|
Việc ông Trump cân nhắc “bật đèn xanh” cho Ukraine sử dụng tên lửa Tomahawk có thể giúp “đẩy lùi Nga”, Ngoại trưởng Estonia nhận định.
Phương tiện mới thách thức Nga?
Việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine có thể giúp “đẩy lùi Nga”, Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna - đại diện của một quốc gia thành viên NATO cho biết trong cuộc trả lời phỏng vấn với ABC News, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông “gần như đã đưa ra quyết định” về việc cho phép Ukraine sử dụng loại vũ khí tầm xa này.Ông Tsahkna nhận định việc ông Trump phê duyệt cung cấp tên lửa hành trình cho Kiev sẽ gửi “thông điệp mạnh mẽ” tới Moscow.
“Bất cứ thứ gì chúng ta có thể cung cấp cho Ukraine mà không đi kèm các điều kiện hạn chế đều giúp nước này giành chiến thắng và đẩy lùi Nga. Vì vậy, nếu Tổng thống Trump và Mỹ quyết định dỡ bỏ các giới hạn trong hỗ trợ quân sự, bao gồm cả với tên lửa Tomahawk, điều đó sẽ giúp Ukraine chiến thắng và đẩy lùi Nga”, ông Tsahkna nói.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Estonia nhấn mạnh: “Quyết định cuối cùng thuộc về Mỹ".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận Kiev đang tìm cách tiếp cận tên lửa hành trình tầm xa do Mỹ sản xuất, với một số biến thể có tầm bắn lên tới 2.500 km, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho hay.
Nếu Ukraine được cung cấp phiên bản Tomahawk có tầm hoạt động xa nhất, các thành phố trọng yếu của Nga như Moscow, St. Petersburg cùng nhiều căn cứ không quân, hải quân, nhà máy lọc dầu và cơ sở sản xuất máy bay không người lái sẽ nằm trong tầm bắn.
Tuy nhiên, có nhiều trở ngại lớn đối với việc Ukraine triển khai loại tên lửa này. Trước hết, phương tiện phóng chính của Tomahawk là tàu hải quân - chủ yếu là tàu ngầm và máy bay ném bom, trong khi Ukraine không sở hữu cả hai phương tiện này.
Chỉ trong vài năm gần đây, Mỹ mới phát triển các phương tiện phóng Tomahawk nhưng với số lượng nhỏ và khả năng hạn chế, trong đó có hệ thống tên lửa Typhon. Số lượng bệ phóng Typhon trong kho quân sự Mỹ rất ít nên khả năng được triển khai ra chiến trường trong thời gian gần là không cao, ngay cả khi Tổng thống Trump phê duyệt.
Các nước NATO cho đến nay vẫn hạn chế đưa ra bình luận về khả năng Ukraine sử dụng Tomahawk, cũng như việc các đồng minh có thể tham gia hỗ trợ cung cấp loại vũ khí này hay không.
Phát biểu hôm 6/10, ông Trump thông báo: “Tôi muốn biết họ sẽ làm gì với những tên lửa đó. Tôi sẽ đặt ra một vài câu hỏi. Tôi không muốn làm leo thang cuộc xung đột".
Bước ngoặt chiến lược hay động thái biểu tượng?
Trong khi đó, Nga lập tức cảnh báo rằng việc cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine sẽ dẫn đến điều ngược lại.
“Động thái này sẽ phá hủy quan hệ giữa hai nước, hoặc ít nhất là những tín hiệu tích cực vừa mới xuất hiện trong quan hệ đó", Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong đoạn video được đài truyền hình nhà nước phát hôm 5/10.
Ngày 6/10, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Moscow đang “phân tích cẩn trọng” những diễn biến liên quan.
“Câu hỏi đặt ra là: Ai sẽ phóng những tên lửa này? Ngay cả khi chúng được đặt trên lãnh thổ do Kiev kiểm soát, liệu Ukraine có thể tự phóng chúng, hay Mỹ phải làm điều đó?", ông Peskov nói, đồng thời cho biết: “Ai sẽ xác định mục tiêu, phía Mỹ hay chính Ukraine? Vì vậy, cần có một phân tích kỹ lưỡng. Chúng tôi coi đây là những tuyên bố rất nghiêm trọng và đang nghiên cứu chúng".
Ông Peskov kết luận rằng ngay cả khi điều này xảy ra, “sẽ không có phép màu nào có thể thay đổi cục diện chiến trường cho Ukraine bởi không có loại vũ khí kỳ diệu nào, dù là Tomahawk hay tên lửa khác, có thể xoay chuyển tình thế".
