Thịt chế biến sẵn, đồ uống có đường và thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ ung thư, nhưng những thay đổi nhỏ hàng ngày có thể tạo ra sự khác biệt lớn.
Nghiên cứu cho thấy các lựa chọn ăn uống của chúng ta có thể đóng vai trò thầm lặng nhưng mạnh mẽ trong việc định hình sức khỏe lâu dài.
Chế độ ăn phương Tây điển hình - giàu thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, ngũ cốc tinh chế và đồ uống có đường đã được chứng minh là có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư. Ngược lại, chế độ ăn này thường thiếu trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt, vốn giàu chất xơ và dưỡng chất giúp giảm nguy cơ ung thư.
Tiến sĩ Kari Hamrick chia sẻ rằng một mô hình ăn uống kiểu phương Tây âm thầm làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, vú, tuyến tiền liệt và tuyến tụy lên từ 10-30%.
Mặc dù nguy cơ ung thư phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác ngoài thực phẩm cụ thể, nhưng những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống có thể giúp chúng ta thưởng thức các bữa ăn yêu thích mà không làm tăng nguy cơ.
Thịt chế biến sẵn như thịt nguội, thịt xông khói (bacon), xúc xích và hot dog là chất gây ung thư Nhóm 1. Ảnh: Bảo Bảo
Thịt chế biến sẵn
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại thịt chế biến sẵn như thịt nguội, thịt xông khói (bacon), xúc xích và hot dog là chất gây ung thư Nhóm 1.
Tiến sĩ Krystle Zuniga, chuyên gia dinh dưỡng ung thư, cho biết nitrit, dù là tổng hợp hay tự nhiên (như bột cần tây), được thêm vào để bảo quản thịt, có thể hình thành các hợp chất trong ruột. Những hợp chất này có thể làm tổn thương tế bào, đặc biệt là ở ruột.
Một sự thật gây sốc được tiến sĩ Hamrick bổ sung là chỉ hai lát thịt xông khói hoặc một chiếc xúc xích mỗi ngày làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng của bạn lên gần 20%. Con số này nằm trong cùng phạm vi thống kê với việc hút thuốc lá gây ung thư phổi.
Để giảm thiểu rủi ro, chuyên gia Hamrick gợi ý thay thế bằng ức gà, cá hồi tự nhiên, cá ngừ đóng hộp được đánh bắt; trong khi tiến sĩ Zuniga khuyến nghị salad cá ngừ, salad trứng, salad đậu gà hoặc salad gà tự làm, nhấn mạnh rằng mọi người nên tập trung vào những điều có lợi mà họ có thể thêm vào hơn là hạn chế. Việc thêm chất xơ vào chế độ ăn cũng giúp hỗ trợ đường ruột khỏe mạnh và giảm viêm, làm giảm điều kiện cho các chất gây ung thư hình thành.
Thậm chí, tiến sĩ Hamrick lưu ý, chỉ cần áp dụng quy tắc "Thứ hai không thịt", có thể giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng 18%.
Đồ uống có đường
Tiến sĩ Zuniga cho biết dù carbohydrate tinh chế dư thừa có thể góp phần làm tăng cân và sức khỏe trao đổi chất kém, vốn có liên quan đến nguy cơ ung thư, nhưng bản thân đường không trực tiếp gây ra ung thư. Đường cũng không phải là nguồn thức ăn duy nhất "nuôi" các tế bào ung thư.
Đồng thời, chuyên gia cũng đề cập đến các nghiên cứu cho thấy không có bằng chứng về việc chất tạo ngọt nhân tạo thường được sử dụng làm tăng nguy cơ ung thư, và FDA cũng kết luận aspartame là an toàn trong điều kiện được phê duyệt.
Mặc dù thỉnh thoảng uống một lon soda vẫn có thể chấp nhận được, nhưng việc thường xuyên tiêu thụ đồ uống có đường có thể dẫn đến tăng cân theo thời gian - một yếu tố liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa và một số loại ung thư.
Tiến sĩ Hamrick giải thích rằng các đồ uống chứa nhiều đường, chẳng hạn như soda, nước tăng lực, nước uống thể thao và thậm chí cả cà phê latte yến mạch có đường, có thể kích hoạt một đợt tăng vọt insulin và IGF-1 (yếu tố tăng trưởng giống insulin-1) khổng lồ, báo hiệu cho các tế bào phát triển và phân chia nhanh hơn, thúc đẩy chứng viêm và tích tụ mỡ quanh các cơ quan nội tạng.
Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ khuyến nghị không quá 10% tổng lượng calo hàng ngày đến từ đường bổ sung, tương đương không quá 50 g trong chế độ ăn 2.000 calo.
Thay vì soda, người dùng có thể thử nước khoáng có ga với vài lát cam quýt hoặc một chút nước ép trái cây 100% tự nhiên.
Thịt đỏ
Thịt đỏ như thịt bò, thịt heo và thịt cừu, bất kể là hữu cơ hay chăn nuôi bằng cỏ, đều được IARC xác định là chất gây ung thư Nhóm 2, có nghĩa là nó "có thể gây ung thư cho con người".
Tiến sĩ Zuniga cho biết thêm, khi thịt được nấu ở nhiệt độ cao, các sản phẩm phụ gây ung thư như amin thơm dị vòng (HAAs) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs) có thể hình thành. Một khi được chuyển hóa trong cơ thể, các hợp chất này có thể gây đột biến DNA, cản trở chức năng tế bào bình thường và tiềm ẩn nguy cơ ung thư.
Để giảm thiểu rủi ro, tiến sĩ Hamrick khuyến nghị chỉ nên tiêu thụ thịt đỏ không quá 2-3 lần mỗi tuần. Đồng thời lưu ý rằng ướp thịt 30 phút với hương thảo, tỏi, dầu ô liu hoặc nước cốt chanh có thể giảm sự hình thành HAA tới 90%.
Ngoài ra, người tiêu dùng nên thử các phương pháp nấu ăn khác như chiên bằng nồi chiên không dầu hoặc nướng trong lò thay vì nướng trực tiếp trên than. Hầu hết bữa ăn nên chọn một nguồn protein khác như cá, thịt gà hoặc protein từ thực vật như đậu, đậu lăng và đậu phụ, và việc bổ sung chất xơ cùng với các bữa ăn có thịt đỏ cũng có thể hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm nguy cơ hình thành các hợp chất có hại trong ruột kết.
Các chuyên gia nhấn mạnh, một trong những thói quen bảo vệ ung thư mạnh mẽ nhất là thêm các dưỡng chất đầy màu sắc vào chế độ ăn uống, đặc biệt là trái cây và rau củ.
Bên cạnh chế độ ăn, thói quen lối sống cũng rất quan trọng: hoạt động thể chất thường xuyên (ít nhất 150 phút tập thể dục cường độ vừa phải hàng tuần theo khuyến nghị của Hiệp hội Ung thư Mỹ) đã được chứng minh là có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, khẳng định rằng lối sống tổng thể có thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với sức khỏe và tuổi thọ.
VietBF@Fsưu tập
