Ông Trump, từ một tỷ phú kinh doanh bất động sản, chưa bao giờ ông hoạt động chính trị, ông không hề có nhãn quan về mặt này. Nay ông đã phải bước vào con đường mà chính ông cũng không tưởng tượng được nó khó khăn biết nhường nào. Ông đã từng thốt lên rằng: Sao lại có thể nhiều việc trong việc chuyển giao quyền lực đến vậy?
10 ngày trôi đi, tâm điểm của giới quan sát lúc này là bộ máy của Trump có mang lại thay đổi như vị tỷ phú đã hứa, nhất là việc bộ máy chuyển giao đang hoạt động thế nào.
Thực tế, công việc này đang đình trệ sau khi ông Trump thay ngựa giữa dòng, loại Chris Christie, thống đốc New Jersey, khỏi vị trí đứng đầu đội hình chuyển giao chính quyền từ cuối tuần trước.
Chuyển giao quyền lực chậm trễ
Việc loại Christie có liên quan tới con rể “cưng” Jared Kushner (chồng của Ivanka Trump). Christie từng tống cha Kushner vào tù với lý do trốn thuế vào năm 2004.
Việc Kushner ngày càng có ảnh hưởng với Trump (và có công rất lớn trong việc gò Trump hoạt động có khuôn khổ trong giai đoạn cuối của chiến dịch), việc "thanh trừng" đội ngũ cũ của Christie đang được thực hiện rốt ráo.
Sau cuộc trao đổi hôm 10/11 tại Nhà Trắng với Obama, ông Trump mới hình dung ra được khối lượng khổng lồ về nhân sự cũng như công việc hàng ngày mà tổng thống Mỹ phải đảm đương. Ảnh: Reuters.
Điều đáng tiếc là việc “thay ngựa” đồng thời loại bỏ một số nhân vật rất có năng lực của phe Cộng hoà như Mike Rogers, cựu Chủ tịch Uỷ ban tình báo Hạ viện, một người rất có uy tín trong giới quân sự và là ứng viên hàng đầu cho vị trí giám đốc CIA.
Đội hình chuyển giao của Trump cũng chưa làm động tác liên hệ với các bộ như quốc phòng, ngoại giao... của chính quyền Obama là dấu hiệu rõ nhất của việc chậm trễ.
Thách thức 4.000 nhân sự và bổ nhiệm con cái
Thách thức của Trump rất lớn khi phải tuyển được ít nhất 4.000 nhân sự cho chính quyền của mình (1.500 là tổng thống phải bổ nhiệm, 1.100 trong số này còn phải được Thượng viện phê chuẩn).
Ông Trump đã khá sốc sau khi nói chuyện với Obama mới hình dung ra công việc điều hành chính quyền đồ sộ và phức tạp thế nào.
Một điểm cũng được nhắc đến nữa là việc ông Trump cho 3 con của mình và cậu con rể Kushner vào trong nhóm 16 người của đội hình chuyển giao. Đồng thời báo chí đưa tin ông xin cho cả bốn người được tiếp cận hồ sơ tuyệt mật. Trump sau đó đã phản bác thông tin này.
Các nhân vật chủ chốt trong đội hình chuyển giao của Trump: Cựu phụ trách các vấn đề bang Ohio Ken Blackwell, tướng Keith Kellogg, David R. Malpass và cựu Bộ trưởng Tư pháp Edwin Meese (từ trái sang). Ảnh: Washington Post.
Vai trò của Kushner đang ngày càng quan trọng nên việc ông Trump giao vị trí nào cho cậu con rể “cưng” trong tương lai cũng là một dấu hỏi lớn.
Đội hình chuyển giao của Trump hiện có nhiều nhân vật lobby (vận động hàng lang) và thân thiết với những người đóng góp nhiều cho quá trình tranh cử như Ron Nicol, Keith Kellogg, David Malpass. Điều này đặt nhiều lo ngại về tính minh bạch cũng như việc Trump có chịu ảnh hưởng của các nhóm lợi ích hay không.
Về nhân sự chủ chốt, ông Trump đã bổ nhiệm Reince Priebus, cựu Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia đảng Cộng hoà, làm Chánh văn phòng Nhà Trắng, và bổ nhiệm Steve Bannon, nguyên là người điều hành trang Breibart News và chiến dịch tranh cử của Trump giai đoạn cuối, làm cố vấn cao cấp.
Priebus là bạn thân của Paul Ryan, Chủ tịch Hạ viện, nên có thể giúp Trump có quan hệ tốt với quốc hội. Trong khi ông Bannon lại rất tai tiếng vì phân biệt chủng tộc và chống Do Thái.
Ứng viên đáng chú ý trong nội các mới
Ngoài hai nhân vật này, ông Trump cũng có vài ứng viên đáng chú ý cho nội các của mình. Cựu thị trưởng New York Rudy Giuliani và cựu đại sứ tại LHQ John Bolton được coi là ứng viên hàng đầu cho vị trí ngoại trưởng.
Ông Giuliani xuất phát là công tố viên, hoàn toàn nghiêng về pháp luật nhưng lại muốn vị trí ngoại trưởng hơn. Trong khi đây là lĩnh vực ông hoàn toàn không có kinh nghiệm.
Ông này còn có mối quan hệ tư vấn với nhiều tổ chức nước ngoài nên có nguy cơ mâu thuẫn lợi ích lớn nhưng Giuliani có công khi bảo vệ Trump kịch liệt trong mọi cuộc khủng hoảng lúc tranh cử.
Ngoài ra, thông tin mới nhất nói ông Trump đã liên hệ cựu ứng viên tổng thống năm 2012 Mitt Romney, một người phản đối Trump kịch liệt, cho vị trí ngoại trưởng này.
Ông Rudy Giuliani xuất phát là công tố viên, hoàn toàn nghiêng về pháp luật nhưng muốn vị trí ngoại trưởng. Ảnh: Reuters.
Ở vị trí bộ trưởng Quốc phòng, Thượng nghị sĩ Tom Cotton của Arkansas, người từng tham chiến ở Iraq và Afghanistan khi làm sĩ quan lục quân và ông Stephen Hadley, cố vấn an ninh dưới thời George W. Bush, là những ứng viên hàng đầu. Ngoài ra, Hạ nghị sĩ Duncan Hunter, cựu lính thuỷ đánh bộ chiến đấu ở cả Iraq và Afghanistan, cũng được nhắc đến.
Tướng Michael Flynn được coi là ứng viên chính cho vị trí Cố vấn An ninh Quốc gia. Đây là nhân vật từng là Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng nhưng bị loại ra khỏi đội hình của Lầu Năm Góc vào năm 2014 do bất đồng với chính quyền Obama.
Cựu ứng viên phó tổng thống của ông McCain năm 2008 Sarah Palin được coi là ứng viên cho vị trí bộ trưởng các vấn đề tài nguyên.
10 ngày vẫn còn khá sớm để đánh giá một chính quyền. Nhưng Trump đang khởi động chậm chễ cho quá trình chuyển giao của mình.
