Các cuộc biểu tình chống kỳ thị chủng tộc tại Mỹ đang làm nước Mỹ hỗn loạn trong khi dịch bệnh vì thế mà cũng tăng lên. Thế nhưng rất nhiều nhận định về cơ hội tái đắc cử của đương kim Tổng thống Donald Trump, người được cho là đang bị nhiều cử tri quay lưng.
Dù tỷ lệ ủng hộ ông Trump đang xuống dưới mức 40% nhưng giới truyền thông vẫn dự đoán ông sẽ vẫn giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới. (Nguồn: SCMP)
Là người châm mồi lửa…
Trang bìa của The Economist chạy hàng tít lớn “Sức mạnh của phản kháng” trên nền đen, với hình vẽ một người da màu mang khẩu trang, trong tư thế quỳ gối. Cũng trên nền màu đen, tờ Courrier International đăng ảnh một người biểu tình, dưới dòng tít “Nước Mỹ nổi dậy”.
Báo L’Obs đưa ảnh chân dung nghệ sĩ da đen Pháp Omar Sy, người đã đưa ra lời kêu gọi chống bạo lực cảnh sát tuần trước. Tờ New York Times nói về “Một đất nước đang trên thùng thuốc súng”, với nhận định thất nghiệp hàng loạt, bất bình đẳng tăng lên do đại dịch, làn cực hữu không bị ngăn cản trong khi và Tổng thống sẵn sàng đổ dầu vào lửa.
Theo New York Times, “tất cả khiến cho nước Mỹ có thể bốc lửa” bất kỳ lúc nào. Trong khi đó, Financial Times cho rằng “bị ám ảnh với việc tái đắc cử, ông Trump đang châm mồi lửa”. Còn The Atlantic lại nhận định phong trào phản kháng sẽ không dừng lại, và có thể tác động đến cuộc bầu cử tổng thống ngày 3/11 sắp tới.
Tờ Los Angeles Times kêu gọi một sự thay đổi triệt để trong xã hội Mỹ với bài “Chúng ta sẽ không đi thụt lùi”. Còn thời báo Wall Street Journal đặt câu hỏi rằng hàng nghìn tỷ USD đầu tư cho phúc lợi xã hội đã thay đổi được gì?
Theo tờ báo này, hầu như không có chuyển biến nào từ 50 năm qua, nghèo khổ, tội phạm… vẫn phổ biến tại các khu phố từng nổ ra các vụ nổi dậy hồi năm 1968, nơi vẫn do phe Dân chủ lãnh đạo.
Thất bại của mô hình cánh tả khiến họ quay sang tố cáo sự thiếu vắng “công lý”. Wall Street Journal bình luận: “Không đơn giản là việc chọn lựa giữa Joe Biden và Donald Trump, mà tầm vóc vấn đề đã vượt quá hai nhân vật này”.
Viện Gallup cho rằng bối cảnh hiện nay không có lợi cho bất kỳ nhà lãnh đạo nào đang tìm kiếm cơ hội tái đắc cử. Trong lịch sử, hai tổng thống thời hiện đại có tỷ lệ ủng hộ dưới 40% vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên là Jimmy Carter và George H.W. Bush đã thất bại thảm hại trước đối thủ.
Trong khi đó, theo các cuộc thăm dò của RealClearPolitics, ứng cử viên được cho là sẽ đại diện đảng Dân chủ trong cuộc đua ngày 3/11 tới - Joe Biden - hiện dẫn trước Trump tới hơn 8%.
Tuy nhiên, tờ Boston Globe nhấn mạnh: “Như những gì người Mỹ từng nhận ra vào năm 2016, các cuộc thăm dò dư luận không thường xuyên đúng và Trump cũng chẳng phải một chính trị gia thông thường”.
…nhưng chiến thắng vẫn về tay ông Trump?
Trong bài viết “Donald Trump, Tổng thống hạnh phúc với sự hỗn loạn”, L’Express đặt câu hỏi rằng “liệu có phải Trump đang mất kiểm soát tại đất nước đầy loạn lạc hiện nay?”, song nhanh chóng cảnh báo rằng nhà lãnh đạo đương nhiệm của nước Mỹ rất thích xung đột.
