HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
XỬ TRÍ SỚM TIỀN BỆNH VIỆN
BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NẶNG
BS NGUYỄN VĂN THỊNH
CHƯƠNG 1: CÁC CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG
I. NGUYÊN TẮC CĂN BẢN.
Một sự giải thích đúng đắn những thông tin nhận được lúc xảy ra một tai nạn cho phép một thầy thuốc SMUR tiên đoán 90% những thương tổn mà anh ta sẽ gặp ngay cả trước khi đến gần bệnh nhân.
II. KHÁI NIỆM CRASH.
Thuật ngữ “ crash ” không chỉ có nghĩa là một tai nạn xe hơi (vehicular crash) nhưng cũng là một tai nạn vận tải (accident de roulage), một sự té ngă (nhảy qua cửa sổ), một vết thương do đạn (balle) hay do bạch khí (arme blanche) hay do nổ (explosion).
Người ta phân biệt :
• Précash : những biến cố đi trước tai nạn hay những tiền sử của bệnh nhân (bệnh măn tính, thuốc men..). Giai đoạn precash bao gồm tất cả các biến cố đi trước tai nạn, như việc uống rượu hay thuốc. Những t́nh trạng đi trước tai nạn cũng là một bộ phận của precash phase, như những t́nh trạng nội khoa cấp tính hay có trước (và những thuốc để điều trị những t́nh trạng này) hay trạng thái tâm thần của một bệnh nhân. Trong trường hợp điển h́nh, những bệnh nhân chấn thương trẻ không có các bệnh măn tính.Tuy nhiên, với những bệnh nhân già, những t́nh trạng nội khoa hiện diện trước khi chấn thương xảy ra có thể gây nên những biến chứng nghiêm trọng trong việc xử trí tiền bệnh viện của bệnh nhân và có thể ảnh hưởng một cách đáng kể lên tiên lượng. Thí dụ, người lái xe già đụng phải một cây cột có thể có đau ngực chỉ một nhồi máu cơ tim (heart attack). Phải chăng người lái xe đụng cột và bị một cơn nhồi máu tim, hay người lái xe này đă bị nhồi máu tim và sau đó mới đụng cột ?
• Crash : bắt đầu vào lúc va chạm và chấm dứt khi tất cả các đồ vật ngừng lại.
• Post-cash : bắt đầu công tác hiểu những cơ chế gây thương tổn (mécanismes lésionnels) bởi thầy thuốc SMUR.
III. ĐỒNG HỌC (CINETIQUE).
Khảo sát động học cho phép đánh giá những biến cố đă xảy ra khi đụng nhau (collision) :
• Ai đă đụng cái ǵ ? Với tốc độ nào ? Thời gian phanh lại là bao nhiêu ?
• Các nạn nhân có được giữ lại bởi một dây an toàn hay không được buộc ? Các nạn nhân có bị bật hắt ra (éjecté) hay không ?
• Các nạn nhân có va vào các đồ vật hay không ? Nếu có, bao nhiêu ?
Việc đem đến một phim vidéo ngắn hay vài photo rất hữu ích cho thầy thuốc bệnh viện tiếp đón bệnh nhân bị đa chấn thương.
IV. ĐỊNH LUẬT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG.
Hai định luật vật lư cho phép hiểu những cơ chế trao đổi năng lượng lúc xảy ra một crash.
1/ ĐỊNH LUẬT THỨ NHẤT CỦA NEWTON.
Một vật đứng im vẫn bất động và một vật chuyển động vẫn chuyển động trừ phi nó chịu một ngoại lực.
Thí dụ một người ngồi phía trước xe hơi. Xe đụng phải một cái cây và dừng lại. Người không mang dây an toàn tiếp tục chuyển động cho đến khi đụng phải tay lái (steering column), bảng đồng hồ (tableau de bord, dashboard) hay kính che gió (pare-brise, windshield). Sự va chạm với vật làm ngừng chuyển động về phía trước của nửa ḿnh trên hay đầu. Các cơ quan nội tạng vẫn chuyển động cho đến khi chúng đụng thành ngực hay thành bụng, làm dừng lại chuyển động về phía trước.
Điều này cũng đúng với chuyển động chuyển ngang (mouvement de translation horizontale) như tai nạn giao thông hay thẳng đứng, như té từ một nơi cao.
2/ ĐỊNH LUẬT NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG.
Tại sao sự bắt đầu hay ngừng lại một cách đột ngột đưa đến chấn thương và thương tổn nơi một cá thể ? Định luật bảo tồn năng lượng phát biểu rằng năng lượng không có thể được tạo ra hay phá hủy nhưng có thể được thay đổi h́nh dáng. Sự chuyển động của một chiếc xe hơi là một dạng năng lượng. Khi chuyển động bắt đầu hay ngừng lại, năng lượng biến đổi thành một dạng khác. Nó có thể lấy dạng năng lượng cơ học, nhiệt, điện hay hóa học.
Trong thí dụ trước, khi xe hơi dừng lại, năng lượng phải được biến đổi thành một năng lượng khác (cơ học, nhiệt, điện hay hóa học).
Một thí dụ năng lượng thay đổi dạng khi chuyển động ngừng lại là khi một người lái xe phanh lại và xe hơi giảm tốc (decelerate). Năng lượng chuyển động được biến đổi thành nhiệt ma sát (heat of friction) (năng lượng nhiệt) bởi bàn đạp phanh (brake pad) lên tăng hăm (brake drum, tambour de frein). Tương tự, năng lượng cơ học của một chiếc xe hơi đụng phải một bức tường được làm tiêu tan do sự uống của khung hay những bộ phận của xe. Năng lượng c̣n lại được truyền cho những người ngồi trong xe và các cơ quan nội tạng của họ.
Năng lượng động (énergie cinétique) tỷ lệ với trọng lượng và tốc độ :
E (năng lượng động) = M/2 (một nửa khối lượng) x V2 (tốc độ b́nh phương).
Ta thấy rơ rằng trọng lượng của những người ngồi trên xe không phải là yếu tố quyết định nhưng đúng là tốc độ của vật chuyển động.
V. TRAO ĐỔI NĂNG LƯỢNG
Mật độ năng lượng (densité d’énergie) được trao đổi trong một va chạm tùy thuộc lượng các hạt (particules) mô bị ảnh hưởng. Các mô càng dày, th́ sẽ có nhiều hạt bị va chạm bởi một vật đang chuyển động. Một cú đấm vào trong một chiếc gối sẽ sinh ít thương tổn hơn khi đấm vào tường...Một người có thể sống sót sau một té ngă khi người đó té vào một mặt phẳng có thể đè ép được (compressible) (bụi tuyết, nước, thực vật, trampoline) nhưng sẽ không có cơ may sống c̣n nếu té ngă trên một mặt phẳng cứng.
VI. HIỆN TƯỢNG KHÍ XÂM THỰC (CAVITATION).
Việc đánh vào một ḥn billard truyền năng lượng cho những ḥn billard khác. Ḥn billard được đánh vào từ bỏ năng lượng của nó, chạy chậm lại và kể cả dừng lại khi những ḥn billard khác xa điểm va chạm. Trong thân thể con người, hiện tượng này gây nên một xoang (lỗ hổng) (cavité) và được gọi là hiện tượng khí xâm thực (cavitation).
Như vậy hai dạng xoang được tạo nên :
1. Một xoang tạm thời (cavité temporaire) được tạo nên trong lúc va chạm, các mô lấy lại vị trí ban đầu, làm người quan sát bị lầm.
2. Một xoang thường trực (cavité permanente) gây nên bởi sự đè ép hay sự xé rách các mô.
VII. CHẤN THƯƠNG ĐỤNG DẬP VÀ CHẤN THƯƠNG XUYÊN (BLUNT TRAUMA VÀ TRAUMA PENETRANT)
Hiện tượng khí xâm thực (cavitation) này cho phép phân biệt “ chấn thương đụng dập ” (blunt trauma hay trauma mousse) (sự đè nát, sự giảm tốc hay tăng tốc) với chấn thương chọc thủng (trauma pénétrant) (sự đè nát của mô và sự tách chúng dọc theo đường vào của vật xuyên qua).
Trong một chấn thương đụng dập :
• Hộp sọ có thể bị nén ép, găy, đẩy các mảnh vỡ vào trong năo bộ. Năo bộ tiếp tục chuyển động về phía trước gây nên chấn động năo (commotion), đụng dập (contusion) hay rách (lacération). Các mạch máu có thể bị xé rách, gây nên xuất huyết ngoài màng cứng (hémorragie épidurale), dưới màng cứng (sous durale) hay màng nhện (arachnoidienne). Một thương tổn h́nh mắt ḅ (lésion en forme d’œil de bœuf) trên kính chắn gió là đặc trưng.
• Một sự tăng duỗi (hyperextension) hay tăng gấp (hyperflexion) sinh ra những gập góc nghiêm trọng, gây nên các găy xương và trật các đốt sống. Những nén ép theo đường thẳng có thể gây nên các lún đốt sống (tassements vertébraux). Sự va chạm bên (impact latéral) khiến cổ bị gập và xoay.
• Các găy xương chậu có thể chịu trách nhiệm một sự mất máu quan trọng. 10% những thương tổn này được kèm theo bởi những thương tổn sinh dục.
• Những cơ quan bị đè ép bởi cột sống vào tay lái hay bảng đồng hồ (tableau de bord) như một cái búa đánh trên một cái đe, có thể gây nên rách các cơ quan nội tạng (tụy tạng, lá lách, gan và thận).
• Những cơ quan bụng có thể đi vào trong ngực và làm giảm thể tích phổi, có thể bị thiếu máu cục bộ do đè ép. Nếu có một xuất huyết trong bụng, nó có thể gây nên tràn máu ngực (hémothorax).
• Sự kéo giăn của động mạch chủ có thể xảy ra gây vỡ tức thời và hoàn toàn. Thường hơn sự kéo giăn chỉ một phần và tạo nên một ph́nh động mạch có thể vỡ trong nhiều phút, giờ hoặc ngày tiếp theo sau.
• Sự đụng dập thành ngực có thể gây nên một hiện tương được gọi là“ sac de papier ” nguyên nhân của tràn khí màng phổi. Bệnh nhân thấy tai nạn xảy đến thở sâu vào, nín thở (đóng nắp thanh môn). Các lá phổi khi đó “ bị đóng lại ” và khi va chạm bị xé rách.
• Sự đè bẹp ngực có thể gây nên găy các xương sườn, dẫn đến tràn khí màng phổi, mảng sườn hay cả hai.
• Sự đụng dập các cơ quan bên trong ngực có thể gây nên một đụng dập cơ tim với loạn nhịp tim.
• Những vết rách của các cơ quan có thể xảy ra ở những điểm cắm vào thành bụng. Nếu cơ quan có cuống, một sự giật đứt (arrachement) hay cắt đứt (cisaillement) có thể xảy ra (thận, ruột non, ruột già, lá lách). Khi đó là một cơ chế “ phía thấp và xuống dưới ”, gan có thể đi xuống, gây nên vỡ dây chằng treo.
• Một cơ chế cuối cùng cần phải biết trong trường hợp đè ép bụng (va chạm với một tay lái) : sự gia tăng nhanh chóng của đè ép bụng gây nên một sự gia tăng áp suất động mạch chủ. Máu bị dồn về phía van động mạch chủ gây nên vỡ ṿng van (anneau valvulaire).
VIII. ACCIDENTOLOGIE.
Vào lúc xảy ra một tai nạn, 3 đụng chạm (collision) xảy ra :
• Chiếc xe đụng phải một vật.
• Hành khách không có dây an toàn đụng bên trong xe.
• Các cơ quan nội tạng của người ngồi trong xe va chạm nhau hay đụng vào thành của xoang chứa chúng.
Các đụng xe hơi (collision de voiture) có thể được chia thành 5 loại :
• va chạm trực diện (impact frontal)
a/ The Down-and-Under Path (hướng xuống dưới và bên dưới)
• Đầu gối có hai điểm va chạm với bảng đồng hồ (tableau de bord) : xương đùi và xương chày.
Trong khi xương chày đụng bảng đồng hồ và dừng lại, xương đùi tiếp tục chuyển động và chevaucher xương chày này. Đầu gối có thể bị trật, với rách các dây chằng và dây gân. Một thương tổn của động mạch kheo có thể được liên kết.
Nếu chính xương đùi chạm với bảng đồng hồ, xương có thể găy cũng như làm tổn hại ổ cối (acétabulum).
• Bàn chân có thể bị quẹo nếu được đặt trên sàn xe hay trên pédale de frein với một cẳng chân duỗi thẳng với hậu quả găy khớp.
Phải luôn luôn t́m kiếm empreinte của đầu gối trong tableau de bord.
b/ The Up-and-Over Path
Nói chung đầu đập vào kính che gió (pare-brise) hay khung của nó. Ngực và bụng bị đè vào tay lái. Những thương tổn quan trọng của lồng ngực (găy xương sườn, mảng sườn), của các mô (đụng dập phổi, đụng dập cơ tim) hay các cơ quan có thể xảy ra (gan, lá lách).
