Chương trình thị thực gây rạn nứt liên minh Tổng thống Trump và các 'ông lớn' công nghệ

[pizza]

Một cuộc xung đột âm ỉ về chính sách nhập cư đang nổi lên trong nội bộ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi tranh cãi xung quanh chương trình thị thực lao động tay nghề cao H-1B ngày càng căng thẳng.

Nhiều ý kiến lo ngại bất đồng này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ liên minh giữa Nhà Trắng với các tập đoàn công nghệ lớn.

Theo báo The Independent, tranh luận về chương trình H-1B đã trở nên gay gắt khi các lãnh đạo công nghệ thân cận với ông Trump đối đầu với phe theo chủ nghĩa "Nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA). Phe MAGA phản đối H-1B với lý do kinh tế và bản sắc dân tộc, đặc biệt khi phần lớn thị thực H-1B được cấp cho người Ấn Độ.

Chương trình thị thực H-1B, được ký thành luật năm 1990 dưới thời Tổng thống George H.W. Bush, cho phép các công ty tại Mỹ thuê lao động nước ngoài có trình độ cao làm việc tạm thời trong các ngành nghề chuyên môn, đặc biệt là công nghệ. Thị thực thường được cấp với thời hạn từ ba đến sáu năm và là nguồn nhân lực quan trọng của nhiều công ty công nghệ lớn như Palantir, Oracle, Tesla và đặc biệt là Amazon - nhà tài trợ lớn nhất cho H-1B năm 2025 và đối tác lớn của chính phủ Mỹ.

Tranh cãi khởi nguồn từ cuối năm 2024, khi nhiều nhân vật thân cận với ông Trump trong giới công nghệ, trong đó có tỷ phú Elon Musk - người sau này lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) - khẳng định H-1B là “thiết yếu” vì nhiều người Mỹ không đủ trình độ chuyên môn cho các vị trí kỹ thuật. “Lý do tôi có mặt ở Mỹ cùng với rất nhiều nhân vật quan trọng đã xây dựng SpaceX, Tesla và hàng trăm công ty khác làm nên sức mạnh của nước Mỹ là nhờ thị thực H-1B”, ông Musk viết trên mạng xã hội X.

Phát biểu này đã làm bùng phát một cuộc tranh cãi nội bộ trong phong trào MAGA, với các nhân vật cực hữu như Laura Loomer - hiện là cố vấn có ảnh hưởng trong chính quyền - công khai chỉ trích chương trình. Cố vấn công nghệ gốc Ấn Độ Sriram Krishnan cũng trở thành mục tiêu quấy rối trực tuyến, và ngay ngày ông Trump nhậm chức, doanh nhân gốc Ấn Vivek Ramaswamy rút khỏi DOGE.

Từ mùa hè năm nay, làn sóng chỉ trích H-1B gia tăng, khi Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick gọi đây là “trò lừa đảo”, còn Phó Tổng thống JD Vance lên án các công ty công nghệ không ưu tiên tuyển dụng người Mỹ. Đỉnh điểm là ngày 19/9, ông Trump ký sắc lệnh yêu cầu doanh nghiệp trả khoản phí lên đến 100.000 USD để xin thị thực H-1B.

Theo cựu nghị sĩ Dân chủ Bruce Morrison - người từng dẫn dắt việc thông qua đạo luật H-1B năm 1990 - cuộc tranh luận hiện nay đã khiến chương trình này lệch xa mục tiêu ban đầu. Ông cho biết, chương trình H-1B được thiết kế như một kênh nhập cư hợp pháp thay thế sau khi Mỹ tăng hình phạt với các nhà tuyển dụng lao động bất hợp pháp và hợp pháp hóa tình trạng cho hàng triệu người nhập cư. Tuy nhiên, do cải cách nhập cư toàn diện bị đình trệ tại Quốc hội, các công ty công nghệ hiện đang phụ thuộc quá nhiều vào H-1B trong khi hệ thống cấp thẻ xanh tồn đọng hàng thập kỷ, đặc biệt với công dân Ấn Độ.

“Điều đó cho thấy họ thấy có lợi về chi phí thấp hơn và khả năng kiểm soát tốt hơn,” ông Morrison nói thêm. Các nghiên cứu cho thấy lao động H-1B thường nhận lương thấp hơn 10–20% so với mặt bằng chung, dù luật yêu cầu mức lương gần tương đương thị trường.

Trong khi nhiều lãnh đạo công nghệ như Elon Musk mô tả H-1B là cơ chế để tuyển “những người giỏi nhất trong số những người giỏi nhất”, các chuyên gia cảnh báo việc siết chặt chương trình có thể gây tổn hại cho doanh nghiệp nhỏ, tổ chức học thuật và các đơn vị tuyển dụng sinh viên mới ra trường.

“Mặc dù H-1B không hoàn hảo, nhưng nó giúp xây dựng một nền kinh tế cởi mở và toàn diện bằng cách thu hút nhân tài nước ngoài - thường là sinh viên được đào tạo tại Mỹ”, luật sư di trú Curtis Morrison tại California nhận định với The Independent. Ông cho rằng việc loại bỏ hoàn toàn chương trình này sẽ “tạo ra tình huống đôi bên cùng bất lợi”.

VietBF@ sưu tập