Tờ này cho rằng, sau cái chết của George Floyd, Tổng thống Mỹ lẽ ra đã phải đóng vai người tập hợp toàn dân, nhưng ông lại thổi bùng ngọn lửa phản kháng. Tuy vậy, hình ảnh các quân nhân canh gác quanh Nhà Trắng đã gây sốc cho không ít người Mỹ.
Ngay cả Franklin Roosevelt sau vụ tấn công bất ngờ của Nhật Bản ở Trân Châu Cảng tháng 12/1941 cũng đã từ chối cho xe tăng trấn giữ vì không muốn mang lại ấn tượng một nền dân chủ bị bao vây.
Nhưng Tổng thống Mỹ đương nhiệm không ngại điều này, vì ông thích hình ảnh một “Tổng thống thời chiến”. Đối tượng mà Trump hướng đến là những người ủng hộ trung thành, cộng đồng da trắng và bảo thủ, ông nhấn mạnh đến “luật pháp và trật tự” và không ngừng chỉ trích sự yếu kém của các thống đốc đảng Dân chủ.
Tờ L’Express dự báo: “Và rốt cuộc người thắng là ông Trump” bởi lẽ trong lịch sử Mỹ, cử tri không bao giờ thay đổi tổng thống khi đất nước đang trong tình trạng chiến tranh. Abraham Lincoln tái đắc cử trong cuộc nội chiến Mỹ, Franklin Roosevelt vẫn tại vị khi khởi đầu Thế chiến II và George W.Bush đã đánh bại John Kerry khi nước Mỹ dấn thân vào chiến tranh Iraq.
Ông Trump hiểu điều này, và lời tuyên bố rằng người Mỹ “phải tự coi là những chiến binh” của ông hôm 5/5 đã làm cho những người ủng hộ rất hài lòng. Nhà sử học Nicole Bacharan cho rằng “Donald Trump đưa chúng ta ra khỏi lĩnh vực chính trị để bước vào tâm lý học”, bởi ông sống với sự đối đầu thường trực.
Sau vài phát biểu xoa dịu về George Floyd, ông Trump liền đả kích người biểu tình là nổi dậy, tội phạm, vô chính phủ, chống phát-xít và khủng bố. Giáo sư tâm lý Dan P.McAdams (Đại học Northwertern) giải thích rằng Tổng thống Mỹ đương nhiệm thích sự hỗn loạn.
Môi trường bất ổn tạo nên sức mạnh của ông, cụ thể ông chỉ ngủ có 5 tiếng đồng hồ mỗi ngày, và lao vào cuộc chiến trước các đối thủ, mở các mặt trận mới trên Twitter… trước khi địch thủ có thời gian phân tích tình hình và tìm cách trả đũa.
Dan P.McAdams nói: “Sống bản năng và hời hợt, nên Trump rất khó đoán và gây bối rối cho kẻ thù”. Giáo sư Steven Levitsky (Đại học Havard) ghi nhận: “Chỉ có những quân nhân về hưu mới dám phản đối Tổng thống Trump”.
Những ý kiến cho rằng Trump sẽ thất bại trong cuộc bầu cử tháng 11 là thiếu thận trọng bởi những người ủng hộ Donald Trump nhiệt tình nhất, chiếm đến 43% số lượng cử tri, không hề suy chuyển. Khác với những người tiền nhiệm, Donald Trump chưa bao giờ có tỷ lệ tín nhiệm cao hơn, nhưng cũng chưa bao giờ con số này xuống thấp hơn.
Theo Giáo sư Levitsky, số này vẫn sẽ bầu cho ông Trump dù từ nay cho đến tháng 11, số người chết của dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 tại Mỹ có thể vượt quá 200.000 người và nền kinh tế vẫn chưa thể vực dậy nổi.
Nhà nghiên cứu chính trị Roger Smith (Đại học Pennsylvania) thừa nhận ông Trump thất bại trong ba lĩnh vực là y tế, kinh tế và trật tự xã hội, song “vị tổng thống không hề biết đến mệt mỏi này luôn sẵn sàng thượng đài trở lại và cuộc tỉ thí còn lâu mới kết thúc”.
VietBF@sưu tập