2/ Va chạm phía sau, emboutissage
• Năng lượng va chạm biến đổi thành sự giảm tốc (décélération)
• Sự dị biệt vận tốc (vitesse) giữa hai xe càng lớn, th́ lực va chạm ban đầu càng lớn và, do đó, năng lượng để gây thiệt hại càng lớn.
• Tốc lực (vélocité) là hiệu số của hai tốc độ này.
• Vào lúc va chạm, xe hơi phía trước bị phóng ra phía trước. Nếu cái dựa đầu (appui-tête) không được đặt để tránh mọi cử động tăng duỗi của cổ, các dây chằng có có thể bị rách (whiplash injury).
• Nhưng nếu xe hơi đụng phải một chiếc khác hay một vật hay nếu người lái phanh xe lại và dừng lại đột ngột, các hành khách bị phóng về phía trước, như lúc bị đụng xe trực diện (collision frontale).
• Tai nạn khi đó gây nên hai va chạm : phía sau và phía trước với gia tăng xác suất các thương tổn.
3/ Va chạm bên hông (impact latéral)
Hành khách có thể bị thương do chuyển động của xe và do cửa bị phóng vào trong habitacle. Những lực đè ép bên có thể xảy ra gây găy xương (mảng sườn, giập phổi, găy xương đ̣n, xương chậu, xương đùi). Người lái xe sẽ bị các thương tổn lách hơn, c̣n người hành khách th́ bị các thương tổn ở gan. Sự va một bên đầu vào một trong những montant của xe có thể gây vết thương da đầu, chấn động năo và cả xuất huyết năo. Các thương tổn đốt sống thường xảy ra hơn. Có thể xảy ra một sự va đụng giữa các nạn nhân, nguồn gốc của những thương tổn bổ sung.
Sự hiện diện của một người bị chết xác nhận mức độ nghiêm trọng của va chạm mà những người khác trong xe đă bị.
4/ Va chạm xoay
Xảy ra một sự phối hợp của những thương tổn được gây nên bởi những va chạm trực diện và bên.
5/ Tonneau :
Xe có thể chịu những va chạm ở những nơi khác nhau. Gần như không thể nói trước các thương tổn của các nạn nhân.
Ghi chú : sự hấp thụ động năng (énergie cinétique) thay đổi giải thích sự khác nhau về các thương tổn tùy theo tuổi tác : mảng sườn (volet thoracique) sẽ thường gặp hơn ở bệnh nhân già có lồng ngực cứng ; Một đụng dập phổi hay vỡ cơ hoành sẽ được quan sát nhiều hơn ở bệnh nhân trẻ với lồng ngực mềm dẻo.
. DÂY AN TOÀN (CEINTURE DE SECURITE) VÀ TÚI KHÍ (AIRBAG)
1/ DÂY AN TOÀN
Việc mang dây an toàn đă làm thu giảm mức độ nghiêm trọng của vài thương tổn và đă tránh cho những người ngồi trong xe khỏi bị bắn hắt ra. Hiệu quả của nó đặc biệt được liên kết với một cấu tạo 3 điểm (une architecture à 3 points) cũng như với việc sử dụng tốt của các đai (sangle) ; nếu những đai này không được đặt đúng vị trí, có thể gây nên những thưởng tổn đặc hiệu.
Một dây nịt bụng (ceinture ventrale), được căng kém hay được đặt trên các gai chậu trước-trên (épines iliaques antéro-supérieures) có thể gây nên những thương tổn do sự ép nén của các cơ quan bụng nằm giữa dây nịt và thành sau ; những thương tổn tạng có thể xảy ra cũng như các thoát vị hoành (hernie diaphragmatique) do tăng áp lực.
Người ta khuyến nghị xem xét mặt trước của ngực và của bụng để t́m kiếm các khối máu tụ hay những đốm xuất huyết trên đường đi của dây nịt, thậm chí vị trí của boucle de fermeture.
2/ TÚI KHÍ (AIR-BAGS)
Air bags nên luôn luôn được sử dụng phối hợp với dây an toàn để bảo vệ tối đa. Nguyên thủy, các hệ thống túi khí người lái và hành khách ngồi trước nhằm làm yếu đi chuyển động ra phía trước của người ngồi trước mà thôi. Chúng hấp thụ năng lượng một cách chầm chậm bằng cách gia tăng khoảng cách dừng (stopping distance). Chúng vô cùng hữu hiệu trong lần va chạm trực diện hay gần như trực diện đầu tiên (từ 65% đến 70% các trường hợp dừng xe xảy ra trong ṿng 30 độ các đèn pha). Bởi v́ nhiều túi khí xẹp ngay sau khi đụng chạm, nên chúng không hữu hiệu trong những va chạm nhiều lần hay những va chạm phía sau.
Một số các thương tổn có thể được quy cho sự va chạm của người trên xe với vật đệm (coussin) đang được thổi phồng lên ; những thương tổn này liên quan đến găy xương cổ tay, những vết chợt da mặt và những đụng dập của nhăn cầu (cũng do kính va đập).
Một trong những vấn đề được đặt ra và có liên hệ với kỹ thuật học của thiết bị này và với sự cấp điện của chất nổ cho phép thổi phồng vật đệm : nếu túi khí không được mở ra sau lúc va chạm, nó có có thể được khởi động do sự cắt đoạn colonne de direction tạo các mạch điện. Do đó những người cứu thương phải chú ư đừng để là nạn nhân của điều này và đừng giữ vị trí giữa tay lái (hay tableau de bord) và nạn nhân.
X. NGƯỜI ĐI XE GẮN MÁY (MOTOCYCLISTES)
Trung tâm trọng lực của cặp “ moto/conducteur ” nằm ở trên và sau của trục trước của xe.
Lực va chạm trực diện (head-on impact), trục xe đóng vai tṛ pivot ; các thương tổn do sốc của người lái xe vào tay lái (các chấn thương liên kết với khúc đoạn đụng vào tay lái : khung chậu, bụng, ngực, thậm chí đầu). Nếu các bàn chân vẫn bị giữ ở bàn đạp, sự va chạm có thể liên hệ một hoặc hai thân xương đùi.
Trong trường hợp bị bắn hất ra, cũng như đối với những người ngồi trong xe hơi, các thương tổn là do đoạn thân thể đầu tiên đụng phải chướng ngại vật (trong đó có đất). Người ta cho rằng sự bị bắn hất ra khỏi xe nhân lên 6 lần những nguy cơ tử vong hay bệnh tật ; một người bị bắn hắt ra (éjecté) trên 13 người mang một găy xương cột sống.
XI. NGƯỜI BỘ HÀNH
Typologie là của người bộ hành bị đụng bởi một chiếc xe hơi. Khách bộ hành người lớn bị đụng bất ngờ quay đi khỏi chiếc xe và sự tiếp xúc diễn ra thành 3 giai đoạn : các chi dưới bị va phải thanh đỡ va (pare-chocs), như vậy nạn nhân bị phóng vào capot (hay vào kính chắn gió) rồi trượt dọc theo capot để rơi xuống đất “ đầu trước tiên ”.
Về đứa bé, nó thường đối diện với chiếc xe và do kích thước của ḿnh, bị đụng nơi đùi và khung chậu ; va chạm thứ hai liên hệ phần trên của cơ thể (ngực) và đứa trẻ bị phóng lên cao, đập vào capot rồi trượt xuống dưới xe hoặc dưới bánh xe.
XII. TÉ NGĂ
Vấn đề được xét đến ở đây là vấn đề của những té ngă từ một độ cao mà kích thước lớn hơn kích thước của nạn nhân ; khoảng cách rơi gây nên những thương tổn giảm tốc (lésions de décélération) lúc va chạm (định luật Newton). Người ta chấp nhận rằng một chiều cao rơi đo 3 lần kích thước của nạn nhân (trưởng thành) được liên kết với một mức độ nghiêm trọng quan trọng một cách đáng kể. Tính chất của bề mặt tiếp nhận, phần thân thể va đụng là bấy nhiêu những yếu tố gây nên chỗ định vị của các chấn thương.
Các thương tổn sọ-năo và những thương tổn ngực chế ngự những bệnh cảnh nghiêm trọng (khoảng 50% các trường hợp) : không nên không nhận rơ những thương tổn hậu phúc mạc. Trên b́nh diện các thương tổn xương-khớp người ta ghi nhận rằng những thương tổn thông thường nhất liên hệ các chi dưới, khung chậu và cột sống ngực-thắt lưng. Những té ngă về phía trước với sự tiếp nhận (cẳng tay duỗi thẳng) trên các gót bàn tay, gây nên các găy Pouteau-Colles.
THÔNG TIN Y HỌC VỀ RUNG THẤT (VENTRICULAR FIBRILLATION)
Lynn Ly tổng hợp thông tin về Rung Thất (Ventricular Fibrillation)
từ các bài Thời Sự Y Học của Bác Sĩ Nguyễn Văn Thịnh
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 60 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 21/1/2008 )
10/ SỰ KHỬ RUNG Ở BỆNH VIỆN CÓ THỂ ĐƯỢC LÀM TỐT HƠN
Theo các chuyên gia, thời hạn giữa một ngừng tuần hoàn (arret circulatoire) thứ phát một asystolie hoặc loạn nhịp, và một khử rung (défibrillation) không được vượt quá 2 phút ở bệnh viện. P.Chan (Hoa kỳ) và các cộng sự viên đă nhận diện 6789 bệnh nhân, nạn nhân của một ngừng tuần hoàn do rung thất (fibrillation ventriculaire) hoặc tim đập nhanh thất (tachycardie ventriculaire) trong 369 bệnh viện tham gia vào National Registry of Cardiopulmonary Resuscitation. Họ đă ghi nhận những đặc điểm được liên kết với việc khử rung chậm, cũng như những hậu quả lên sự sống sót của các bệnh nhân. Thời gian khử rung trung b́nh là 1 phút và 30% các trường hợp được khử rung chậm. Đó thường là những bệnh nhân da đen, các bệnh nhân được nhập viện bởi những bệnh lư không phải do tim, trong một trung tâm điều trị dưới 250 giường, trong một khoa pḥng không có monitoring, hoặc những bệnh nhân có cơn loạn nhịp ngoài giờ làm việc (17 giờ chiều đến 8 giờ sáng). Một khử rung chậm làm giảm một cách đáng kể tỷ lệ sống sót (22% so với 39,3% trong trường hợp khử rung trong ṿng 2 phút) và điều này tỷ lệ với khoảng thời hạn can thiệp.
(LE JOURNAL DU MEDECIN 18/1/2008)
CHẾT ĐỘT NGỘT DO RUNG THẤT : MỘT ĐIỀU TRỊ PH̉NG NGỪA NHẮM ĐÍCH.
GS Jean-Michel Haissaguerre, trưởng khoa tim, CHU de Bordeaux, ủy viên Viện hàn lâm khoa học, giải thích phương thức mới nhất dùng tần số phóng xạ (radiofréquence) nhằm tránh sự xuất hiện của những trường hợp chết đột ngột.
Hỏi : Trong một cơ tim lành mạnh, các tâm thất hoạt động như thế nào ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Cơ học của tim được thực hiện nhờ sự co bóp của các tâm nhĩ gởi máu vào trong các tâm thất, các tâm thất phóng máu (qua động mạch chủ) vào trong cơ thể. Các tam thất là những yếu tố thiết yếu nhất của cơ tim.
Hỏi : Trong trường hợp rung thất (fibrillation ventriculaire), điều ǵ xảy ra ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Các tâm thất bị kích thích một cách quá nhanh bởi một cơn băo điện (300 đến 400 đập mỗi phút), điều này làm cho chúng không c̣n có khả năng co bóp để làm tṛn chức năng của chúng.
Hỏi : Những hậu quả là ǵ ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Rối loạn nhịp tim có cùng hậu quả của một phát súng lục ! Chính v́ vậy có 50.000 tử vong mỗi năm ở Pháp. Tai ương này phần lớn không được công chúng biết đến, thường gán những tai biến này do một sự ngừng tim vĩnh viễn, mà ta chẳng làm ǵ được. Khi một người bị ngă qụy, phải nghĩ đến các rung thất một cách hệ thống bởi v́ nạn nhân có thể cứu được nhờ một sốc điện (choc électrique) của một máy khử rung (défibrillateur). Trong lúc chờ đợi cấp cứu, cần phải xoa bóp tim. Ở Pháp, ta thống kê chỉ 2% những người sống sót, trong đó vài người c̣n giữ các di chứng.
Hỏi : Ta biết được các nguyên nhân của những rung thất này hay không ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Có thể do là những hậu quả của một nhồi máu cơ tim hay một bệnh tim. Trong những trường hợp khác, đó là một rối loạn thuần điện của tim mặc dầu một cơ tim lành mạnh. Ngày nay ta biết nhiều hơn những tế bào chịu trách nhiệm. Những tế bào này tạo thành một mô thần kinh được mệnh danh là “ Purkinje ” (phần rất nhỏ của khối cơ tim), có khả năng sinh ra những xung động nhanh một cách bất thường, những tia chớp thật sự, và là nguồn gốc của những cơn băo điện này. Trong 10% các trường hợp, một yếu tố di truyền giải thích sự xuất hiện của nhiều trường hợp chết đột ngột xảy ra trong gia đ́nh.
