Cuộc đối đầu ngoại giao với Mỹ và Israel khi các nước công nhận nhà nước Palestine

[Romano]

Pháp, Anh, Canada và Saudi Arabia dẫn đầu nỗ lực công nhận Palestine, tạo ra sự đối đầu ngoại giao với Mỹ và Israel, giữa lúc chiến sự Gaza ngày càng khốc liệt.Theo Politico châu Âu, trước tình hình xung đột Israel - Hamas ngày càng leo thang và trở nên phức tạp, sự chia rẽ sâu sắc giữa Mỹ với các đồng minh châu Âu và Arab đã thể hiện rõ nét tại Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ). Trong khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn kiên định ủng hộ Israel, nhiều quốc gia lớn, dẫn đầu bởi Pháp và các quốc gia châu Âu khác cùng với Canada và Saudi Arabia, đang thực hiện một động thái ngoại giao táo bạo: công nhận Nhà nước Palestine.

Đòn giáng chính trị vào chính sách của Mỹ

Hội nghị do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đồng chủ trì bên lề phiên họp của Đại hội đồng LHQ là minh chứng cho sự bất đồng này. Tại đây, ít nhất 6 quốc gia, bao gồm Australia, Bỉ, Canada, Malta, Bồ Đào Nha và Anh, đã cam kết công nhận Nhà nước Palestine. Các quốc gia khác, như Đức, cũng tham dự để ủng hộ giải pháp hai nhà nước, dù không trực tiếp tham gia tuyên bố công nhận.

Theo một nhà ngoại giao châu Âu, động thái này là cách các quốc gia châu Âu thể hiện sự bất bình trước những hành động ngày càng quyết liệt của Israel tại Gaza, đặc biệt là khi hàng trăm nghìn người Palestine đang đối mặt với nạn đói. Tuy nhiên, họ cũng nhận thấy rằng điều này có thể gây căng thẳng với chính quyền Tổng thống Trump. Một quan chức Mỹ giấu tên đã thẳng thắn nhận xét toàn bộ sự việc này là "sai lầm" và "không đạt được điều gì".

Anh, Canada và những toan tính ngoại giao

Anh, một trong những quốc gia tiên phong trong nỗ lực trên, dự kiến công bố việc công nhận vào ngày 21/9 trước khi đưa ra tuyên bố chính thức vào ngày 22/9. Quyết định này được cho là một bước đi chiến lược của Thủ tướng Anh Keir Starmer nhằm xoa dịu áp lực trong nước trước thềm hội nghị thường niên của Công đảng. Mặc dù vậy, theo một cố vấn cấp cao của chính phủ Anh, động thái này vẫn có thể gây ra một "cơn bão chỉ trích" nếu không có lệnh ngừng bắn.

Trong khi đó, Canada cũng là một nhân tố chủ chốt. Thủ tướng Mark Carney vào tháng 7 vừa qua đã tuyên bố Canada có ý định công nhận Nhà nước Palestine, cáo buộc chính phủ Israel "liên tục thất bại" trong việc ngăn chặn thảm họa nhân đạo ở Gaza. Tuy nhiên, cam kết của Canada đi kèm với điều kiện: Chính quyền Palestine phải cam kết cải cách quản trị và tổ chức tổng tuyển cử.

Trong bối cảnh này, Đức lại có một lập trường phức tạp hơn. Với lịch sử đặc biệt sau Thế chiến II, Đức luôn duy trì một mối quan hệ nhạy cảm với Israel. Theo ông Peter Beyer, thành viên Ủy ban Đối ngoại tại Quốc hội Đức (Bundestag), việc công nhận Nhà nước Palestine không có hiệu lực ràng buộc pháp lý và "hoàn toàn mang tính chính trị tượng trưng".

Ngoài ra, các quan chức Đức cũng lo ngại về hậu quả khi đối đầu với chính quyền Tổng thống Trump, đặc biệt khi Mỹ vẫn là một đối tác không thể thiếu trong việc hỗ trợ Ukraine và đảm bảo an ninh lâu dài cho châu Âu. Điều này cho thấy các quốc gia châu Âu đang phải cân bằng mong manh giữa việc bày tỏ bất bình với Israel và duy trì thiện cảm của Washington.

Ý nghĩa tượng trưng

Theo chuyên gia LHQ Richard Gowan tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, việc công nhận Nhà nước Palestine không thay đổi vị thế của họ tại LHQ vì điều này cần sự chấp thuận của Hội đồng Bảo an, nơi Mỹ có thể phủ quyết.

Thực tế, động thái này không thay đổi tình hình trên thực địa: Gaza vẫn bị Israel bao vây và chiến đấu đến khi đạt được mục tiêu tiêu diệt Hamas, trong khi Bờ Tây vẫn bị Israel kiểm soát.

Tuy nhiên, đối với Pháp và các đồng minh, đây là một "cử chỉ mang tính tượng trưng" cần thiết để tạo động lực cho một giải pháp chính trị. Một quan chức Pháp cho biết, động thái này sẽ cho thấy "cộng đồng quốc tế cam kết ủng hộ giải pháp hai nhà nước trên thực địa" và bác bỏ quan điểm cho rằng giải pháp này đã chết.

Dù không thể thay đổi ngay lập tức hiện trạng tại Gaza, việc châu Âu và các quốc gia Arab cùng nhau thách thức chính sách của Mỹ và Israel đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: thế giới đang ngày càng thất vọng với sự bế tắc trong cuộc xung đột, và họ đã sẵn sàng hành động, dù chỉ là những bước đi mang tính tượng trưng, để định hình lại tương lai của khu vực.