Các quan chức Ukraine cho biết họ không đồng tình với nhận định từ phía Moscow. Ông Serhiy Leshchenko, cố vấn của Chánh văn phòng Tổng thống Zelensky, phát biểu trên truyền hình rằng tên lửa Tomahawk “cực kỳ quan trọng với vai trò răn đe, bởi sự hiện diện của loại vũ khí này sẽ gửi tới Nga một thông điệp rõ ràng rằng chúng tôi có khả năng đáp trả" nếu họ tiếp tục tấn công.
Còn ông Andriy Kovalenko thuộc Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine viết trên Telegram rằng Tomahawk “không chỉ là biện pháp răn đe mang tính chiến thuật mà là một bước ngoặt mang tính chiến lược".
Thách thức trong quá trình triển khai Tomahawk
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức thực tế đáng kể. Ông Ivan Stupak, cựu sĩ quan Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), nhận định trong cuộc trả lời phỏng vấn với ABC News rằng Tomahawk chỉ là “vũ khí kỳ diệu” mới nhất thu hút sự chú ý của truyền thông nhưng hiệu quả thực tế trên chiến trường có thể rất hạn chế, ngay cả khi Nhà Trắng quyết định chuyển giao cho Ukraine.
Hiện chưa rõ quân đội Mỹ có thể cung cấp bao nhiêu tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Theo Reuters, trong những năm gần đây, Mỹ sản xuất khoảng 55 - 90 quả Tomahawk mỗi năm và Lầu Năm Góc dự kiến chỉ mua 57 tên lửa vào năm 2026.
Tuy nhiên, cường độ chiến sự tại Ukraine vượt xa những con số này. Dữ liệu của Không quân Ukraine được ABC News phân tích cho thấy Nga đã phóng từ 100 đến 200 tên lửa các loại vào Ukraine mỗi tháng trong thời gian gần đây. Song song đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraine cũng tiến hành hàng chục cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa vào lãnh thổ Nga mỗi đêm.
Ông Stupak bày tỏ hoài nghi rằng Mỹ sẽ chuyển giao đủ số lượng Tomahawk cho Ukraine để làm xoay chuyển cục diện xung đột. Ông nhấn mạnh rằng việc Mỹ kiểm soát lựa chọn mục tiêu có thể làm giảm hiệu quả của vũ khí này, đồng thời lo ngại về khả năng các dữ liệu kỹ thuật nhạy cảm rơi vào tay Nga nếu bất kỳ quả Tomahawk nào bị thu giữ.
Bên cạnh vấn đề về phương tiện phóng, vẫn tồn tại nhu cầu lớn về đào tạo. Trừ khi có lực lượng quân sự Mỹ thao tác trực tiếp - điều mà ông Trump đã công khai bác bỏ, các nhân viên vận hành Ukraine sẽ cần được huấn luyện bài bản mới có thể sử dụng vũ khí này.
Hiện Ukraine đã sử dụng các tên lửa hành trình do phương Tây cung cấp có tầm ngắn hơn như Storm Shadow/SCALP của Anh và Pháp với tầm bắn tối đa chỉ khoảng 250km, nghĩa là thấp hơn nhiều so với Tomahawk. Mức độ tham gia trực tiếp của các đồng minh trong quá trình sử dụng những hệ thống này vẫn chưa rõ ràng, song vào năm 2024, Thủ tướng Đức khi đó là ông Olaf Scholz đã bị chỉ trích vì ám chỉ rằng nhân sự Anh và Pháp tham gia “kiểm soát mục tiêu”.
Yuriy Boyechko, CEO tổ chức nhân đạo Hope For Ukraine, nói với ABC News rằng ông hoài nghi về mọi đề xuất liên quan tới Tomahawk.
“Ukraine hiện không sở hữu thiết bị phóng chuyên dụng hay nhân lực được đào tạo để vận hành hệ thống tên lửa Tomahawk. Ngay lúc này, Ukraine đang đối mặt với các cuộc tấn công hàng loạt mỗi ngày và cần những giải pháp nhanh, thực tế để bảo vệ dân thường cũng như tiến hành các cuộc hoạt động tấn công sâu vào lãnh thổ Nga".
Ông Stupak đề xuất rằng giải pháp duy nhất cho Kiev là tiếp tục đẩy mạnh sản xuất tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo trong nước.
|
|