Hỏi : Những thăm khám cho phép phát hiện những rối loạn tâm thất này là ǵ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Hiện nay ta chỉ có thể tiên đoán sự xảy ra của những rung thất này trong một thiểu số các trường hợp (30%) mỗi năm, bằng một điện tâm đồ hay một siêu âm. Những xét nghiệm này thường được thực hiện nơi những bệnh nhân được theo dơi v́ những vấn đề tim. Và ta khuyến nghị những thăm khám này cho những người đă từng là các nạn nhân của những trường hợp ngất xỉu không thể giải thích, hay có những tiền sử gia đ́nh chết đột ngột.
Hỏi : Nói chung ta điều trị những người bị đe dọa bởi những rung thất này như thế nào ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Một máy khử rung tim (défibrillateur cardiaque) được đặt vào hay những thuốc chống loạn nhịp được kê đơn, với những kết quả tốt, nhưng nơi vài bệnh nhân có một sự đề kháng đối với điều trị chống loạn nhịp.
Hỏi : Tiến bộ mới nhất để điều trị những bệnh nhân nguy cơ này với một can thiệp ít nặng nề hơn việc đặt máy khử rung tim là ǵ ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Kíp của chúng tôi ở CHU de Bordeaux đă hiệu chính một kỹ thuật mới nhằm vô hiệu hóa những tế bào dễ bị kích thích, nguồn gốc của những cơn băo điện. Phương thức nhằm đưa vào trong các tâm thất những cathéter mang các điện cực, rồi phát hiện những tế bào nguy hiểm và hủy diệt chúng bằng một ḍng điện tần số phóng xạ (un courant de radiofréquence). Tùy theo các trường hợp buổi điều trị kéo dài từ 1 đến 4 giờ, với gây mê tổng quát.
Hỏi : Công tŕnh nghiên cứu nào đă chứng minh tính hiệu quả của phương thức dùng tần số phóng xạ này ?
GS Jean-Michel Haissaguerre : Chúng tôi đă áp dụng kỹ thuật này nơi 45 bệnh nhân, rồi chúng tôi đă theo dơi họ trong nhiều năm trời. Hôm nay, các kết quả xác nhận tính hiệu quả của điều trị. Nhưng dầu sao đó vẫn là một phương thức xâm nhập (un procédé invasif) nên hy vọng của chúng tôi là phát triển những loại thuốc nhắm đích (médicaments ciblés) nhằm vô hiệu hóa một cách trực tiếp tính kích thích của những tế bào phát sinh rung thất. Những công tŕnh nghiên cứu đang được tiến hành.
(PARIS MATCH 24/3 – 30/3/2011)
LOẠN NHỊP TIM CÓ THẾ ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ MỘT CÁCH NHẸ NHÀNG.
“ Rung nhĩ. Tích điện 300 joules. Phát sốc điện ! ” Trở thành thông thường qua các séries télévisées, câu nói này chẳng bao lâu có thể biến mất khỏi những thành ngữ thường được sử dụng bởi các thầy thuốc. Ít nhất là đối với điều trị rung nhĩ (fibrillation auriculaire), một trong những rối loạn nhịp tim thường gặp nhất, được đặc trưng bởi một co bóp nhanh và không đều của các xoang tim, nhận máu để chuyển vào các tâm thất. Thay v́ chỉ cần cho một sốc điện có cường độ mạnh, một nhóm nghiên cứu Đức-Mỹ vừa chứng tỏ, ở động vật, rằng rung nhĩ cũng có thể được làm ngừng lại bởi một loạt các sốc điện có cường độ thấp hơn.“ Nhiên hậu, mặc dầu năng lượng toàn thể được phát ra y hệt với năng lượng của một máy khử rung chuẩn (défibrillateur standard), sự việc làm giảm 84% cường độ của mỗi sốc điện có tác dụng hạn chế những tác dụng phụ, mà hàng đầu là sự đau đớn ”, Flavio Fenton, một trong những nhà nghiên cứu của đại học Cornell (Nữu Ước) tham gia vào trong công tŕnh nghiên cứu này, đă giải thích như vậy. Một viễn ảnh đáng phấn khởi đối với những bệnh nhân buộc phải chịu một cách đều đặn những khử rung điện (défibrillations électriques). Được đặt tên là LEAP (“low-energy antifibrillation pacing”), phương pháp mới này, c̣n cần phải được chứng minh ở người, cũng có thể được áp dụng để điều trị rung thất (fibrillation ventriculaire), nguyên nhân chính gây ngừng tim.“ Những thí nghiệm được tiến hành in vitro cho thấy rằng phương pháp mới này có hiệu quả đối với rung nhĩ cũng như đối với rung thất. Những trắc nghiệm sơ bộ cũng đi theo chiều hường này, nhưng chúng tôi c̣n phải thu thập các dữ kiện ”, Flavio Fenton đă xác nhận như vậy.
(SCIENCE ET VIE 10/2011)
HỌC SỬ DỤNG CÁC MÁY KHỬ RUNG TỰ ĐỘNG TRONG TRƯỜNG HỢP NGỪNG TIM.
Một đạo luật dự kiến đào tạo ngắn ngày để biết sử dụng máy khử rung (défibrillateur) trên công lộ.
SANTE. Hiện nay, ở Pháp, khoảng 35.000 máy khử rung ngoài tim (défibrillateur cardiaque externe) từ nay được thiết đặt. Một con số đă bùng nổ, nếu ta so sánh nó với 9.000 máy chỉ có sử dụng trong năm 2005. Những máy khử rung này, từ nay được thiết đặt trong những nơi chiến lược của các thành phố (bưu điện, toà thị chính, nhà ga, viện bảo tàng, các cơ sở thể thao, hay các xí nghiệp...), cho phép tất cả mọi người, lúc đứng trước một người bất tỉnh sau một cơn đau tim (crise cardiaque), thực hiện một sốc điện (choc électrique) có khả năng hồi sinh bệnh nhân. Mặc dầu các cố gắng c̣n cần phải thực hiện về các thiết bị và sự phân bố trên lănh thổ, câu hỏi thật sự từ nay liên quan đến sự đào tạo. Ai có khả năng nhận diện một ngừng tim nơi một người đột ngột bị quật ngă bởi một sự khó ở và khi đó, ai có thể dám, trong trường hợp cần thiết, sử dụng một máy khử rung ? Mặc dầu những máy khử rung này được động hóa (défibrillateur automatique), với một commande vocale mô tả, cho mỗi giai đoạn, 3 hay 4 động tác phải hoàn thành, nhưng một chương tŕnh đào tạo, ngay cả ngắn ngày, không phải là vô ích, dầu đó chỉ để làm nhận thức được tính cách đơn giản của thủ thuật.
Trong khung cảnh này, một nghị quyết của Bộ Nội vụ, được công bố hôm qua trong Journal officiel, chấp thuận sự thiết đặt một nhập môn “ xử trí ngừng tim và sử dụng các máy khử rung ngoài tự động (défibrillateur externe automatisé) ”. Sự nhập môn này sẽ được tổ chức trong khung cảnh “ làm nhạy cảm dân chúng với những động tác sơ cứu ”. Sự khai tâm này nhằm mục đích làm cho dân chúng thụ đắc những kiến thức cần thiết để nhận diện những dấu hiệu cho phép nhận biết một ngừng tim và thực hiện, nơi một nạn nhân ngừng tim, những động tác cho phép làm gia tăng những cơ may sống sót ”. Lớp nhập môn này, không bắt buộc, được đảm nhận, trong một thời gian tối đa một giờ, bởi những người đào tạo sơ cứu của những cơ quan có thẩm quyền hay bởi những hiệp hội được công nhận trong sự giảng dạy cứu thương. Từ khi có nghị quyết tháng năm 2007, mọi người đều được phép sử dụng một máy khử rung tự động.
NGAY LỚP 6 ”
“ Sự thiết đặt các máy khử rung ở những nơi công cộng, trong những vùng được nhiều người lui tới (nhà ga, chợ búa, các pḥng chiếu bóng, các sân vận động, các tàu hỏa), đă cho phép vài nước chứng tỏ rằng họ có thể cứu được rất nhiều mạng người, GS Alexandre Mignon (thầy thuốc gây mê-hồi sức, bệnh viện Cochin, Paris) đă giải thích như vậy. Thí dụ, Nhật Bản vừa công bố một công tŕnh nghiên cứu tŕnh độ rất cao trong New England Journal of Medicine (thánh kinh của các tạp chí y học) vào tháng ba năm 2010, báo cáo kinh nghiệm của ḿnh ở quy mô toàn cả nước.” Từ tháng giêng năm 2005 đến tháng 12 năm 2007, hơn 300.000 trường hợp ngừng tim ở nơi công cộng đă được ghi nhận ở Nhật Bản, đối với một dân số khoảng 125 triệu người. Trong thời kỳ nghiên cứu, số các máy khử rung ở nơi công cộng đă bùng nổ, chuyển từ 9000 lên gần 90.000 máy, hoặc từ 1 trên 1 cây số vuông đến hơn 4 mỗi cây số vuông. Trong cùng thời gian, tỷ lệ sống sót không có di chứng thần kinh đă được nhân lên 2 lần nơi những bệnh nhân, chuyển từ 15% lên hơn 30%. Thời hạn trung b́nh để cho các sốc điện cũng đă được giảm gần một nửa, đặc biệt sự thực hiện sốc điện không c̣n do các đội cứu thương, mà bởi những nhân chứng ngừng tim đầu tiên.
Hiệp hội RMC BFM, được chủ tŕ bởi Isabelle Weill từ hai năm nay, đă tranh đấu từ nhiều năm nay để phát triển một băi các máy khử rung (parc de défibrillateurs) nơi công cộng, để xác định những nơi thiết đặt tối ưu và thành lập những chương tŕnh đào tạo nhanh chóng để dạy cho dân chúng sử dụng những máy này. Một chương tŕnh đào tạo ngắn ngày là đủ, GS Alexandre Mignon đă đảm bảo như vậy. Rất đơn giản trong việc sử dụng những máy khử rung này. Sự vận dụng chúng có thể được dạy ở trường ngay lớp 6, với một đào tạo 60 phút về những động tác cứu mạng, có thể được dạy lúc thi bằng lái xe, vào ngày nhập ngủ, trong các xí nghiệp..”
CÁC MÁY KHỬ RUNG TIM : KỸ THUẬT MỚI ĐỂ CÁC SỐC ĐIỆN NHẸ NHÀNG HƠN.
GS Xavier Jouven, thầy thuốc chuyên khoa tim thuốc bệnh viện châu Âu Georges-Pompidou, chuyên gia về các rối loạn nhịp, b́nh luận những kết quả thỏa măn của một phương pháp cải tiến để b́nh thường hóa những rối loạn nhịp.
Hỏi : Trong số nhưng rối loạn nhịp tim, những rối loạn nào thường xảy ra nhất ?
GS Xavier Jouven : Đó là những rung nhĩ (fibrillation auriculaire) do một sự co bóp hỗn loạn của các tâm nhĩ. Khi đó tim đập nhanh hơn và không đều. Máu ứ động trong các tâm nhĩ, với sự đe dọa tạo thành cục máu đông cao hơn nhiều. 1% dân số ở Pháp bị liên hệ một cách tạm thời hay măn tính. Không điều trị, biến chứng đáng sợ nhất là tai biến mạch máu năo. Các rung thất, ít gặp hơn, nhưng trầm trọng hơn nhiều. Không được cấp cứu, chúng gây nên chết đột ngột trong vài phút.
Hỏi : Tất cả chúng ta, vào một lúc nào đó, bị hồi hộp. Làm sao ta đảm bảo chẩn đoán chính xác.
GS Xavier Jouven : Vài trường hợp rung nhĩ không có triệu chứng, nhưng thường nhất, chúng được thể hiện bởi triệu chứng hồi hộp với thời gian kéo dài lâu hay mau, đôi khi được liên kết với một sự khó thở. Để xác lập chẩn đoán, nếu điện tâm đồ cổ điển không đủ, ta sử dụng một Holter (máy được bệnh nhân mang theo trên người), ghi tim đập trong 24 giờ. Khi những đợt hồi hộp tạm thời nhưng xảy ra liên tiếp, cần ghi nhiều lần để có thể bắt gặp một đợt rung nhĩ. Trong vài trường hợp, ngay cả cần phải cắm dưới da ở vai một máy ghi nhỏ, sẽ ở tại chỗ trong nhiều tháng.
Hỏi : Hiện nay đối với rung nhĩ ta có điều trị nào ?
GS Xavier Jouven : Có hai phương thức. 1. Điều trị bằng thuốc với những thuốc chống loạn nhịp phối hợp với những thuốc làm loăng máu (fluidifiant) để tránh tai biến mạch máu năo. 2. Phát một sốc điện ngoài (choc éléctrique externe) (cần gây mê tổng quát thời gian ngắn). Phương thức nhằm đặt 2 patch trên ngực để “ kẹp tim giữa hai gọng kềm ” (prendre le cœur en tenailles). Các patch này được nối với một máy khử rung ngoài (défibrillateur externe), gởi một ḍng điện có cường độ mạnh hơn. Phương cách này gây nên sự co thắt của tất cả các tế bào của tim, “ bẽ găy ” loạn nhịp. Trong 90 đến 95% các trường hợp, đồng hồ của tim khởi đầu lại với nhịp b́nh thường. Nhưng phương pháp này có những bất tiện : sốc điện có thể làm thương tổn các mô da (với những vết bỏng).
