Vũ trụ bao la luôn ẩn chứa những điều kỳ diệu và thách thức vượt xa sức tưởng tượng của con người. Hành trình chinh phục không gian là một bản anh hùng ca về trí tuệ, lòng dũng cảm và sự hy sinh của các phi hành gia. Tuy nhiên, đằng sau những thước phim hào hùng về những bước chân lịch sử trên Mặt Trăng hay những công việc bảo trì phức tạp ngoài Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), ít ai biết đến một sự thật "sốc" và có phần rùng rợn mà nhiều nhà du hành phải đối mặt: tình trạng rụng móng tay hàng loạt sau những chuyến đi bộ ngoài không gian (EVA).
Nghe có vẻ khó tin và đau đớn, nhưng đây lại là một vấn đề y tế không hề hiếm gặp trong giới phi hành gia. Vậy, điều gì đã gây ra hiện tượng kỳ lạ và đáng lo ngại này? Phải chăng môi trường khắc nghiệt của vũ trụ đã tác động một cách tiêu cực đến cơ thể con người, ngay cả ở những bộ phận tưởng chừng như nhỏ bé và ít quan trọng như móng tay? Các nhà khoa học và giới y học hàng không vũ trụ đã dày công nghiên cứu để tìm ra lời giải đáp cho hiện tượng này, và những phát hiện của họ đã hé lộ những áp lực và thách thức vô hình mà các nhà du hành phải đối mặt trong những bộ đồ phi hành cồng kềnh.
"Thủ phạm" mang tên áp lực và sự cọ xát
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng rụng móng tay ở phi hành gia trong quá trình EVA không đến từ bức xạ vũ trụ hay trọng lực bằng không, mà lại nằm ở chính bộ đồ phi hành được thiết kế để bảo vệ họ khỏi những nguy hiểm đó. Cụ thể hơn, "thủ phạm" chính là sự kết hợp của áp lực bên trong bộ găng tay phi hành và sự cọ xát liên tục giữa các ngón tay với đầu ngón tay của găng.
Bộ đồ phi hành gia được thiết kế để duy trì một môi trường sống tương tự như trên Trái Đất, bảo vệ phi hành gia khỏi chân không và sự chênh lệch áp suất cực độ trong không gian. Áp suất này tác động lên toàn bộ cơ thể, bao gồm cả bàn tay và các ngón tay. Trong quá trình làm việc bên ngoài tàu vũ trụ, các phi hành gia phải thực hiện nhiều thao tác phức tạp, đòi hỏi sự khéo léo và lực nắm đáng kể. Điều này dẫn đến việc các ngón tay liên tục bị ép chặt vào đầu ngón tay của găng tay phi hành.
Găng tay phi hành gia, dù được thiết kế để bảo vệ và cung cấp độ linh hoạt nhất định, vẫn có những hạn chế nhất định về độ vừa vặn hoàn hảo cho từng cá nhân. Sự khác biệt nhỏ về kích thước hoặc hình dạng bàn tay giữa phi hành gia và găng tay có thể tạo ra những điểm áp lực cục bộ. Khi các ngón tay phải chịu áp lực liên tục và cọ xát mạnh vào đầu găng trong nhiều giờ liền, đặc biệt là khi thực hiện các công việc đòi hỏi lực nắm, các mạch máu nhỏ dưới móng tay có thể bị tổn thương.
Hậu quả của sự tổn thương kéo dài
Sự tổn thương các mạch máu này sẽ làm gián đoạn quá trình cung cấp dưỡng chất và oxy đến các tế bào móng. Theo thời gian, móng tay sẽ trở nên yếu đi, dễ bị bong tróc khỏi lớp nền móng. Quá trình này thường không diễn ra ngay lập tức trong chuyến đi bộ ngoài không gian, mà thường xuất hiện vài ngày hoặc thậm chí vài tuần sau khi phi hành gia trở về Trái Đất.
Các triệu chứng có thể bao gồm móng tay bị sưng, đau nhức, đổi màu (thường là tím hoặc đen do tụ máu dưới móng), và cuối cùng là rụng hoàn toàn. Đây là một trải nghiệm không chỉ gây đau đớn về thể xác mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của các phi hành gia, những người đã phải trải qua những thử thách khắc nghiệt để hoàn thành nhiệm vụ.
Các nhà nghiên cứu của NASA cho biết: "Chấn thương tay là điều phổ biến ở các phi hành gia khi huấn luyện cho EVA. Khi găng tay được điều áp, chúng hạn chế cử động và tạo ra các điểm áp lực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đôi khi gây đau, mỏi cơ, trầy xước và đôi khi là các chấn thương nghiêm trọng hơn như bong tróc móng tay. Các chấn thương ở găng tay, cả giai thoại và ghi chép, đã được báo cáo trong quá trình huấn luyện và bay EVA xuyên suốt lịch sử của NASA bất kể nhiệm vụ hay mẫu găng tay."
Nỗ lực cải thiện và giảm thiểu rủi ro
Nhận thức được vấn đề này, các kỹ sư và nhà khoa học tại các cơ quan vũ trụ hàng đầu như NASA và ESA đã không ngừng nghiên cứu và phát triển các thế hệ găng tay phi hành gia mới. Mục tiêu là tạo ra những chiếc găng tay vừa vặn hơn, linh hoạt hơn và có khả năng phân tán áp lực đều hơn trên các ngón tay.
Một số giải pháp đã được triển khai hoặc đang trong quá trình nghiên cứu bao gồm găng tay được thiết kế riêng bằng cách sử dụng công nghệ quét 3D để tạo ra khuôn tay chính xác của từng phi hành gia, từ đó chế tạo ra những chiếc găng tay có độ vừa vặn hoàn hảo. Bên cạnh đó, việc sử dụng các vật liệu tiên tiến mềm mại, đàn hồi tốt hơn và có khả năng giảm ma sát giữa ngón tay và găng cũng được chú trọng. Thiết kế nhiều lớp và có đệm ở đầu ngón tay để giảm áp lực trực tiếp lên móng, cùng với nghiên cứu các hệ thống cho phép điều chỉnh áp suất bên trong găng tay một cách linh hoạt trong quá trình EVA cũng là những hướng đi đầy hứa hẹn.
Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể, tình trạng rụng móng tay vẫn là một rủi ro tiềm ẩn đối với các phi hành gia thực hiện các chuyến đi bộ ngoài không gian kéo dài và phức tạp. Việc tiếp tục nghiên cứu và cải tiến công nghệ găng tay phi hành gia là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của những người tiên phong trong hành trình khám phá vũ trụ.
Câu chuyện về những chiếc móng tay bị rụng có thể là một chi tiết nhỏ trong bức tranh rộng lớn về những thách thức mà con người phải đối mặt khi đặt chân ra ngoài Trái Đất. Tuy nhiên, nó lại là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự khắc nghiệt của môi trường vũ trụ và những nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà khoa học và kỹ sư để đảm bảo an toàn cho những nhà du hành dũng cảm. Sự thật "sốc" này, dù ít được biết đến, lại là một phần không thể thiếu trong lịch sử chinh phục không gian đầy gian khổ nhưng cũng vô cùng vinh quang của nhân loại.
VietBF@ Sưu tập
