Mỹ: Hai đảng chưa tìm được tiếng nói chung

[Romano]

Dù rất nỗ lực, hai đảng Cộng hòa và Dân chủ vẫn chưa thể tìm được tiếng nói chung trong vấn đề ngân sách, khiến Chính phủ Mỹ tiếp tục phải “đóng cửa”.Những bất đồng sâu sắc khiến hai phe trong Quốc hội cần thêm nhiều nhượng bộ để thỏa hiệp về giải pháp “mở cửa trở lại” Chính phủ Mỹ, trong bối cảnh áp lực từ cử tri trong nước ngày càng tăng.

Ngày 9/10 vừa qua, Thượng viện Mỹ thêm một lần bác bỏ dự luật của đảng Cộng hòa, vốn nhằm duy trì hoạt động của chính phủ đến ngày 21/11. Chỉ nhận được 54 phiếu thuận, trong khi 45 phiếu chống, chưa đủ 60 phiếu ủng hộ cần thiết, khiến cho đề xuất của đảng Cộng hòa “thất bại” lần thứ 7 tại Thượng viện. Cũng như các lần bỏ phiếu trước, ba Thượng nghị sĩ Dân chủ tiếp tục ủng hộ phe Cộng hòa, còn một Thượng nghị sĩ Cộng hòa lại bỏ phiếu phản đối dự luật của đảng mình. Trong khi đó, dự luật về chi tiêu do đảng Dân chủ hậu thuẫn cũng không “vượt ải” Thượng viện.Chính phủ Mỹ bắt đầu “đóng cửa” từ hôm 1/10, khi hai phe trong Quốc hội chưa thể tìm được tiếng nói chung về giải ngân khoản ngân sách mới. Trong 50 năm qua, đã có hơn 20 lần chính phủ Mỹ “đóng cửa”. Lần “đóng cửa” lâu nhất kéo dài 35 ngày, từ tháng 12/2018-1/2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump. Thời điểm đó, bế tắc diễn ra liên quan ngân sách xây dựng bức tường biên giới giữa Mỹ với Mexico.

Lần này, vấn đề gây chia rẽ giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ Mỹ liên quan chính sách chăm sóc sức khỏe. Trong khi phe Cộng hòa muốn thông qua dự luật tạm thời nhằm duy trì mức chi tiêu đến ngày 21/11, thì phe Dân chủ nhấn mạnh, bất kỳ dự luật nào cũng phải gồm các biện pháp bảo vệ y tế bổ sung.

Cụ thể, đảng Dân chủ yêu cầu đảng Cộng hòa tiếp tục gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền - hệ thống bảo hiểm y tế được ban hành dưới thời Tổng thống Barack Obama. Đồng thời, các nghị sĩ đảng Dân chủ cũng đang vận động để đảo ngược việc cắt giảm một chương trình chăm sóc sức khỏe dành cho người thu nhập thấp. Đảng Cộng hòa đã bác bỏ những yêu cầu này, với lý do ngân sách được phân bổ không hợp lý, gồm cho cả những người không có giấy tờ hợp lệ.

Trong 50 năm qua, đã có hơn 20 lần chính phủ Mỹ “đóng cửa”. Lần “đóng cửa” lâu nhất kéo dài 35 ngày, từ tháng 12/2018-1/2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump.

Kể từ khi các luật về ngân sách hết hiệu lực vào sáng 1/10 vừa rồi, hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị nghỉ việc không lương, trong khi nhiều người khác đang làm việc nhưng không được trả lương.

Nhiều cơ quan liên bang gần như ngừng hoạt động hoàn toàn, dù các chức năng an ninh quốc gia và thực thi pháp luật vẫn được tiếp tục.

Hai đảng Dân chủ và Cộng hòa “khăng khăng giữ lập trường” khiến các đề xuất về chi tiêu liên tiếp gặp thất bại tại các cuộc bỏ phiếu. Hai đảng cũng công khai đổ lỗi cho nhau về tình trạng “đóng cửa” chính phủ hiện nay.“Thông qua ngân sách” là một trong những cách mà đảng Dân chủ có thể mặc cả để chống lại nỗ lực củng cố chính trị của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, ông Trump lại đang có vẻ “hoan nghênh” việc “đóng cửa” chính phủ như một cơ hội để tiếp tục giảm quy mô bộ máy nhà nước. Thậm chí, ông còn thông báo, chính quyền của ông có kế hoạch sử dụng tình trạng “đóng cửa” chính phủ để loại bỏ vĩnh viễn một số chương trình mà đảng Dân chủ ưa chuộng.

Chính phủ “đóng cửa” tiếp tục gây hệ lụy nặng nề hơn đối với xã hội Mỹ. Các đợt sa thải “đáng kể” nhân viên liên bang đã được Nhà trắng thông báo, với lý do là cần thiết để bảo đảm nguồn tài chính cho các dịch vụ thiết yếu. Ngay lập tức, đảng Dân chủ lên tiếng phản đối. Các công đoàn lớn cũng phản ứng, cho rằng đó là “sự lạm dụng quyền lực”, đồng thời cảnh báo sẽ có hành động pháp lý.

Hiện chưa rõ tình trạng “đóng cửa” Chính phủ Mỹ sẽ kéo dài bao lâu. Để chấm dứt việc này, không thể thiếu nhượng bộ từ các nghị sĩ hai đảng. Giữ thế đa số sít sao tại Thượng viện, đảng Cộng hòa cần sự ủng hộ của các nghị sĩ Dân chủ để thông qua các dự luật ngân sách. Đảng Dân chủ dù quyết tâm đạt mục tiêu về chính sách y tế, cũng đang chịu áp lực lớn từ cử tri để chấm dứt tình trạng bế tắc hiện nay.