Hỏi : Lần này làm sao ta ngăn cản các rung thất đe dọa tính mạng ?
GS Xavier Jouven : Để được như thế, ta cắm một máy khử rung dưới da, nối với tim bằng những sonde điện. Trong trường hợp cần, chúng phát ra một sốc điện rất đau đớn. Chấn thương thô bạo này gây cho các bệnh nhân sự lo âu về một tái phát. Nhưng hệ thống này hiệu quả hơn nhiều so với các loại thuốc.
Hỏi : Để giảm đau do sốc điện, phương thức mới là ǵ ?
GS Xavier Jouven : Một công tŕnh nghiên cứu quốc tế rất đầy hứa hẹn vừa được thực hiện bởi những kíp quốc tế : các nhà nghiên cứu (của CNRS de Lyon), Đức và Hoa Kỳ. Thử nghiệm này đă được tiến hành đối với những trường hợp rung nhĩ. Kỹ thuật mới này, được mệnh danh là LEAP (Low-Energy Anti-Fibrillation Pacing), hoạt động theo cùng nguyên tắc của các máy khử rung cổ điển. Nhưng bằng cách phóng ra một loạt 5 sốc điện kế tiếp nhau có cường độ thấp thay v́ một sốc điện với một cường độ mạnh. Kết quả : hoạt động vô tổ chức bị ngưng lại. Tim dần dần đập lại b́nh thường. Nhưng các sốc điện được sử dụng, 7 lần yếu hơn, gây đau đớn ít hơn nhiều và ít gây tổn hại hơn đối với các mô tim. Những công tŕnh nghiên cứu đầu tiên trên động vật đă tỏ ra rất thỏa măn. Vào giai đoạn kế tiếp, ta sẽ trắc nghiệm máy khử rung mới này nơi người.
Hỏi : Phương thức mới này cũng sẽ được áp dụng đối với các máy khử rung thất (défibrillateur ventriculaire) ?
GS Xavier Jouven : Có thể. Các công tŕnh nghiên cứu tiếp theo sẽ xác nhận điều đó. Một ưu điểm khác của những công tŕnh nghiên cứu này là chúng cho phép hiểu rơ hơn cơ chế của sốc điện. Một bước tiến sẽ đưa đến sự hiệu chính những điều trị mới có hiệu quả.
NHỮNG RỐI LOẠN NHỊP TIM : CÓ NHIỀU PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐIỀU TRỊ ĐỂ XỬ TRÍ TỐT NHỮNG LOẠN NHỊP
CARDIOLOGIE. “ Cái khó khăn chủ yếu là làm sao có thể quan sát rối loạn nhịp vào lúc mà nó xảy ra ”, GS Jean-Luc Pasquié, thầy thuốc chuyên khoa về nhịp tim (rythmologue) thuộc CHU de Montpellier đă nhấn mạnh như vậy. Một điện tâm đồ đơn giản cho phép nhận diện phần lớn các loạn nhịp, nhưng những loạn nhịp này thường nhất xảy ra một cách đoạn hồi. Vài kỹ thuật, như holter tim, ghi nhịp tim trong nhiều ngày hoặc nhiều tháng. Những trắc nghiệm lúc gắng sức (test d’effort) trong vài trường hợp cho phép làm phát khởi loạn nhịp. Điện tâm đồ có thể được bổ sung bởi một siêu âm tim để nhận diện nguồn gốc của vấn đề hay để loại bỏ khả năng của một bệnh lư tim.
Những rối loạn nhịp tim thường gặp thường nhất là hiền tính và không luôn luôn gây nên những triệu chứng. Chúng được phân chia thành hai lớp lớn tùy theo tim đập quá chậm (bradycardie) hay quá nhanh (tachycardie). Tầm quan trọng của các triệu chứng không tương quan với mức độ nghiêm trọng của loạn nhịp, nhưng chúng có thể, ngay cả khi loạn nhịp này không có nguy cơ, làm biến đổi chất lượng sống của các bệnh nhân. “ Các bệnh nhân bị rối loạn nhịp thường nhất kêu van hồi hộp, một thuật ngữ thật ra tập hợp nhiều loại cảm giác”, GS Pasquié đă nhắc lại như vậy. Tim đập quá nhanh, một cách không đều, gây nên những “coups” trong ngực và những triệu chứng này có thể kèm theo khó thở, đôi khi ngay cả khó ở (malaise) hay ngất xỉu.
Những loạn nhịp do một khiếm khuyến chức năng của tâm nhĩ là thường gặp nhất, đặc biệt là rung nhĩ (fibrillation auriculaire). Liên quan với tuổi tác, rung nhĩ bắt đầu sau 50 tuổi, đạt 5-10% những người từ 60 đến 70 tuổi và đến 20% những người trên 80 tuổi. Những phần bị thương tổn của tâm nhĩ gây nên những co bóp nhanh nhưng không hoàn toàn, điều này làm mệt tim nếu rung nhĩ kéo dài.
CHẾT ĐỘT NGỘT KHÔNG GIẢI THÍCH ĐƯỢC
Mặt khác, máu có thể ứ đọng trong các tâm nhĩ và tạo thành những cục máu đông có thể gây nên những tai biến mạch máu, nhất là trong năo. Đối với những bệnh nhân có nguy cơ, nhất là những người già, một điều trị kháng đông khi đó phải được thực hiện.
Những thuốc chống loạn nhịp có thể làm giảm những triệu chứng trong phần lớn các trường hợp. Trong vài trường hợp, có thể phá hủy những vùng bị thương tổn của tâm nhĩ bằng đốt điện.“ Can thiệp này với kết quả không luôn luôn khẳng định, là nặng nề và trong 3 đến 5% các trường hợp, gây nên những biến chứng đôi khi trầm trọng, GS Antoine Leenhardt, thầy thuốc chuyên khoa nhịp tim (cardiologue rythmologue) thuộc bệnh viện Bichat (Paris) đă xác nhận như vậy. Can thiệp này chỉ được thực hiện trong những trung tâm chuyên khoa.”
Loại can thiệp này cũng được xét đến đứng trước tim nhịp nhanh bộ nối (tachycardie jonctionnelle), khi những triệu chứng gây khó chịu và không được kiểm soát tốt bởi những phương thức khác. Một khiếm khuyết dẫn truyền giữa các tâm nhĩ và tâm thất làm tim gia tốc đột ngột và mạnh. Tim nhịp nhanh cũng biến mất một cách đột ngột như khi xuất hiện mà không gây hậu quả.
Các tâm thất cũng là nguồn gốc của những rối loạn nhịp. Các ngoại tâm thu (extrasystoles), tương ứng với một co bóp sớm hay bổ sung của một tâm thất, là thường gặp nhất. Các ngoại tâm thu cho cảm giác rằng tim đă “ manqué le coup ” và có tính chất hiền tính nếu không có bệnh tim kèm theo. Tim nhịp nhanh thất (tachycardie ventriculaire) và rung thất (fibrillation ventriculaire) là hai rối loạn nhịp nghiêm trọng nhất. Khi các tâm thất co bóp quá nhanh hay khi các xung động thất thường (impulsions erratiques) ngăn cản chúng co bóp một cách hoàn toàn, chúng không c̣n có thể đảm bảo sự lưu thông máu, điều này có thể gây tử vong.
Những loạn nhịp này thường kèm theo một nhồi máu cơ tim và nói chung liên kết với bệnh động mạch vành sau tuổi 40 nhưng cũng có thể xảy ra ở những người trẻ tuổi hơn, gây chết đột ngột, thường vẫn không giải thích được và nguồn gốc có thể là gia đ́nh. Tim nhịp nhanh thất có thể được điều trị bằng thuốc, bằng triệt phá những vùng bị thương tổn hay bằng thiết đặt một implant. Rung thất (fibrillation ventriculaire), gây tử vong nếu không được làm dừng lại bằng một sốc điện. Sốc điện (choc électrique) này buộc các tế bào tim lấy lại một nhịp đập đồng bộ (un battement synchronisé), có thể được pḥng ngừa bằng một implant tim.
Các nhịp tim dầu có tiềm năng nghiêm trọng hay chỉ gây khó chịu đều có thể điều trị. Vậy điều hữu ích là cần phải thăm khám ngay khi những cảm giác hồi hộp, đập quá nhanh hay không đều kéo dài nhiều phút và xảy ra một cách đều đặn.
(LE FIGARO 17/12/2012)
Vào năm 2011, 60.000 máy tạo nhịp tim (stimulateur cardiaque) đă được cấy để kiểm soát những trái tim đập quá chậm, xảy ra ngày càng nhiều bởi v́ tim nhịp chậm là một dấu hiệu lăo hóa của tim. Những implant này đă có từ những năm 1950 và cho phép gia tốc nhịp tim khi nhịp xuống quá thấp, điều này có thể gây ngất (syncope).
Từ những năm 1980, cũng có những défibrillateur implantable gây sốc điện để khởi phát trở lại những nhịp đập b́nh thường khi nhịp tim trở nên quá nhanh hay bắt đầu trở thành rung thất (fibrillation ventriculaire), nhờ thế tránh chết đột ngột. Năm qua, 9000 máy phá rung (défibrillateur) được cấy (implanté) ở Pháp. Vài trong số những implant này, những máy tạo nhịp (stimulateur) hay máy phá rung (défibrillateur) từ nay cũng có khả năng tái đồng bộ (resynchroniser) sự kết hợp (enchainement) của những xung động điện khác nhau giữa các buồng tim để đảm bảo một sự co bóp có hiệu quả trong vài trường hợp suy tim.
BATTERIE NON RECHARGEABLE
Các implant tim gồm có một hay nhiều sonde được đặt trong tim và một boitier để dẫn đường các xung động điện. Boitier này, từ nay được thu nhỏ lại, chứa một batterie, những yếu tố đo nhịp tim và những thành phần điện tử có thể định chương tŕnh (programmable), có khả năng quản lư những xung động điện cần được phát ra. Càng ngày càng có nhiều modèle có những yếu tố khác để ghi nhịp tim và truyền những thông tin đi xa, xuyên qua da. Batterie không rechargeable và boitier phải được thay sau 6 đến 10 năm. Đó cũng thường là cơ hội để kiểm tra xem các sonde có cũng cần phải thay đổi hay không.
“ Sự thiết đặt pacemaker được thực hiện dưới gây mê tổng quát, và, xuyên qua một đường xẻ dưới xương đ̣n, các sonde được đưa vào qua tĩnh mạch đến tận tim, GS Philippe Mabo, thầy thuốc chuyên khoa tim của CHU de Rennes đă giải thích như vậy. C̣n boitier được đặt dưới da hay dưới cơ khi bệnh nhân hơi gầy.” Sự điều chỉnh các tham số được thực hiện trong những lần kiểm tra đầu tiên trong hai tháng sau khi đặt. Thực hiện kiểm tra mỗi sáu tháng đối với các máy phá rung (défibrillateur) và mỗi năm đối với các máy tạo nhịp (stimulateur).
Can thiệp bao hàm nhũng nguy cơ và những biến chứng có thể xảy ra. Thí dụ có thể rằng các vi khuẩn được mang bởi ḍng máu đến bám vào các sonde trong tim và buộc thầy thuốc khoa ngoại phải lấy chúng đi, điều này đặc biệt khó khăn nếu các sonde đă được đặt lâu trước đó.
“Điều rất quan trọng là bệnh nhân phải hiểu rơ vai tṛ của máy tạo nhịp của ḿnh và học sống tốt với nó, v́ trong đa số các trường hợp, bệnh nhân sẽ giữ nó suốt đời ḿnh, GS Mabo đă nhấn mạnh như vậy. Cần một sự theo dơi tối thiểu để kiểm tra rằng máy tạo nhịp làm tṛn những chức năng của nó. Đó là không quên sự hiện diện của nó. ” Mặt khác, vài implant mới đây cho phép các bệnh nhân truyền một cách đều đặn cho thầy thuốc của ḿnh những thông tin thu được từ boitier, với những kết quả đầy hứa hẹn theo một công tŕnh nghiên cứu được thực hiện bởi kíp của GS Mabo.
(LE FIGARO17/12/2012)
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là Bác sĩ Hồ Văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Thính giả Kiệt Nguyễn, ở New Orleans, bang Louisiana, gởi email đến câu hỏi như sau:
“Kính thưa bác sĩ
Khi tôi c̣n ở Việt Nam trước đây, mỗi khi ớn lạnh, khó chịu trong người th́ người lớn nói là ‘trúng gió’ và mang ra ‘cạo gió’, ngủ qua đêm rồi hôm sau thức dậy, phần lớn là thấy khỏe khoắn trở lại.
