|
Hai năm chiến sự ở Gaza đã khiến người dân Israel trả giá rất đắt, từ người con ngày đêm mong mỏi nhận được thi thể của cha, những người lính Israel trở về từ chiến trường với vết thương tâm lý, đến sự xói mòn của lòng trắc ẩn trước những khổ đau của người Palestine.Trên một con phố mang tên Azza (hay còn gọi là Gaza) ở Jerusalem, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu sống trong một căn hộ ở tầng trên cùng, gần một nhà hàng sushi.
Bên dưới căn hộ, trong một buổi chiều gần đây, ông Ofir Braslavsky - bố của một con tin Israel đang bị Hamas giam ở Dải Gaza - gào khóc, yêu cầu ông Netanyahu đưa con trai của ông trở về, đài NPR đưa tin
Cái giá của sự chia rẽ trong thời chiến
Cắm trại bên ngoài nhà riêng của ông Netanyahu còn có cô Mor Goddard - người sống sót sau vụ tấn công của Hamas nhằm vào cộng đồng của cô gần biên giới với Dải Gaza hồi tháng 10-2023. Cô Goddard đã mất cha mẹ trong cuộc tấn công này.
“Tôi đã mất niềm tin. Bọn khủng bố đã vào nhà tôi, cố mở cửa phòng và khi không làm được, chúng phóng hỏa đốt nhà. Không ai đến cả. Tôi biết cảm giác bị bỏ rơi là thế nào. Nhiều giờ trôi qua mà chẳng ai đến. Nhiều giờ tôi phải nghe âm thanh bạn bè và cha mẹ mình bị sát hại” - cô Goddard kể lại.
Kể từ ngày đó, mỗi ngày trôi qua, cô đều đau buồn trước con đường mà đất nước cô đã chọn trong cuộc chiến chống Hamas để giành lại thi thể cha cô, hiện bị Hamas giữ làm con tin để mặc cả.
“Tôi nghĩ rằng từ ngày 8-10-2023 cho đến hôm nay, Israel hành động vì trả thù chứ không phải vì giá trị. Giống như một quả cầu tuyết cứ lăn mãi, lăn mãi, không thể dừng lại” - cô Goddard nói.
Theo NPR, đó là một trong những cái giá của cuộc chiến kéo dài: không phải tất cả người Israel đều còn tin vào cuộc chiến. Một khảo sát gần đây của Viện Dân chủ Israel cho thấy khoảng 66% người Israel muốn chiến sự kết thúc.
“Đồng thuận từng khởi đầu cho cuộc chiến này đã bị xói mòn theo thời gian” - ông Oren Tene, nhà tâm lý học kiêm Giám đốc Viện Sức khỏe Tâm thần Cộng đồng thuộc Trung tâm Y tế Tel Aviv, nhận định.
Cái giá của cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần
Trong hai năm qua, Israel đã tấn công dữ dội vào nhiều đối thủ và làm thay đổi cục diện khu vực với việc binh sĩ Israel tiến vào một số khu vực của Lebanon và Syria, đồng thời không kích Yemen và Iran cùng lúc với chiến dịch quân sự tại Dải Gaza.
Trong bối cảnh này, ông Oren Tene ghi nhận sự gia tăng trong việc sử dụng thuốc an thần tại Israel. Cuộc chiến 12 ngày với Iran hồi tháng 6 đặc biệt gây chấn thương tâm lý, khi tên lửa Iran dồn dập trút xuống các TP ở Israel, buộc các gia đình phải ngủ trong hầm trú bom. Ông chứng kiến số lượng bệnh nhân tăng mạnh.
“Họ ngủ không yên, không thể tập trung, lúc nào cũng lo lắng. Họ không biết liệu mình còn tương lai không” - ông Tene nói.
Sau vụ tấn công của Hamas vào ngày 7-10-2023, Israel đã nới lỏng quy định cấp phép súng, phát hàng nghìn khẩu mỗi ngày cho dân thường bị chấn động do vụ tấn công, dẫn đến tình trạng bạo lực gia đình gia tăng, theo số liệu từ cơ quan chức năng.
Ông Tene cũng điều trị cho nhiều binh sĩ trẻ trở về từ Gaza, mang trong mình cảm giác tội lỗi của người sống sót khi chứng kiến đồng đội bị giết ngay bên cạnh. Theo số liệu quân đội, 466 binh sĩ Israel đã thiệt mạng tại Gaza, trong đó 15% là do bắn nhầm đồng đội.
Ông Tene cho biết đã điều trị cho nhiều binh sĩ thừa nhận họ từng nổ súng vào dân thường Palestine và đang phải chịu tổn thương đạo đức hay sang chấn lương tri, theo cách gọi của giới chuyên gia tâm lý.
