Thời gian qua, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ đã ghi nhận thêm 2 trường hợp bệnh nhi tử vong do bị chó dại cắn. Đáng nói trong cả 2 trường hợp. Sau khi trẻ bị chó tấn công phụ huynh đều không cho con tiêm vắc-xin phòng dại.
Một trong hai nạn nhân là bé T.M.L., 16 tháng tuổi, ở Phú Thọ. Trẻ nhập viện ngày 12/8/2021 trong tình trạng rất nặng, suy hô hấp, tím tái toàn thân, ý thức lơ mơ; được chẩn đoán shock nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng, nhiễm trùng huyết, chưa loại trừ được viêm cơ tim cấp và viêm não – màng não.
Các y bác sĩ của khoa Hồi sức tích cực – Chống độc điều trị tích cực ngay lập tức cho bệnh nhi thở máy nâng cao, dùng các thuốc trợ tim vận mạch để duy trì sự sống; thực hiện siêu lọc máu liên tục để loại trừ các độc tố trung gian, hỗ trợ các tạng bị suy để ổn định các chỉ số sinh tồn.
Tuy nhiên đến ngày điều trị thứ hai, tình trạng bệnh của trẻ ngày càng nặng, viêm phổi nặng lên, toan hóa máu không cải thiện kèm theo chảy máu tiêu hóa. Thăm khám kỹ hơn, các bác sĩ phát hiện dưới mi mắt trẻ có vết sẹo mờ đã khỏi.
Gia đình cho biết trước thời điểm vào viện khoảng 1 tháng, cháu L. ra đường bị chó (không rõ nhà ai), không rõ cắn hay cào vào mi mắt dưới bên trái nên bị rách da, đã được đưa đến viện khâu vết thương và được chỉ định tiêm vắc-xin phòng dại.
Tuy nhiên, nghĩ là vết thương nhỏ, trẻ cũng ít đau và cho rằng tiêm phòng dại có thể gây suy giảm trí nhớ nên gia đình không tiêm phòng dại cho bé. Thậm chí tới khi đưa trẻ vào viện, gia đình cũng quên mất việc bé từng tiếp xúc không an toàn với chó trước đó.
Ngay khi nắm được thông tin, các bác sĩ đã tiến hành chọc dịch não tủy của bệnh nhi làm xét nghiệm PCR để tìm virus dại. Kết quả, có rất nhiều virus dại trong dịch não tủy, các bác sĩ đành trả bé về với gia đình bởi bệnh dại khi phát cơn thì không thể cứu chữa. Bệnh nhi tử vong sau đó 2 ngày.
Ngày 26/8/2021, Khoa Bệnh Nhiệt đới của Bệnh viện tiếp nhận bệnh nhi V.V.H. (4 tuổi, Phú Thọ) vào viện trong tình trạng kích thích, hoảng hốt, mắt đảo liên tục, hét, nói không rõ trọng tâm, tay chân vận động không rõ định hướng, tăng trương lực cơ toàn thân.
Trước thời điểm vào viện khoảng 2 tháng, trẻ bị chó cắn vào vùng cằm có chảy máu nhưng gia đình không cho bé đi tiêm phòng dại. Hai ngày qua trẻ nôn khan nhiều kèm theo kích thích, quấy khóc, sợ nước, sợ gió, hoảng loạn nên được gia đình đưa đến viện.
Nghi ngờ trẻ bị bệnh dại, các bác sĩ tiến hành chọc dịch não tủy của bé làm xét nghiệm PCR, kết quả phát hiện rất nhiều virus dại trong dịch não tủy. Bệnh nhi được trả về với gia đình và cũng không qua khỏi sau đó không lâu.
Cho đến nay vẫn có không ít người cho rằng tiêm phòng dại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, khiến bệnh nhân suy giảm trí nhớ, thậm chí giảm tuổi thọ. Chính vì vậy nhiều gia đình lựa chọn không tiêm vắc-xin phòng dại cho con em mình khi phát hiện bị chó cắn. Hậu quả, khi trẻ phát cơn dại thì không thể cứu được nữa.
Về vấn đề này, ThS.BS Cao Việt Hưng – Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ, cho biết, quan điểm đó không phải là không có cơ sở nhưng đó là điểm hạn chế của vắc-xin phòng dại thế hệ cũ cách đây vài chục năm, được sản xuất, tinh chế từ não chuột, độ tinh khiết không cao nên có thể gây ra những phản ứng cho người tiêm, trong đó ghi nhận các phản ứng bất lợi như sốc phản vệ, ảnh hưởng đến thần kinh, suy giảm trí nhớ… Nhưng loại vắc-xin này cũng đã ngừng sử dụng cách đây hàng chục năm.
Hiện nay, vắc-xin phòng dại thế hệ mới là vắc xin vô bào, chất lượng rất tốt và hoàn toàn không có bất kỳ tác dụng có hại nào ảnh hưởng đến trí não, hệ thần kinh của người được tiêm phòng. Ở các nước phát triển, các bác sĩ thú y đều được tiêm phòng dại nhắc lại hằng năm. Bệnh dại trên người có thể hoàn toàn phòng và điều trị dự phòng bằng vắc-xin hay huyết thanh kháng dại. Nếu tiêm ngay lập tức và đúng phác đồ có thể phòng bệnh 100%.
Bệnh dại lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của con vật bị bệnh dại lên vùng da bị tổn thương. Biểu hiện của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt. Khi đã lên cơn dại, tỉ lệ tử vong gần như 100% đối với cả người và động vật.
Bác sĩ Cao Việt Hưng chia sẻ, bản thân từng tiếp xúc và chứng kiến khá nhiều trường hợp bệnh nhi không qua khỏi do mắc bệnh dại. Khi biết bệnh nhi phát bệnh dại, chứng kiến những đứa trẻ còn rất nhỏ dần dần tuột mất khỏi vòng tay mình mà không cách gì cứu chữa được, cả bác sĩ và người nhà đều rất đau lòng.
Có những trường hợp bệnh nhi vào viện với triệu chứng, biểu hiện của bệnh cảnh khác, các bác sĩ nỗ lực điều trị, cứu chữa một thời gian trẻ mới phát bệnh dại, lúc ấy đành phải trả bé về với gia đình lại càng đáng tiếc.
Đặc thù của bệnh dại là thời gian ủ bệnh dài và phát hiện bệnh muộn tùy tình trạng vết cắn, thường sau vài tuần, có khi hàng năm nên vết thương do chó cắn đã liền sẹo, thậm chí người ta còn quên mất việc người bệnh từng bị chó cắn.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần quan sát, chú ý trông nom trẻ cẩn thận, không nên cho trẻ chơi chung với chó, mèo nhiều. Nếu là chó, mèo nuôi trong nhà thì phải bắt buộc tiêm phòng đầy đủ. Khi nghi ngờ trẻ có tiếp xúc không an toàn với chó, mèo hoặc bị chó, mèo cào, cắn, liếm lên vết thương hở cần đưa trẻ đi tiêm phòng dại ngay.