Nay tôi ở Mỹ, mỗi khi nói bị ‘trúng gió’ th́ bị bọn trẻ cười, cho là nhà quê, có đứa c̣n nói ‘lần sau thấy gió th́ nhớ né đừng để trúng gió’. Nhưng cũng có lúc tôi thấy bọn trẻ bị cảm lạnh và nói bằng tiếng Anh là ‘catch a cold’, nếu dịch từ theo từ th́ tôi hiểu có nghĩa là ‘bắt phải cảm lạnh’, và đứa khác đùa là ‘told you – not to catch a cold’ và tôi cũng hiểu đại khái là ‘đă bảo rồi -- đừng có bắt cảm lạnh mà.’
Xin hỏi Bác sĩ:
Cảm lạnh (cold) đó có phải người ḿnh vẫn gọi là ‘trúng gió’ đó không?
Kính nhờ Bác sĩ giải thích cho."
UserPostedImage
Bác sĩ Hồ Văn Hiền giải thích:
(Cold, catching a cold and syncope)
Trúng gió
Chúng ta nói ” trúng gió”, giống như người Trung Hoa giải thích lắm chuyện bệnh tật bằng chữ "phong". Phong là gió, và trong chữ "phong" (với nghĩa là “ bệnh phong, bệnh điên cuồng” theo Đào Duy Anh) cũng có chữ 'phong" là gió trong đó. Một từ chúng ta thường nghe "thượng mă phong" ( death during sex) cũng có thể nói nôm na là "trúng gió lúc trên lưng ngựa".
Có lẽ gần với khái niệm gió gây ra bệnh của chúng ta, người tây phương cũng nghi trong không khí có ǵ đem đến gây ra bệnh. Ví dụ chúng ta biết là bệnh sốt rét do muỗi cắn chích vào cơ thể kư sinh trùng Plasmodium nhiễm vào máu rồi sinh sôi nẩy nở, phá huỷ các tế bào hồng cầu trong máu chúng ta. Nhưng đó là nhờ các khám phá mới đây. Hippocrates (460-370 TTC), ông thầy của tây y, mô tả “miasma” như là những khí độc bay từ dưới đất lên, gây ra bệnh nóng sốt, lạnh run, bệnh mà chúng ta bây giờ gọi là bệnh sốt rét mà tiếng Anh gọi là malaria. Malaria do gốc tiếng Ư có nghĩa là "không khí xấu" (mal+aria), tương tự như khi chúng ta nói "sơn lam chướng khí".
Nó như vậy để thấy, đông với tây cũng có nhiều chỗ gặp nhau trong y khoa.
‘Catch a cold” or “catch cold”.
Từ tiếng Anh "to catch a cold" do tin tưởng rằng ra lạnh làm chúng ta bệnh cảm mạo, bị cúm ("flu"). Y khoa căn cứ trên thực chứng (evidence based medicine ) hiện nay cho rằng nghĩ như vậy là sai. Người ta từng cho một đám thanh niên khoẻ mạnh t́nh nguyện ra ngoài trời băng giá và thấy so sánh với nhóm control, chẳng bị cảm cúm ǵ nhiều hơn nhóm kia.
Theo y khoa chính thống (mainstream) th́ chỉ có các siêu vi bệnh cúm, bệnh cảm (rhinovirus, influenza virus) mới làm cho bạn cảm, cúm. Đi mưa bị ướt đầu, gội đầu không làm cho bạn cảm cúm. Cho nên, lúc phụ huynh đem em bé khám bệnh v́ sốt cao, bác sĩ bảo đem nó tắm nước ấm đi cho bớt nóng sốt, th́ ông nội ông ngoại tức th́ cản lại, sợ trúng gió, trúng nước.
Tuy nhiên, tôi nghĩ thực tế không đơn giản như vậy. Nếu chúng ta đang khoẻ mạnh, nhưng trong mũi chúng ta mang sẵn virus cảm cúm, nếu chúng ta ra lạnh, các mạch máu trong mũi, trong họng chúng ta co lại, nhiệt độ trong đường hô hấp giảm xuống làm virus (đang ở sẳn trong đó) sinh sôi nẩy nở lẹ hơn và gây bệnh thật sự.
Bởi vậy, trong một thí nghiệm ở Cardiff, Anh, người ta cho một số người nhúng chân vào nước đá 20 phút và những người này bị cảm nhiều gấp đôi so với người khong nhúng chân vào nước lạnh. Một ví dụ khác, người mắc bệnh suyễn có phế quản nhạy cảm với nhiệt độ không khí hít vào. Nếu ra lạnh, không quấn khăn quàng cổ, mặc áo ấm đầy đủ, có thể lên cơn suyễn (cold- induced asthma), khó thở, ho.. giống như bị cảm.
UserPostedImage
Nguyên nhân có thể gây "trúng gió"
Về vấn đề "trúng gió" th́ cũng phức tạp như vậy. Thường chúng ta gặp một người bề ngoài đang mạnh khoẻ đột nhiên chóng mặt, "xây xẩm", méo mặt, hay té xỉu, bất tỉnh nhân sự, th́ chúng ta nói "trúng gió".
Tất nhiên, có thể là
- Tim đập loạn nhịp (arrhythmia) làm máu không lên kịp tới đầu, cơn đau tim đột ngột (heart attack), tai biến mạch máu năo
- Thường hơn cả là chỉ v́ bệnh nhân bị syncope, ngất xỉu tạm thời vài giây, do hệ thần kinh đối giao cảm hoạt động quá nhiều, tim đập chậm lại, mạch máu dăn nở ra, áp huyết hạ xuống. Nằm xuống, máu lên đầu lại đầy đủ, khoẻ lại như thường.
Tuy nhiên có nhiều trường hợp mà người ta chứng minh là "gió" là thủ phạm đích thực. Ví dụ có trường hợp bệnh nhân dị ứng với protein con ngựa, bệnh nhân chỉ đến gần con ngựa, hay trong gió có "mùi” của nó, và bị phản vệ (anaphylactic reaction), ngất xỉu, shock. Cũng như vậy, người dị ứng với đậu phộng có thể phản ứng chỉ v́ người bên cạnh mở gói đậu phộng ra ăn, gió bay "hơi" đậu phộng qua. Cho nên trên máy bay, người ta không dọn món ăn có đậu phộng nữa.
Mề đay do lạnh (cold urticaria)
Ngoài ra, một số người bị ứng mề đay với lạnh (cold urticaria). Những người này có thể bị mề đay ngứa lúc ra ngoài thời tiết lạnh, gió lạnh, lúc chảy mồ hôi, gió thổi bốc hơi nước mồ hôi làm da lạnh, lúc ăn nước đá, cà rem. Mở tủ lạnh, ngăn đóng đá cũng có thể gây triệu chứng. Nguy hiểm nhất là, nếu nhảy vào hồ tắm lạnh đột ngột, họ có thể bị shock phản vệ (tụt huyết áp, hypotension) và chết nếu không cứu kịp thời.
Định bệnh: đặt nước đá trên một vùng da nhỏ, để 4-5 phút. Lấy ra, đợi 10 phút xem mề đay có nổi lên hay không.
Chữa trị: chất kháng histamin cyproheptadin (*trước đây hay dùng để trẻ em ăn ngon miệng, lên cân).
Tăng Chất Potassium (Kali) Và Cắt Giảm Muối Ăn
Để Giảm Nguy Cơ Đột Quỵ
(Increase potassium and cut salt to reduce stroke risk)
Lynn Ly phỏng dịch theo Nhật Báo BBC
(htXp://www.bbc.co.uk/news/health-22025341)
UserPostedImage
Trái cây, như chuối, và hầu hết các loại rau cải và các loại đậu (pulses) có nhiều chất potassium (kali)
Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y học Anh đưa đề nghị là tăng chất potassium (kali) trong chế độ ăn uống của chúng ta cũng như cắt giảm lượng muối sẽ làm giảm huyết áp và nguy cơ đột quỵ.
Một nghiên cứu cho thấy là ăn thêm 2-3 bữa ăn tráng miệng bằng trái cây hoặc rau quả mỗi ngày th́ có lợi là có nhiều chất potassium (chất kali).
Dung nạp một lượng muối thấp hơn sẽ làm gia tăng lợi ích hơn nữa, các nhà nghiên cứu cho biết.
Một tổ chức từ thiện về đột quỵ nói: một chế độ ăn uống lành mạnh là ch́a khóa để giảm bớt nguy cơ đột quỵ.
Trong khi sự gia tăng lượng potassium (kali) trong chế độ ăn uống đă được phát hiện là có tác động tích cực đối với huyết áp, nó cũng đă được phát hiện không có ảnh hưởng xấu đến chức năng thận hoặc nồng độ hormone, cuộc nghiên cứu đă cho kết luận vậy.
Kết quả là, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đă ban hành bản qui định đầu tiên về việc dung nạp liều lượng potassium (kali), đề nghị người lớn nên tiêu thụ hơn 4g potassium /kali (hoặc 90 100mmol) mỗi ngày.
Nghiên cứu của BMJ về tác động của liều lượng potassium/kali, được thực hiện bởi các nhà khoa học thuộc Chương Tŕnh Thực Phẩm Thế Giới của Liên Hợp Quốc, Trường Cao Đẳng Imperial tại London và trường Y Khoa Warwick , cùng một số những các trường khác / cơ quan khác, đă xem xét 22 thử nghiệm và 11 nghiên cứu mà có 128.000 người khỏe mạnh tham gia .
Quote:
Lynn chú thích
BMJ là tổ chức nguyên cứu Y Khoa - Khoa học chuyên về hỗ trợ các bác sĩ cho ra quyết định trị liệu tốt hơn cho bệnh nhân
Những kết quả cho thấy là việc gia tăng chất potassium (kali) trong chế độ ăn uống từ 3-4g một ngày đă làm giảm huyết áp ở người lớn.
Việc dung nạp chất potassium (kali) cao lên cũng được liên kết đến nguy cơ đột quỵ được hạ thấp xuống 24% ở những người lớn.
Các nhà nghiên cứu cho biết chất potassium (kali) có thể cũng có những lợi ích về huyết áp cho trẻ em, nhưng cần có thêm nhiều dữ liệu nghiên cứu tiếp nữa.
DUNG DỊCH MUỐI ĂN .
Một nghiên cứu riêng về việc dung nạp lượng muối vào cơ thể, được dẫn đầu bởi các nhà nghiên cứu tại Viện Y tế dự pḥng Wolfson, Queen Mary, Đại học London, đă phân tích những kết quả của 34 cuộc nghiên cứu trước đây mà liên quan đến hơn 3.000 người.
Nguyên cứu đă phát hiện việc giảm dung nạp muối trong ṿng bốn tuần hoặc nhiều tuần đă khiến cho huyết áp giảm xuống đáng kể ở cả người bị cao huyết áp hay người b́nh thường. Điều này xảy ra cho cả nam giới và phụ nữ, không phân biệt chủnng tộc.
Những mức độ giảm huyết áp được biết đến để giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim.
Graham MacGregor, giáo sư y khoa tim mạch tại Queen Mary, người dẫn đầu cuộc nghiên cứu, cho biết việm giảm dung nạp muối 1 cách "khiêm tốn" tương đương với giảm một nửa lượng muối chúng ta tiêu thụ mỗi ngày.
"Tại Anh Quốc, trung b́nh lượng muối trong chế độ ăn uống của chúng ta là 9.5g, do đó, chúng ta đang nói về việc xuống thành 6g, hoặc nếu bạn rất cẩn thận, bạn có thể giảm xuống đến 5g như đă đề nghị, nhưng việc này rất khó khăn v́ số lượng muối cũng đă có trong thực phẩm khi chúng ta mua.
"Bánh ḿ là nguồn muối lớn nhất trong chế độ ăn uống của chúng ta."
MỤC TIÊU LÂU DÀI
Ông đă nói thêm rằng việc tiếp tục giảm dung nạp muối ăn thành 3g mỗi ngày sẽ có ảnh hưởng lớn hơn trên huyết áp và nên trở thành mục tiêu dài hạn cho việc dung nạp muối vào cơ thể.
Việc khuyến cáo mọi người ăn nhiều trái cây và rau cải có chứa chất potassium /kali cũng quan trọng không kém, ông nói.
"Muối và chất potassium hoạt động có tính cách đối lập nhau . V́ vậy, một sự kết hợp việc dùng ít muối thấp và gia tăng chất potassium /kali cao lên trong chế độ ăn uống của chúng ta có ảnh hưởng lớn hơn hơn là chỉ thay đổi một trong 2 những yếu tố vừa đề cập."
Clare Walton, nhân viên nghiên cứu thông tin của Hiệp hội Tai biến mạch máu năo (Stroke Association), nói rằng huyết áp cao là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây đột quỵ.
"Chúng tôi biết rằng việc thay đổi chế độ ăn uống của bạn có thể đi một chặng đường dài để ǵn giữ huyết áp của bạn dưới tầm kiểm soát.
"Nghiên cứu này cho thấy rằng việc giảm lượng muối ăn và ăn nhiều thực phẩm giàu chất potassium (kali) như chuối, rau đậu có thể hạ huyết áp và giảm nguy cơ đột quỵ".
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo rằng người lớn không nên tiêu thụ nhiều hơn 5g muối một ngày (khoảng một th́a cà phê).
Viện Y tế và Chăm Sóc quốc gia Anh (The UK National Institute for Health and Care Excellence=NICE) khuyến cáo rằng việc dung nạp lượng muối ăn nên được giảm đến 3g một ngày ở người lớn trở nên b́nh thường phổ biến hơn vào năm 2025.
