Những món ăn tưởng 'lành mạnh' nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ sỏi thận

[sunshine1104]

Nhiều thực phẩm được ưa chuộng vì giàu dinh dưỡng nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ hình thành sỏi thận, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm.

Sỏi thận là những khối cặn khoáng cứng hình thành trong thận, gây đau đớn dữ dội và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh yếu tố di truyền và lối sống, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nguy cơ này. Điều đáng chú ý là nhiều loại thực phẩm vốn được coi là lành mạnh, nếu tiêu thụ quá nhiều, vẫn có thể trở thành “thủ phạm” góp phần tạo sỏi thận do chứa oxalat, purin hoặc canxi ở mức cao.

Việc hiểu rõ những thực phẩm này sẽ giúp mỗi người cân bằng chế độ ăn uống, giảm thiểu rủi ro sức khỏe.

Mướp đắng và rau củ giàu oxalat

Mướp đắng là món ăn quen thuộc, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Tuy nhiên, trong 100g mướp đắng có tới 459mg axit oxalic, khiến nguy cơ sỏi thận tăng cao nếu ăn thường xuyên và nhiều. Các chuyên gia khuyến nghị chỉ nên sử dụng với lượng vừa phải.


Mướp đắng là món ăn quen thuộc, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Ảnh minh họa

Tương tự, rau muống – loại rau phổ biến trong bữa cơm Việt – cũng chứa lượng oxalat đáng kể, khoảng 691mg trong 100g. Để giảm bớt nguy cơ, nên chần rau qua nước sôi trước khi chế biến.

Rau bina (palak) cũng được nhiều người ưa thích vì giàu sắt, vitamin và chất chống oxy hóa. Nhưng hàm lượng oxalat cao trong loại rau này có thể kết hợp với canxi trong nước tiểu, hình thành sỏi canxi oxalat. Người từng bị sỏi thận nên đặc biệt hạn chế.

Củ cải đường và củ dền cũng nằm trong nhóm thực phẩm giàu oxalat. Đặc biệt, khi củ dền được ép lấy nước, hàm lượng oxalat càng cao, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.

Khoai lang, dù chỉ chứa lượng oxalat vừa phải, cũng cần được hạn chế với người có tiền sử bệnh thận.

Các loại hạt, cacao và đồ uống đóng chai

Hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng hay bơ hạt thường được gọi là “siêu thực phẩm” vì giàu protein, chất béo lành mạnh và chất xơ. Tuy nhiên, oxalat trong các loại hạt này có thể làm tăng nồng độ oxalat trong nước tiểu, dẫn đến nguy cơ hình thành sỏi thận canxi oxalat. Người có tiền sử bệnh thận nên đặc biệt lưu ý, chỉ ăn ở mức vừa phải.

Bột cacao và các sản phẩm từ cacao cũng có xu hướng chứa nhiều oxalat. Ngay cả khi chọn loại cacao hữu cơ – vốn có hàm lượng oxalat thấp hơn – nguy cơ vẫn tồn tại. Do đó, những người bị sỏi thận nên cân nhắc hạn chế tiêu thụ.


Ngoài ra, đồ uống chế biến sẵn đóng chai thường có hàm lượng natri cao. Natri làm tăng gánh nặng cho thận và dễ thúc đẩy sự hình thành sỏi. Các chuyên gia khuyến nghị nên hạn chế tối đa các loại nước ngọt, nước giải khát công nghiệp, thay vào đó ưu tiên sử dụng nước lọc để duy trì chức năng thận khỏe mạnh.

Cân bằng dinh dưỡng để bảo vệ thận

Không phải tất cả thực phẩm giàu oxalat đều cần loại bỏ hoàn toàn. Vấn đề nằm ở cách sử dụng: ăn quá nhiều hoặc ăn liên tục trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ sỏi thận. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị:

Ăn đa dạng thực phẩm, tránh tập trung vào một nhóm nhất định.

Kết hợp thực phẩm giàu oxalat với các nguồn canxi tự nhiên như sữa, phô mai, để hạn chế oxalat hấp thụ vào cơ thể.

Uống đủ nước mỗi ngày nhằm giảm nồng độ khoáng chất trong nước tiểu.

Hạn chế muối và đường, bởi đây là những tác nhân gián tiếp làm tăng nguy cơ sỏi thận.

Một chế độ ăn uống cân bằng, khoa học, cùng lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi thận và bảo vệ sức khỏe lâu dài.