“Nhiều người kể rằng họ cảm thấy mình đã phản bội các giá trị của bản thân. Nếu anh đã bắn vào một đứa trẻ, thì hình ảnh đứa trẻ ấy sẽ đi cùng anh suốt đời” - ông Tene nói thêm.
Cái giá của sự thờ ơ trước nỗi đau của người Palestine
Những gì binh sĩ nhìn thấy ở Gaza, phần lớn người Israel không thấy được. Đó là một cái giá khác của cuộc chiến đối với người Israel: sự mất đi lòng trắc ẩn với nỗi khổ của người Palestine.
Bà Keren Gill - một nhà kinh tế học tham dự cuộc biểu tình kêu gọi chấm dứt chiến sự và giải cứu con tin Israel - nói rằng bà buồn khi nhận ra lòng cảm thông của mình dành cho Gaza đã thay đổi nhiều trong hai năm qua.
“Trước sự kiện ngày 7-10, tôi nghĩ rằng ở đó cũng có những gia đình, những con người chỉ muốn được sống yên ổn và có cuộc sống riêng. Nhưng hôm nay, tôi không còn tin rằng có ai ở Gaza là vô tội nữa” - bà Gill nói.
Bà Gill bị sốc khi nghe lời kể của các con tin Israel rằng một số người bị giam giữ ngay trong nhà dân. Lực lượng Israel cho biết có trường hợp con tin bị giữ trong nhà của một bác sĩ ở Gaza.
“Một bác sĩ ở Gaza mà lại mang con tin về nhà mình ư? Tôi không thể tin điều đó đã xảy ra. Nên với tôi, tôi không còn quan tâm người dân Gaza nữa” - bà Gill nói thêm.
Một nhà nghiên cứu Israel chuyên về chính trị Trung Đông đang cố gắng giúp khôi phục lòng trắc ẩn đó. Ông Assaf David đã xây dựng lượng người theo dõi trực tuyến bằng cách dịch sang tiếng Hebrew những bài đăng của người dân Palestine ở Gaza trên Facebook.
Một bài đăng thu hút nhiều sự chú ý được viết bởi một người cha ở Gaza, tên Saed Abu Eita. “Đây là bức ảnh của tôi với con gái Mira trước chiến sự. Tôi rất yêu con bé. Tôi đã mất con rồi. Tôi không kịp nói lời tạm biệt và tôi cũng không biết ai đã chôn con tôi” - theo bài đăng.
“Bài viết này nhận được rất nhiều phản hồi từ người Israel, điều khiến tôi bất ngờ, vì tôi không nghĩ người Israel còn quan tâm nỗi khổ của Gaza” - ông David nói.
Ông David tin rằng các bài đăng trên mạng xã hội từ Gaza giúp những người hoài nghi ở Israel nhận thức rõ hơn cái giá mà người Palestine phải gánh chịu trong cuộc chiến này.
Cái giá của làn sóng chỉ trích toàn cầu nhằm vào Israel
Các cuộc biểu tình phản đối chiến sự của Israel diễn ra phổ biến khắp châu Âu. Giới chức Israel đã ghi nhận nhiều vụ tấn công nhằm vào người Do Thái và công dân Israel ở nước ngoài trong suốt thời gian chiến sự.
Các giải đấu thể thao và âm nhạc quốc tế đang cân nhắc cấm Israel tham gia. Nhiều quốc gia áp đặt lệnh cấm xuất khẩu vũ khí, trong đó có cả Đức - đồng minh thân cận của Israel.
Từ chỗ nhận được lòng cảm thông toàn cầu trong những ngày sau vụ tấn công 7-10, giờ đây Israel phải đối mặt cáo buộc diệt chủng và tội ác chiến tranh tại các tòa án quốc tế.
Chính phủ Israel đã cảnh báo công dân giữ kín thông tin khi ra nước ngoài, xóa các bài đăng trên mạng xã hội về thời gian phục vụ quân ngũ.
“Câu chuyện rồi sẽ có một cái kết tốt đẹp”
Tại Israel, những bức tường trong bãi đỗ xe của sân bay phủ kín các nhãn dán in khuôn mặt tươi cười của những binh sĩ Israel trẻ tuổi đã thiệt mạng trong chiến sự.
Một nhãn dán nổi bật hơn cả, trích lời điếu văn của một người mẹ dành cho con trai - một binh sĩ ngã xuống ở Gaza: “Câu chuyện của chúng ta rồi sẽ có một cái kết tốt đẹp".
Giờ đây, khi cuộc chiến tròn hai năm, các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Israel và Hamas tại Ai Cập đang thắp lên hy vọng chấm dứt xung đột, mở ra một trang mới cho cả người Israel và người Palestine.
|
|
