|
Cuộc chiến năng lượng giữa Ukraine và Nga đang bước vào giai đoạn ác liệt chưa từng thấy khi mùa đông lạnh giá cận kề. Ukraine dồn dập tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga bằng máy bay không người lái. Đáp lại, Nga liên tục không kích các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Ukraine chơi tất tay, Nga trả đũa
Lo ngại các lực lượng Nga sẽ tăng cường phá hủy mạng lưới năng lượng khi mùa đông đến gần, trong những tháng gần đây, quân đội Ukraine đã tiến hành một loạt cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào cơ sở hạ tầng dầu khí bên trong lãnh thổ Nga và gây ra những thiệt hại mà các quan chức Ukraine tuyên bố là rất lớn.Hồi đầu năm nay, Nga và Ukraine đã nhất trí một lệnh ngừng bắn vào cơ sở hạ tầng năng lượng" kéo dài một tháng theo đề xuất của Tổng thống Donald Trump, từ giữa tháng 3 đến giữa tháng 4. Sau khi thỏa thuận này hết hiệu lực, các lực lượng Ukraine và Nga liên tục nhắm mục tiêu vào các cơ sở năng lượng của nhau.
Hôm 18/9, máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công nhà máy lọc dầu và hóa dầu Gazprom Neftekhim Salavat ở Bashkortostan, miền Trung nước Nga. Cơ quan an ninh Ukraine cho biết máy bay không người lái đã tấn công vào trung tâm nhà máy, làm bùng phát đám cháy lớn. Chính quyền địa phương cũng thông báo về vụ tấn công, và cho biết đang đánh giá thiệt hại. Cùng ngày, lực lượng đặc nhiệm Ukraine cho biết họ đã tấn công một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga ở Volgograd, miền nam nước Nga, khiến nhà máy phải tạm dừng hoạt động.
Tiếp đó đó, hôm 20/9, máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga ở Saratov và Novokuibyshevsk. Bộ Quốc phòng Nga và chính quyền khu vực đã xác nhận hai vụ tấn công này, người dân địa phương cũng báo cáo về các vụ nổ và hỏa hoạn.
Lực lượng Nga, với nguồn cung cấp máy bay không người lái dồi dào, đang đẩy mạnh các cuộc tấn công vào lưới điện cũng như cơ sở khí đốt của Ukraine.
Các quan chức Ukraine cho biết họ có đủ dự trữ khí đốt để vượt qua mùa đông - đặc biệt nếu thời tiết ôn hòa như năm 2024. Ngoài ra, họ cũng có kinh nghiệm ứng phó rút ra từ các chiến dịch không kích trước đó của Nga để đảm bảo hệ thống sưởi ấm và hệ thống điện tiếp tục hoạt động.
Tuy nhiên, Ukraine lo ngại các cuộc không kích của Nga có thể áp đảo hệ thống phòng không, gây ra thiệt hại nặng nề, có khả năng làm tê liệt cơ sở hạ tầng năng lượng. Nga đã sử dụng hàng trăm máy bay không người lái và hàng chục tên lửa trong các cuộc tấn công xuyên đêm.
“Ngày nào họ cũng nhắm vào các cơ sở của chúng tôi. Vấn đề chưa rõ là các cuộc tấn công đó sẽ gây thiệt hại như thế nào. Nếu Nga phóng 600, 700 hoặc 800 máy bay không người lái, thì không ai có thể đoán trước được điều gì. Chúng tôi lo lắng nhưng không hoảng loạn và nỗ lực làm tốt công việc của mình như những gì chúng tôi đã thực hiện trong 3 mùa đông trước,” Maxim Timchenko, Giám đốc điều hành của DTEK, công ty năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine cho biết.
Năng lượng thành mặt trận sống còn
Chính phủ Ukraine cho biết họ đã giáng đòn mạnh vào các nhà máy lọc dầu của Nga. Bên cạnh những cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu Bashkortostan và Volgograd, máy bay không người lái Ukraine cũng tấn công nhà máy lọc dầu Saratov, nơi sản xuất hơn 20 sản phẩm dầu, ở miền trung nước Nga.