Những Ảnh Hưởng Của Bưởi Và Nước Ép Trái Bưởi Trên Một Số Thuốc
(The Effects of Grapefruit and its Juice on Certain Drugs)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin của bộ Y Tế Canada (Health Canada)
( ww.hc-sc.gc.ca/hl-vs/iyh-vsv/food-aliment/grapefruit-pamplemousse-eng.php )
VẤN ĐỀ (ISSUE)
Một số loại thuốc có thể gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng hoặc đôi khi đe dọa tính mạng nếu sử dụng thuốc kết hợp với trái bưởi hoặc nước ép trái bưởi
BỐI CẢNH / TRƯỜNG HỢP (BACKGROUND)
Ăn trái bưởi hoặc uống nước ép trái bưởi (bưởi tươi hay bưởi đông lạnh) có thể gia tăng, hoặc làm suy giảm (dù tính cách làm suy giảm ít xảy ra), tác dụng của một số loại thuốc. Có một số chất trong trái bưởi gây trở ngại chiều hướng cơ thể tiếp nhận một số loại thuốc.
Những ảnh hưởng này được biết là do gây ra bởi sự kết hợp giữa trái bưởi hay nước ép trái bưởi với một số loại thuốc và các sản phẩm y tế được sử dụng trong việc điều trị những t́nh huống được liệt kê như sau :
•Đau thắt lồng ngực (Angina)
•Chứng bồn chồn, lo âu ( Anxiety)
•Ung thư (Cancer)
•Động Kinh ,co giật (Convulsions)
•Bệnh trầm cảm (Depression)
•Nam giới bị rối loạn cương dương (Erectile dysfunction)
•Cao mỡ trong máu ( High lipid (cholesterol) levels )
•Bệnh HIV / AIDS (HIV/AIDS)
•Những bệnh Nhiễm trùng (Infections)
•Loạn nhịp tim (Irregular heart rhythms)
•Đào thải cơ quan nội tạng được gán ghép vào cơ thể ( Organ graft rejections)
•Những vấn đề về tâm thần (Psychotic problems)
Loại cam chua chẳng hạn như trái Seville, hay nước ép của nó, có thể có ảnh hưởng tương tự như trái bưởi hay nước ép trái bưởi . Hầu hết các loại trái cây thuộc gịng họ cam quưt, chẳng hạn như chanh vỏ xanh , chanh vỏ vàng, những loại cam ngọt tự nhiên và quưt th́ lại không có ảnh hưởng nhu trái bưởi. Tuy nhiên, tangellos, loại bưởi lai , cũng có thể gây ảnh hưởng trở ngại dược tính của thuốc.
TRÁI BƯỞI VÀ NƯỚC ÉP TRÁI BƯỞI CÓ PHẢN ỨNG VỚI MỘT SỐ LOẠI THUỐC RA SAO ?
Trái bưởi có những chất mà có thể gây ảnh hưởng / gây trở ngại đến phương cách cơ thể hấp thụ và chuyển hóa một số loại thuốc . Sự ảnh hưởng này gia tăng dược tính thuốc cao hơn b́nh thường khi lưu chuyển trong ḍng máu của bạn, mà đôi khi có thể cho kết quả nghiêm trọng hay những phản hồi bất lợi đe dọa đến tính mạng.
Tối thiểu một ly nước ép trái bưởi ( khoảng 8 oz = 250 ml) có thể gia tăng mức độ thuốc trong máu và những ảnh hưởng có thể kéo dài trong ba ngày hoặc lâu hơn. V́ vậy, ngay cả khi bạn uống nước ép trái bưởi vào buổi sáng và đến tối trước khi đi ngủ mới uống thuốc, th́ mức độ của thuốc trong máu của bạn vẫn có thể bị ảnh hưởng .
Những ảnh hưởng này có khác biệt giữa người này và người kia, loại thuốc này với thuốc kia, và giữa các cách tạo ra nước ép trái bưởi. Điều này dẫn đến sự gia tăng không thể phỏng đoán về mức độ thuốc trong máu, mà trong một số trường hợp có thể gây ra ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng.
HĂY GIẢM THIỂU TỐI ĐA HUNG HIỂM CHO BẠN (MINIMIZING YOUR RISK)
Hăy thực hiện các biện pháp pḥng ngừa sau đây để giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ khi ăn trái bưởi hay uống nước ép trái bưởi:
•Nếu bạn đang uống thuốc để trị liệu bất kỳ căn bệnh nào liệt kê ở trên , đừng uống nước ép trái bưởi hoặc ăn bưởi dưới bất kỳ h́nh thức pha chộn nào cho đến khi bạn tham vấn với bác sĩ và dược sĩ của bạn về tiềm năng những phản ứng bất lợi đối với loại thuốc bạn uống
•Tránh dùng bất cứ thuốc cùng chung với nước bưởi, trái bưởi cho đến khi bạn đă tham vấn với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.
•Hăy đọc nhăn hiệu dán trên thực phẩm và dán trên các sản phẩm thiên nhiên về sức khỏe để đảm bảo là chúng không chứa tính chất của trái bưởi hoặc nước ép trái bưởi , hoặc loại cam Seville.
•Luôn luôn tường thuật bất kỳ phản ứng phụ của thuốc cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn biết ngay lập tức.
CHÍNH PHỦ CANADA BẢO VỆ SỨC KHỎE CỦA BẠN THẾ NÀO ?
Bộ Y Tế Canada (Health Canada) đă ban hành một số tài liệu truyền thông để nhắc nhở các bác sĩ , nhân viên Y tế về những tương tác có thể xảy ra giữa trái bưởi và các loại thuốc. Ngoài ra, Bộ Y Tế Canada đang làm việc với các nhà sản xuất dược phẩm mà có dược phẩm bị ảnh hưởng bất lợi với trái bưởi, để đảm bảo rằng các thông tin cần thiết được ghi chú rơ ràng trên nhăn hiệu dược phẩm. Một tư vấn công cộng đă được ban hành về trái bưởi và ảnh hưởng của nó trên một số loại thuốc.
CẦN THÊM THÔNG TIN ?
Hăy liên lạc với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn nếu bạn có bất kỳ nghi vấn ǵ về sự tương tác có thể xảy ra giữa các loại thuốc bạn đang dùng đối với trái bưởi.
Tường thuật , báo cáo tất cả các phản ứng phụ hoặc tương tác thuốc với bưởi xin liên lạc:
Adverse Reaction Information Unit
Marketed Health Products Directorate
Health Products and Food Branch
Health Canada, Tunney's Pasture, Locator 0201C1
Ottawa, Ontario, K1A 1B9
Telephone: (613) 957-0337 or Toll-free: 1-866-234-2345
Facsimile: (613) 957-0335 or 1-866-678-6789
or visit our website at Drugs and Health Products
(All information below will be available in the Web version only)
Phản ứng phụ hoặc tương tác thuốc với bưởi cũng có thể được báo cáo cho Trung tâm ADR khu vực sau đây:
British Columbia
BC Regional ADR Centre
c/o BC Drug and Poison
Information Centre
1081 Burrard St.
Vancouver BC V6Z 1Y6
Telephone: 604-806-8625
Fax: 604-806-8262 adr@dpic.bc.ca
Ontario
Ontario Regional ADR Centre
LonDIS Drug Information Centre
London Health Sciences Centre
339 Windermere Rd.
London ON N6A 5A5
Telephone: 519-663-8801
Fax: 519-663-2968 adr@lhsc.on.ca
New Brunswick, Nova Scotia, Prince Edward Island and Newfoundland
Atlantic Regional ADR Centre
Queen Elizabeth II Health
Sciences Centre
Drug Information Centre
Rm. 2421, 1796 Summer St.
Halifax NS B3H 3A7
Telephone: 902-473-7171
Fax: 902-473-8612 rxkls1@qe2-hsc.ns.ca
Saskatchewan
Sask ADR Regional Centre
Dial Access Drug Information Service
College of Pharmacy and Nutrition
University of Saskatchewan
110 Science Place
Saskatoon SK S7N 5C9
Telephone: 306-966-6340 or 800-667-3425
Fax: 306-966-6377 vogt@duke.usask.ca
Québec
Québec Regional ADR Centre
Drug Information Centre
Hôpital du Sacré-Coeur de Montréal
5400, boul. Gouin ouest
Montréal QC, H4J 1C5
Telephone: 514-338-2961 or 888-265-7692
Fax: 514-338-3670 cip.hscm@sympatico.c a
Những nguồn thông tin cho các Bác Sĩ, Dược Sĩ và Nhân Viên Y Tế:
The Compendium of Pharmaceuticals and specialities (CPS). Lilac Section: Clin Info-Drug Administration and Grapefruit Juice.
Thuốc Cai Nghiện Hút Thuốc Lá Liên Quan Đến
Nguy Cơ Tim Mạch, Trầm Cảm và Ư Tưởng Tự Sát
('Quit smoking' drug linked to heart risk )
Lynn Ly phỏng dịch bản tin từ trang web Health của BBC News http://www.bbc.co.uk/news/health-14015089
Theo BBC New , ngày 4 tháng 7, 2011
Các nhà nghiên cứu cho biết là một loại thuốc được người hút thuốc sử dụng để giúp họ bỏ thuốc lá đang làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim (heart attacks) và các vấn đề tim mạch nghiêm trọng khác.
Một nhóm nghiên cứu quốc tế đă cứu xét lại những cuộc nghiên cứu liên quan đến hơn 8.000 người hút thuốc lá, và đă phát hiện người sử dụng thuốc Champix bị phát bệnh nhiều hơn những người dùng loại thuốc ngụy tạo khác (the other dummy drugs)
Việc cứu xét này, được đăng tải trên Tạp chí Hiệp hội Y tế Canada (the Canadian Medical Association Journal, www.cmaj.ca/content/183/12/1359 ), đề nghị người nghiện hút thuốc không nên sử dụng thuốc để cai nghiện .
Tuy nhiên, các nhà sản xuất Pfizer nói rằng thuốc giúp cai nghiện là "một chọn lựa hỗ trợ quan trọng" (important option) để trợ giúp người nghiện bỏ hút thuốc lá, và các chuyên gia đă "nghiêm trọng hóa" việc hút thuốc như đó là 1 yếu tố chính về nguy cơ bệnh tim .
Thuốc Champix (varenicline)được chỉ định trong hơn 955,000 toa thuốc tại Anh Quốc vào năm ngoái (2010). Hoạt tính của thuốc là cắt giảm cơn thèm thuốc, nhưng trong quá khứ thuốc có liên quan đến bệnh trầm cảm và những ư tưởng tự sát.
"NHỮNG LỢI ÍCH SO VỚI NHỮNG HUNG HIỂM RỦI RO"
Việc cứu xét này, được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại trung tâm Wake Forest Baptist Medical thuộc Bắc Carolina, trường đại học Y khoa Johns Hopkins - Maryland, và trường Đại học Anh Quốc Eat Anglia (the UK's University of East Anglia) , đă cứu xét 14 cuộc nghiên cứu nhắm vào các vấn đề tim mạch ở những người dùng thuốc cai nghiện
Tất cả đơn vị được loại trừ những người có tiền sử bệnh tim, và được kéo dài từ bảy tuần đến một năm. Phần lớn những người tham gia là nam giới ở độ tuổi dưới 45.
Trong số 4.908 người dùng thuốc Champix (được gọi là Chantix ở Mỹ), 52 người có trải nghiệm về vấn đề tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim (heart attack) hay chứng loạn nhịp tim / nhịp tim bất thường (arrhythmia) so với 27 người trong số 3308 người dùng các loại thuốc ngụy tạo (dummy drugs).
Cơ quan Quản lư thực phẩm và thuốc men Hoa Kỳ (FDA) đă ra cảnh báo được in ra trên tờ giấy thông tin nho nhỏ về nguy cơ những ư tưởng tự sát và mới gần đây đă bổ xung vào tờ thông tin về nguy cơ tim mạch đối với những người đă có bệnh tim sau khi xem xét một nghiên cứu trên 700 người.
Trên tạp chí, các nhà nghiên cứu cho biết: "Các bác sĩ lâm sàng nên cẩn thận cân bằng giữa những rủi ro nhiêm trọng về tim mạch có liên quan với việc sử dụng thuốc varenicline so với các lợi ích được biết đến của thuốc cai nghiện thuốc lá."
Bác sĩ Yoon Loke của trường đại học East Anglia, người đă thực hiện việc cứu xét, đă đồng ư về các con số liên quan là nhỏ, nhưng nói lên khả năng là các cuộc nghiên cứu đă chỉ xem xét ở những người khỏe mạnh - và ông cho rằng nguy cơ có thể lớn hơn cho những người hút thuốc mà đă có vấn đề về tim mạch .
