên liệu và nhập khẩu dầu diesel bất hợp pháp. Một trường hợp nổi bật liên quan đến Copape, một công ty đã bán nhiên liệu dưới giá thị trường bằng cách trốn thuế nhập khẩu và thao túng sản phẩm của mình. Sau đó, công ty đã bị đóng cửa trong bối cảnh có cáo buộc liên quan đến nhóm PCC.
Một chiến lược phổ biến khác liên quan đến hành vi trộm cắp trắng trợn bằng cách lắp đặt vòi ngầm và hút nhiên liệu từ đường ống. Tệ nạn này dẫn đến tổn thất kinh tế đáng kể và gây ra các mối nguy hiểm cho môi trường và rủi ro an toàn công cộng.
Việc nhắm mục tiêu trực tiếp vào nhân sự và cơ sở hạ tầng cũng đã xảy ra. Vào năm 2019, hơn 40 người đã bị bắt tại Rio de Janeiro vào năm 2019 vì bị tình nghi tống tiền và giết người liên quan đến Petrobras. Nhóm này được mô tả là có tổ chức cao với các bộ phận riêng biệt để đe dọa mục tiêu, khai thác đường ống, vận chuyển nhiên liệu đánh cắp và theo dõi hoạt động của cảnh sát. Nhiên liệu đánh cắp có thể được bán cho các công ty nhựa đường, chủ sở hữu khí đốt ngầm và những người khác.
Cuộc chiến cam go
Sự cố thủ của tội phạm có tổ chức trong lĩnh vực nhiên liệu sinh học như đường và dầu cọ đã dẫn đến các cuộc đối đầu với chính quyền nhà nước. Vào tháng 8/2024, 59.000 hecta đồn điền mía của Sao Paulo đã bị tàn phá bởi các vụ hỏa hoạn gây thiệt hại hơn 1 tỷ real. Các nhà chức trách nghi ngờ rằng nhóm PCC đã dàn dựng các cuộc tấn công đốt phá để trả đũa các biện pháp của chính phủ nhằm vào sự tham gia của họ vào hoạt động buôn bán nhiên liệu giả mạo.
Và vào tháng 2/2025, cảnh sát ở Rio de Janeiro đã tiết lộ rằng những kẻ điều hành một mạng lưới cờ bạc bất hợp pháp đã tài trợ cho hoạt động khai thác dầu bất hợp pháp từ các đường ống ngầm. Số tiền thu được đã được sử dụng để mua thiết bị, thuê xe vận chuyển nhiên liệu và trả lương cho nhân viên. Ở Rio và những nơi khác ở Brazil, những hoạt động như vậy làm suy yếu luật pháp, bóp méo thị trường và làm xói mòn lòng tin của công chúng.
Việc ngăn chặn và ngăn chặn sự xâm nhập của tội phạm có tổ chức vào các ngành nhiên liệu là một thách thức. Các thủ tục tố tụng thường kéo dài. Những nỗ lực của các nhà phân phối nhiên liệu nhằm chấm dứt các thỏa thuận nhượng quyền với các nhà điều hành không tuân thủ thường bị cản trở bởi các cuộc chiến pháp lý kéo dài. Sự tinh vi của các tổ chức tội phạm ở Brazil cũng làm phức tạp thêm các nỗ lực thực thi bao gồm cả việc pha trộn các hoạt động bất hợp pháp với hoạt động kinh doanh hợp pháp.
Việc đối phó với tình trạng tội phạm có tổ chức thâm nhập vào các ngành nhiên liệu sinh học và nhiên liệu hóa thạch của Brazil đòi hỏi nhiều hơn các biện pháp cưỡng chế. Brazil cần một chiến lược quốc gia phối hợp, có sự chung tay của ngành công nghiệp. Việc thực thi nghiêm ngặt, trao quyền cho các cơ quan quản lý, xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch và bảo vệ quyền lợi người lao động là những yếu tố thiết yếu. Nếu không có hành động khẩn cấp và bền bỉ, tội phạm có tổ chức sẽ tiếp tục hút cạn tương lai của Brazil, làm suy yếu một trong những lĩnh vực trọng yếu nhất của đất nước.
VietBF@sưu tập