"Biện pháp trừng phạt có hiệu quả nhanh nhất là gây ra những vụ hỏa hoạn tại các nhà máy lọc dầu, các cảng và kho chứa dầu của Nga. Một khi ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga bị hạn chế, khả năng tiến hành các hoạt động quân sự của nước này sẽ bị ảnh hưởng", Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố.
Reuters trích dẫn lời các quan chức ngành dầu khí Nga, cho biết công ty đường ống dẫn dầu Transneft của Nga cảnh báo các nhà sản xuất rằng họ có thể phải cắt giảm sản lượng. Tuy vậy, giới chức Nga khẳng định, các cuộc tấn công của Ukraine không ảnh hưởng gì đến ngành dầu khí của nước này. Tháng 8/2025, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định thị trường nhiên liệu của Nga "vẫn ổn định và tình hình đang được kiểm soát".
Ông Sergey Vakulenko - chuyên gia về dầu khí tại Trung tâm Carnegie Nga-Á-Âu, cho rằng, rất khó để đánh giá thiệt hại tổng thể vì các nhà máy lọc dầu của Nga đang được sửa chữa liên tục.
"Câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine có thể duy trì được tiến độ, phạm vi và mức độ tấn công lên tiếp hay không. Nếu Kiev có đủ khả năng trong khi Nga không thể tăng cường hệ thống phòng không, thì tình hình sẽ không có lợi cho Moscow”, ông Sergey Vakulenko nói.
Ông Mykhailo Gonchar, chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Toàn cầu Chiến lược XXI tại Kiev cho biết, giá xăng dầu Nga đã tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm 2024: “Chúng tôi nhận thấy dấu hiệu của một cuộc khủng hoảng nhiên liệu ở Nga và điều này vẫn chưa dừng lại. Các cuộc tấn công của Ukraine thực sự đã gây ảnh hưởng”.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington cho rằng, chiến dịch của Ukraine nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga, "đặc biệt là các nhà máy lọc dầu", đang ảnh hưởng đến "khả năng của Moscw hỗ trợ cho hoạt động chiến đấu tại Ukraine và làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt xăng dầu ở quốc gia này.
Đầu tháng 9, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố các cuộc không kích của Moscow trong thời gian gần đây là để đáp trả những đợt tấn công của Ukraine vào các cơ sở năng lượng của Nga.
"Chúng tôi đã hứng chịu các cuộc tấn công liên tục của Ukraine vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong thời gian rất dài. Nhưng chúng tôi đã bắt đầu phản công, đáp trả một cách nghiêm túc."", ông Putin nói.
Đầu tháng 9/2025, 19 máy bay không người lái của Nga đã tấn công nhà máy nhiệt điện Trypilska bên ngoài thủ đô Kiev. Trước đó, nhà máy này từng bị hư hại nghiêm trọng sau một cuộc tấn công khác vào tháng 4/2024 và đang được xây dựng lại. Serhiy Nahornyak - thành viên của Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukrain, cho biết cuộc tấn công mới nhất này khiến mọi nỗ lực khôi phục lại nhà máy đều trở nên vô ích.
Victoria Voytsitska, cựu thư ký Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukraine lưu ý, trong hệ thống năng lượng của Ukraine, cơ sở hạ tầng khí đốt bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Cơ sở khí đốt có nhiều nhà máy thực hiện các chức năng, nhiệm vụ khác nhau như sản xuất, chế biến, lưu trữ và phân phối. Các nhà máy này đều nằm rải rác và rất khó bảo vệ.
Ông Sergii Koretskyi, Tổng giám đốc điều hành Naftogaz, công ty dầu khí nhà nước của Ukraine, cho biết, Ukraine đã ký các hợp đồng để đáp ứng gần 95% nhu cầu khí đốt của đất nước khi hệ thống sưởi ấm tập trung của Ukraine được vận hành vào ngày 1/11 tới. Naftogaz chi 1 tỷ USD bằng nguồn vốn tự có, trong khi Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu, chính phủ Na Uy và các tổ chức khác cung cấp 1,5 tỷ USD hỗ trợ.
|
|