Ông bổ xung thêm : "Có rất nhiều những chọn lựa khác để trợ giúp người ta cai nghiện thuốc lá mà không đ̣i hỏi dùng thuốc cai nghiện"
HĂY THAM VẤN VỚI BÁC SĨ CỦA BẠN
Doireann Maddock, một y tá nhiều thâm niên về tim mạch tại Tổ Chức Tim Mạch của Anh Quốc (British Heart Foundation), cho biết: "Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim. Trong thực tế, người hút thuốc đă nhân đôi nguy cơ bị nhồi máu cơ tim (heart attack) so với những người chưa bao giờ hút thuốc, và việc cai bỏ hút thuốc là điều quan trọng duy nhất nhất mà bạn có thể làm để cải thiện sức khỏe tim mạch của bạn."
Bà nói sự phát hiện trong nghiên cứu là "một mối quan ngại cần lưu ư" , nhưng cần thiết có thêm những nghiên cứu tiếp theo sau đó trước khi cho kết luận chắc chắn loại bỏ thuốc cai nghiện hút thuốc.
"Những người đang sử dụng thuốc varenicline để giúp họ bỏ thuốc lá th́ không nên ngừng sử dụng nó bởi v́ tự nghiên cứu một ḿnh, ngược lại nên tṛ chuyện với bác sĩ của họ về việc này và về các biện pháp đă có sẵn để chọn lựa lại."
Một phát ngôn viên của Pfizer, công ty sản xuất thuốc cai nghiện, cho biết công ty không đồng ư với giải thích của các dữ liệu "trong nghiên cứu, cho biết đă có " hạn chế ".
Ông nói thêm là: "Champix là một lựa chọn điều trị quan trọng đối với những người hút thuốc muốn bỏ thuốc lá . Bệnh nhân nên tham khảo ư kiến với các bác sĩ của họ để xác định những loại thuốc thích hợp cho họ."
Cơ Quan Qui Định Về Các Sản Phẩm Chăm Sóc Sức Khoẻ (The Medicines Healthcare products Regulatory Agency = MHRA), cơ quan giám sát an toàn của các loại thuốc được sử dụng ở Anh, tuyên bố là họ đă nhận được 306 báo cáo về các phản ứng phụ của thuốc liên quan đến vấn đề tim mạch do thuốc cai nghiện kể từ khi được đưa ra thị trường trong năm 2006 - và có 17 trường hợp tử vong trong số đó.
Tuy nhiên, họ cũng đă nhấn mạnh rằng các báo cáo đó đă không chứng minh được một liên kết đến thuốc cai nghiện, và các yếu tố cơ bản khác có thể đă dự phần gây ra tác hại.
Quote:
Lynn chú thích:
Cả thảy có hơn 950,000 loại toa thuốc về cai nghiện hút thuốc lá ở Anh Quốc vào năm trước (2010) khi bản tin này đưa ra .
Hiện tại , th́ có khá nhiều liệu pháp trong việc điều trị cai nghiện hút thuốc lá để lựa chọn. Việc dùng thuốc cai nghiện đang được lưu ư v́ luôn cho phản ứng phụ và 1 số tác hại nhưng các cuộc nghiên cứu vẫn chưa cho chứng minh đầy đủ để đi đến khẳng định là nên loại bỏ chất nào trong thuốc, hoặc loại bỏ loại thuốc cai nghiện nào, hay cấm chỉ định dùng loại thuốc cai nghiện trong trường hợp nào
TẬP THỂ DỤC GÂY HEN SUYỄN
(EXERCISE INDUCED ASTHMA)
Lynn Ly Phỏng Dịch theo thông tin Đại Học Y OHIO-Hoa Kỳ
Kiểu tập thể dục gây Hen Suyễn (Asthma) c̣n được gọi là thể dục thúc đẩy sự co thắt phế quản (EIB = bronchospasm). Sự co thắt phế quản là một trong những loại bệnh hen suyễn gây ra các vấn đề hô hấp như ho, thở kḥ khè (wheezing) hay co thắt lồng ngực (chest tightness) trong khi hoặc sau khi tập thể dục.
Những người bị loại hen suyễn này có những đường ống khí rất nhạy cảm. Thở nhanh / thở gấp / sự tăng thông khí (fastbreathing = hyperventilation) trong khi tập thể dục khiến cho các đường dẫn khí vào phổi hạ nhiệt và khô đị . Sự thay đổi nhanh chóng ở nhiệt độ không khí và độ ẩm khiến cho các ống khí thắt chặt lại và trở nên nhỏ hơn. Những ống khí nhỏ làm cho hô hấp khó khăn hơn. Ô nhiễm không khí, phấn hoa, hay bào tử nấm mốc (mold spores) được hít vào phổi trong khi tập thể dục cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp.
Nếu bạn bị bệnh hen suyễn măn tính, dị ứng, các vấn đề về xoang mũi (sinus) hoặc có tiền sử gia đ́nh bị dị ứng, bạn có thể có nguy cơ bị t́nh trạng nàỵ .
NHỮNG DẤU HIỆU (SIGNS)
Những vấn đề về hô hấp khởi phát sau khi bạn bắt đầu tập thể dục hoặc 5 đến 20 phút sau khi ngừng tập thể dục. Các dấu hiệu thường gặp nhất là:
•Kḥ khè (Wheezing)
•Ho (Coughing)
•Mệt mỏi (Tiredness)
•Thở hổn hển , khó thở (Shortness of Breath)
•Co thắt lồng ngực / Lồng ngực như bị bó chặt (Chest Tightness)
THỬ NGHIỆM (TESTING)
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về khả năng hô hấp của bạn và làm xét nghiệm, như kiểm tra tim mạch và hơi thở của bạn. Các xét nghiệm sau đây này cũng có thể được sử dụng:
•Thử nghiệm thực hiện các kiểu thể dục có tính cách thử thách va` đo hơi thở của bạn trong khi bạn đi bộ hoặc chạy trên máy chạy bộ (treadmill), hoặc ddang dda.p loa.i xe đạp thể dục.
• Thử nghiệm sự chủ động gia tăng thông khí Eucapnic ( Eucapnic voluntary hyperventilation test = EVH) được thực hiện băng cách hít thở nhanh vào trong một ống đo lường lượng không khí đi vào và đi ra khỏi phổi.
ĐIỀU TRỊ (TREATMENT)
Sự co thắt phế quản (EIB) có thể được điều trị bằng thuốc trước khi tập thể dục. Thuốc đặt trong một ống hít hơi được hít vào phổi 15 phút trước khi tập thể dục. Thuốc này nhanh chóng mở rộng các đường ống dẫn khí và giữ cho chúng mở rộng ra khoảng từ 4 đến 6 giờ. Nếu thuốc hít trước khi tập thể dục không hiệu guả hoặc nếu vấn đề hô hấp trở nên trầm trọng hơn, hăy nói chuyện với bác sĩ của bạn. Bạn có thể cần thay đổi loại thuốc.
KIỂM SOÁT CÁC DẤU HIỆU CỦA BẠN (CONTROLLING YOUR SIGNS)
Không nên để loại bệnh hen suyễn này ngăn cản các hoạt động mà bạn thích hoặc việc luyện tập thể dục. Một số bài tập và thể thao có thời gian nghỉ giữa chừng sẽ ít gây ra những vấn đề hô hấp hơn, như bóng chày (baseball), bóng rổ / bóng chuyền (volleyball), tennis, trượt tuyết xuống đồi dốc , và golf, có thể dễ dàng hơn để thực hiện. Dưới đây là những cách khác làm giảm thiểu các dấu hiệu hen suyễn của bạn:
•Hăy làm nóng người bằng cách thực hiện các động tác co giăn (stretching) hoặc đi bộ chậm chậm từ 5 đến 10 phút trước khi tập thể dục ở mức độ trung b́nh (moderate exercise = thể dục ở mức độ không đ̣i hỏi tận dụng sức lực quá mức) .
•Tự cho ḿnh một khoảng thời gian nghỉ ngơi 5 phút khi có dấu hiệu hen suyễn phát khởi .
•Tập thể dục trong nhà khi thời tiết bên ngoài lạnh và khô, hoặc nếu có cảnh báo về sự ô nhiễm không khí hay ô nhiễm bầu khí quyển, hoặc có cảnh báo về số lượng phấn hoa tăng cao.
•Hô hấp bằng mũi trong khi luyện tập thể dục nhẹ nhàng. Mũi làm ấm và bổ sung thêm độ ẩm cho không khí hơn thở bằng miệng.
•Dùng khăn quàng hoặc mặt nạ che mũi và miệng của bạn để làm ấm không khí trước khi không khí đi vào phổi.
•Nói chuyện với bác sĩ của bạn về phương cách kiểm soát các dấu hiệu bị dị ứng như nghẹt mũi, hắt hơi, ngứa mắt. Dị ứng có thể làm cho dấu hiệu hẹn suyễn trở nên tồi tệ hơn.
XUẤT HIỆN MỘT DẠNG KƯ SINH TRÙNG SỐT RÉT KHÁNG THUỐC ARTEMISININ
Theo Nhật Báo BBC , Rebecca Morelle tường thuật (02-05-2013).
Lynn Ly phỏng dịch
Loại thuốc chính dùng chữa trị sốt rét (artemisinin) dường như không có tác dụng đối với một dạng kư sinh trùng sốt rét mới.
Artemisinin là một loại thuốc hàng đầu trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét. Nó được sử dụng trên toàn thế giới, và có thể loại trừ căn bệnh lây nhiễm này chỉ trong vài ngày.
Tuy nhiên những báo cáo về sự kháng thuốc bắt đầu xuất hiện trong khu vực phía Tây nước Cambodia vào năm 2008, và sự kháng thuốc này hiện giờ lan tràn đến những vùng khác trong khu vực phía Đông Nam Châu Á .
Để điều tra, các nhà khoa học đă xắp xếp trật tự các gien của hơn 800 kư sinh trùng gây bệnh sốt rét được thu thập từ khắp nơi trên thế giới .
Họ đă nhận thấy rằng một số chủng loại hiện diện tại Cambodia có sự khác biệt đáng kể so với những chủng loại hiện có, và những chủng loại mới này đă có thể chịu đựng được sự điều trị bằng thuốc Artemisinin .
Những nhà nghiên cứu vẫn chưa biết các kư sinh trùng đang đề kháng những thuốc này ra sao .
Tuy nhiên họ cho biết rằng sự am hiểu về đặc điểm cấu trúc di truyền của kư sinh trùng sẽ giúp họ nhanh chóng phát hiện và lần theo dấu vết các chủng loại này nếu chúng tiếp tục lây lan.
XUẤT HIỆN MỘT DẠNG KƯ SINH TRÙNG SỐT RÉT KHÁNG THUỐC ARTEMISININ
Theo Nhật Báo BBC , Rebecca Morelle tường thuật (02-05-2013).
Lynn Ly phỏng dịch
Loại thuốc chính dùng chữa trị sốt rét (artemisinin) dường như không có tác dụng đối với một dạng kư sinh trùng sốt rét mới.
Artemisinin là một loại thuốc hàng đầu trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét. Nó được sử dụng trên toàn thế giới, và có thể loại trừ căn bệnh lây nhiễm này chỉ trong vài ngày.
Tuy nhiên những báo cáo về sự kháng thuốc bắt đầu xuất hiện trong khu vực phía Tây nước Cambodia vào năm 2008, và sự kháng thuốc này hiện giờ lan tràn đến những vùng khác trong khu vực phía Đông Nam Châu Á .
Để điều tra, các nhà khoa học đă xắp xếp trật tự các gien của hơn 800 kư sinh trùng gây bệnh sốt rét được thu thập từ khắp nơi trên thế giới .
Họ đă nhận thấy rằng một số chủng loại hiện diện tại Cambodia có sự khác biệt đáng kể so với những chủng loại hiện có, và những chủng loại mới này đă có thể chịu đựng được sự điều trị bằng thuốc Artemisinin .
Những nhà nghiên cứu vẫn chưa biết các kư sinh trùng đang đề kháng những thuốc này ra sao .
Tuy nhiên họ cho biết rằng sự am hiểu về đặc điểm cấu trúc di truyền của kư sinh trùng sẽ giúp họ nhanh chóng phát hiện và lần theo dấu vết các chủng loại này nếu chúng tiếp tục lây lan.
LOÀI CHUỘT GERBILS BỊ ĐIẾC ĐĂ NGHE LẠI ĐƯỢC SAU KHI CHỮA TRỊ BẰNG TẾ BÀO GỐC
(DEAF GERBILS 'HEAR AGAIN' AFTER STEM CELL CURE)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo James Gallagher Health and science reporter, BBC News
12/09/2012
Các nhà nghiên cứu Anh cho biết họ đă thực hiện một bước tiến lớn trong việc điều trị chứng điếc sau khi các tế bào gốc đă được sử dụng để khôi phục lại thính giác ở động vật ngay ở lần đầu thí nghiệm.
Một nghiên cứu trong các báo cáo trên tạp chí Nature (wXw.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11415.html )cho biết : Một phần khả năng thích giác có biểu hiện tiến bộ khi các dây thần kinh trong tai, truyền âm thanh vào trong năo, khi được tái tạo ở loài chuột gerbils
Để có được cùng một sự cải thiện ở những người bị điếc sẽ là một sự thay đổi từ t́nh trạng không thể nghe thấy ǵ đến có thể nghe một cuộc tṛ chuyện. Tuy nhiên, việc điều trị cho con người vẫn c̣n là một viễn cảnh xa xôi.
Nếu bạn muốn nghe radio hoặc có một cuộc tṛ chuyện với một người bạn, tai của bạn phải hoán chuyển các sóng âm thanh trong không khí thành tín hiệu điện từ (electrical signal) mà năo có thể hiểu được tín hiệu đó . Điều này xảy ra ở tại sâu bên trong bộ phận tai trong, nơi những rung động di chuyển những sợi lông nhỏ và sự di chuyển này tạo ra một tín hiệu điện từ.
Tuy nhiên, trong khoảng 1/10 người bị mất thính giác hoàn toàn , tế bào thần kinh tiếp nhận tín hiệu bị hư hại . Việc này cũng giống như thả dùi cui sau chặng đầu tiên của một cuộc chạy đua tiếp sức.
Mục đích của các nhà nghiên cứu tại Đại học Sheffield là thay thế những tế bào thần kinh "baton-dropping" (baton-dropping =spiral ganglion neurons = tế bào thần kinh hạch xoắn ốc ) bằng những tế bào mớị
Họ đă sử dụng tế bào gốc từ một phôi thai người (human embryo), tế bào có khả năng trở thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể con người từ dây thần kinh, bắp thịt , da đến thận.
Một hợp chất hóa học được thêm vào các tế bào gốc mà chuyển đổi tế bào gốc thành các tế bào tương tự như các tế bào thần kinh hạch xoắn ốc. Đây là cách tiêm chích tinh vi vào bên trong tai của 18 con chuột gerbils bị điếc. Qua 10 tuần khả năng nghe của các con chuột gerbils được cải thiện. Trung b́nh là 45% khả năng thính giác của chúng đă được phục hồi vào lúc cuộc nghiên cứu kết thức.
Tiến sĩ Marcelo Rivolta nói: "Điều này có nghhĩa là từ t́nh trạng bị điếc, khi bạn không thể nghe thấy một tiếng động của xe cam nhông hoặc xe tải trên đường, đến bạn có thể nghe được một cuộc tṛ chuyện. Việc này chưa phải là cách trị liệu khỏi hẳn bệnh điếc, họ sẽ không có thể nghe được tiếng th́ thầm, nhưng họ chắc chắn sẽ có thể để duy tŕ một cuộc tṛ chuyện trong một căn pḥng."
Khoảng 1/3 trong số những con chuột gerbils đă hồi đáp thực sự tốt về cách điều trị này với con số phục hồi tăng lên đến 90% về khả năng thính giác , trong khi chỉ có dưới 1/3 trong số những con chuột gerbils th́ như không có phản ứng ǵ cả .
Những con chuột Gerbils được sử dụng v́ chúng có thể nghe âm thanh trong một phạm vi tương tự như người, không giống như những loài chuột khác mà có thể nghe âm thanh ở tần số cao hơn.
Các nhà nghiên cứu phát hiện việc cải thiện thính giác bằng cách đo sóng năo (brainwaves). Loài chuột Gerbils cũng đă được thử nghiệm trong ṿng chỉ có 10 tuần. Nếu điều này trở thành một phương pháp điều trị cho người th́ hiệu quả sẽ cần phải được chứng nghiệm trong thời gian dài hơn .
Cũng c̣n có những các câu hỏi xung quanh sự an toàn và đạo đức của các phương pháp điều trị tế bào gốc mà sẽ cần phải được giải quyết.
'RẤT ĐÁNG KHÍCH LỆ'
Giáo sư Dave Moore, giám đốc của Viện Nghiên cứu Y học của Hội đồng Nghe Nghiên cứu ở Nottingham (the Medical Research Council's Institute of Hearing Research in Nottingham), đă nói với BBC: "Thật là một thời điểm quan trọng, phát hiện này thực sự là một bước tiến bộ lớn." Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng sẽ có khó khăn trong việc áp dụng thành tích này ở con người . Ông nói: "Vấn đề thực sự lớn nhất là việc đưa tế bào gốc vào bộ phận của tai trong, nơi tê bào gốc sẽ hoạt động tốt. Tế bào gốc cực kỳ nhỏ và rất khó khăn để đưa vào và đó sẽ là một điều cam kết đáng lo ngại "
Tiến sĩ Ralph Holme, người đứng đầu nghiên cứu hóa sinh của cơ quan từ thiện về khiếm thính (the charity Action on Hearing Loss), cho biết: "Nghiên cứu này là rất đáng khích lệ và cung cấp cho chúng tôi hy vọng thực sự rằng việc này sẽ có thể để sửa chữa nguyên nhân thực sự của một số t́nh trạng mất thính giác trong tương lai
Đối với hàng triệu người bị giảm thính lực đang bị bào ṃn chất lượng sống th́ điều này chưa thể đến sớm hơn"
BỆNH TIỂU ĐƯỜNG LIÊN KẾT ĐẾN UNG THƯ VÚ Ở PHỤ NỮ SAU MĂN KINH
( Diabetes Link To Breast Cancer In Post-Menopausal Women )
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 13 /09/ 2012
Những phụ nữ ở thời kỳ sau khi măn kinh bị bệnh tiểu đường loại 2 cho biểu hiện có nguy cơ ung thư vú cao hơn 27% so với b́nh thường, các chuyên gia tuyên bố.
Một nhóm nghiên cứu quốc tế, viết trên Tạp Chí về Ung Thư của Anh Quốc (the British Journal of Cancer), đă kiểm tra 40 nghiên cứu riêng biệt khi quan sát tiềm năng liên kết giữa ung thư vú và bệnh tiểu đường.
Bị béo ph́ hoặc dư thừa thể trọng (trong lượng cơ thể) có liên quan đến cả hai t́nh trạng (sau khi măn kinh và tiểu đường loại 2).
Tuy nhiên, các chuyên gia về ung thư cũng cho rằng có thể có một kết nối trực tiếp giữa cả hai.
Có hơn 56.000 phụ nữ bị ung thư vú tham gia vào những nghiên cứu này .
Những phụ nữ ở thời kỳ sau khi măn kinh bị bệnh tiểu đường loại 2 đă bị gia tăng 27% hung hiểm về ung thư vú. Tuy nhiên, không có sự liên kết đối với phụ nữ ở thời tiền măn kinh (Pre-Menopause) hoặc những người có bệnh tiểu đường loại 1.
Các nhà nghiên cứu cũng đề nghị rằng chỉ số tỷ lệ về trọng lượng và chiều cao (BMI=body mass index) mà cao , thường liên kết với bệnh tiểu đường, có thể là một yếu tố góp phần cơ bản.
HOẠT ĐỘNG CỦA HORMONE / NỘI TIẾT TỐ
Giáo sư Peter Boyle, chủ tịch Hiệp Hội Quốc tế về Nghiên Cứu Pḥng Ngừa (the International Prevention Research Institute) , trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: "Chúng tôi vẫn chưa biết cơ chế ẩn tàng lư do tại sao bệnh tiểu đường loại 2 có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú . Nói khác đi, ư nghĩ cho rằng bị dư thừa trọng lượng thường liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2, và ảnh hưởng do thay đổi hoạt động hormone có thể chịu một phần trách nhiệm đối với tiến tŕnh mà dẫn đến sự phát triển ung thư vú. Tuy nhiên , cũng không thể loại trừ một số yếu tố liên quan đến bệnh tiểu đường mà có thể được tham gia vào quá tŕnh nàỵ."
Martin Ledwick, người y tá trưởng về thông tin tại Viện Nghiên Cứu Ung Thư Anh Quốc ( Cancer Research UK ), đă nói " Nghiên cứu này không chứng minh rơ ràng có mối quan hệ nguyên nhân và kết quả giữa bệnh tiểu đường và nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ sau măn kinh. Tuy nhiên như chúng ta đă biết chỉ số tỷ lệ về trọng lượng và chiều cao (high BMI) cao có thể góp phần tăng nguy cơ của cả hai : bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh ung thư vú, điều này có nghĩa là phụ nữ nên cố gắng duy tŕ tốt trọng lượng cơ thể để được khoẻ mạnh "
GEN KHUYẾT TẬT LIÊN QUAN ĐẾN CƠN ĐAU THẮT LƯNG
(Gene flaw linked to low back pain)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 21 /09/ 2012
Các nhà khoa học đă xác định một loại khuyết tật gen có liên quan đến những vấn đề của đĩa đệm cột sống là một nguyên nhân phổ biến của đau vùng dưới thắt lưng (low back pain).
Nghiên cứu của Anh Quốc, được công bố trong sách Niêm Giám Những Bệnh Thấp Khớp (the Annals of Rheumatic Diseases), đă quan sát 4.600 người và t́m thấy gen PARK2 có liên quan đến những vấn đề đĩa đệm cột sống do tuổi tác .
A third of middle-aged women have problems with at least one spinal disc - and the condition is known to be inherited in up to 80% of patients.
Một phần ba trong tổng số phụ nữ trung niên có vấn đề vế đĩa đệm cột sống ít nhất một và t́nh trạng được biết đến là được di truyền th́ lên 80% trong số người bệnh.
Các chuyên gia cho biết việc phát hiện loại gen nay có thể dẫn đến các phương pháp điều trị mới mà đang được tiến hành thực hiện.
Chứng bệnh đau lưng làm Anh Quốc phí tổn 7 tỷ Euros hằng năm v́ chi phí nghỉ việc do bệnh và chi phí điều trị, nhưng những nguyên nhân của t́nh trạng này không được hiểu thật trọn vẹn .
Ở chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng (Lumbar Disc Degeneration = LDD), đĩa đệm cột sống bị mất nước và mất đi bề dày, và các đốt sống (vertebrae) bên cạnh chúng phát triển tăng trưởng xương được gọi là osteophytes, dẫn đến đau vùng dưới thắt lưng .
Những nhà nghiên cứu của trường cao đẳng King tại London (The King's College London)đă tiến hành Chụp H́nh Cộng Hưởng Từ Trường (MRI scans) tất cả những người trong cuộc nghiên cứu này và quan sát sự khác biệt trong sự thành lập di truyền của chúng.
Họ phát hiện ra các biến thể (variants) của gen PARK2 xuất hiện có hiệu lực ở những người bị thoái hóa đĩa đệm và sự ảnh hưởng đến tốc độ mà t́nh trạng của họ bị xấu đi.
NHỮNG TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
Các nhà nghiên cứu, được tài trợ bởi Wellcome Trust và Arthritis Research của Anh Quốc, nói rằng hiện nay cần có thêm nhiều nghiên cứu nữa để t́m hiểu làm thế nào gen ảnh hưởng đến t́nh trạng chứng bệnh.
Nhưng họ đề nghị là có thể làm ngừng hoạt động của gen này ở những người bị chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng (LDD).
Và họ nói rằng chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng có thể là yếu tố môi trường - chẳng hạn như chế độ ăn uống và lối sống có thể tạo ra những ǵ đă được biết như là những biến đổi biểu sinh ( epigenetic changes) đối với gen.
Các nhà nghiên cứu nói rằng một khi cơ chế được hiểu rơ tường tận, phát hiện của họ có thể dẫn đến việc tiến hành những phương pháp điều trị mới cho chứng bệnh đau dưới thắt lưng.
Tiến sĩ Frances Williams, thuộc bộ phận nghiên cứu song sinh và dịch tễ học di truyền (genetic epidemiology) tại trường Cao đẳng King tại London, ông đă làm việc về nghiên cứu này, cho biết: "Chúng tôi biết rằng những người bị ṃn đĩa đệm cột sống là có nguy cơ gia tăng từng phần về chứng đau dưới thắt lưng, nhưng những đĩa đệm cốt sống của người b́nh thường th́ rất khó để có được để nghiên cứu như vậy cho đến bây giờ kiến thức của chúng ta về sinh học của con người b́nh thường dă không đầy đủ.
"Công việc trong tương lai của các nhà nghiên cứu đĩa đệm để xác định vai tṛ của gen PARK2 sẽ phải thực hiện, chúng tôi hy vọng sẽ làm sáng tỏ một trong hầu hết các nguyên nhân quan trọng của chứng đau vùng dưới thắt lưng.
"Đúng là khả thi nếu chúng ta có thể xây dựng trên những phát hiện này và nâng cao kiến thức của chúng ta về t́nh trạng đau lưng, chúng ta một ngày có thể có phát triển mới, phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho bệnh đau lưng gây ra bởi t́nh trạng phổ biến này".
Giáo sư Alan Silman, giám đốc y tế tại Arthritis Research của Anh Quốc , cho biết: "Chứng thoái hóa đĩa đệm cột sống vùng thắt lưng là một nguyên nhân phổ biến của đau dưới thắt lưng, và nó đang được biết có tới 80% các trường hợp là do cơ sở di truyền, nhưng đây là những thời điểm đầu của một gen vừa được xác định là có liên quan đến cơn đau thường xuyên và t́nh trạng bị vô hiệu hóa.
"Đúng là một khởi đầu đầy hứa hẹn và cung cấp cho chúng ta với các đầu mối đầu tiên về căn bản di truyền của t́nh trạng này, và với nghiên cứu sâu xa hơn, có khả năng có thể dẫn đến sự phát triển về việc điều trị hiệu quả hơn".
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
