Bệnh viện Tây Ban Nha "sụp đổ" trước đại dịch SARS-CoV-2

[june04]

Các y bác sĩ ở Tây Ban Nha đang cầu cứu. Patricia Nunez đã quá quen với những tiếng ho đáng sợ của bệnh nhân vang lên trong phòng cấp cứu cho tới khi chính âm thanh của cô xuất hiện.

"Tại bệnh viện, chúng tôi nghe âm thanh đó tới mức chán ngấy, nên việc tôi bị ho chỉ là vấn đề thời gian thôi", Nunez, nữ y tá 32 tuổi tại Bệnh viện La Paz ở thủ đô Madrid và được xác nhận dương tính với nCoV cách đây một tuần, nói.

Trao đổi qua cuộc gọi video từ nhà riêng, Nunez cho biết cô muốn phục hồi thật nhanh để có thể san sẻ lượng công việc quá tải của đồng nghiệp ở bệnh viện, nơi đang đối mặt với số lượng bệnh nhân Covid-19 ngày càng tăng nhưng số lượng nhân viên y tế khỏe mạnh ngày một giảm.

"Điều tồi tệ nhất là bạn cần phải ở nhà và lo lắng lây nhiễm cho người thân, trong khi biết rằng bệnh viện rất cần có bạn", cô nói.

Nhân viên y tế ngồi bên ngoài Bệnh viện Txagorritxu, ở thành phố Vitoria hôm 20/3. Ảnh: AP.

Cuộc chiến khốc liệt giữa nhân viên y tế và Covid-19 diễn ra trên khắp thế giới, nhưng không nơi nào nCoV lại thắng thế nhiều như ở Tây Ban Nha và Italy, những nơi thiếu hụt nghiêm trọng thiết bị bảo hộ và bộ xét nghiệm nCoV suốt nhiều tuần qua.

Hệ thống y tế của Tây Ban Nha từng được xem như niềm tự hào dân tộc và thường được ca ngợi là lý do khiến công dân nước này có tuổi thọ cao. Nhưng Covid-19 bùng phát đã phơi bày nhiều lỗ hổng, trong đó có hệ quả của việc liên tục cắt giảm ngân sách trong nhiều năm.

Các bệnh viện của quốc gia này đang "oằn mình" chống đỡ đại dịch. Những bức ảnh và video về hai bệnh viện ở thủ đô Madrid cho thấy bệnh nhân phải thở bình oxy, chen chúc ở hành lang và phòng cấp cứu. Tại Bệnh viện Đại học 12 de Octubre những ngày gần đây, nhiều bệnh nhân còn nằm la liệt trên sàn trong khi chờ giường trống. Bệnh viện này cho biết bệnh nhân đã được chuyển tới nơi khác.

Tính đến ngày 25/3, Tây Ban Nha ghi nhận gần 6.500 nhân viên y tế nhiễm nCoV, chiếm hơn 13% trong tổng hơn 49.000 ca nhiễm trên cả nước và khoảng 1% nhân lực của ngành y tế, giới chức cho hay. Ít nhất ba nhân viên y tế đã chết vì Covid-19.

"Chúng tôi đang dần sụp đổ. Chúng tôi cần thêm nhân lực", Lidia Perera, y tá làm cùng Nunez ở Bệnh viện La Paz với 1.000 giường bệnh, cho hay.

Tuần này, 11 trong 14 tầng của bệnh viện này được trưng dụng để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 nhưng vẫn không có đủ phòng. Những ca bệnh không quá nặng được đưa tới phòng gym hoặc lều dựng tạm phía ngoài bệnh viện.

"Nếu bạn nói với tôi từ ba tháng trước rằng tôi sẽ phải làm việc trong những điều kiện như vậy ở Tây Ban Nha, tôi sẽ không bao giờ tin", Perera nói và thêm rằng nhân viên bệnh viện La Paz chỉ được xét nghiệm nCoV nếu xuất hiện triệu chứng bệnh. "Nếu làm xét nghiệm thường xuyên, họ có lẽ sẽ không còn nhân viên nào".

Tình trạng gia tăng nhân viên y tế nhiễm nCoV cho thấy khó khăn trong cuộc chiến chống đại dịch này. Nhưng những y bác sĩ nhiễm bệnh có thể gây ra thiệt hại kép: họ làm tăng danh sách nhiễm và giảm khả năng ứng phó với khủng hoảng sức khỏe hiện nay. Trên tất cả, họ khiến bệnh viện giờ được xem như "bóng ma" lây nhiễm dịch bệnh.

Hai nhân viên y tế đỡ bệnh nhân xuống xe cứu thương ở thành phố Madrid hôm 24/3. Ảnh: AP.

Câu chuyện của Tây Ban Nha hiện tại cũng được thấy ở nhiều nơi khác trên thế giới. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuần này gọi các báo cáo về số nhân viên y tế nhiễm nCoV là đáng báo động.

"Ngay cả khi chúng ta làm đúng mọi thứ khác, nếu không ưu tiên bảo vệ nhân viên y tế, nhiều người sẽ chết khi chính những người đang cứu mạng sống cho họ cũng đang bị bệnh", Tedros Adhanom Ghebreyesus nói.

Tại Italy, nơi có 1/10 trong số hơn 74.000 ca nhiễm là nhân viên y tế, bác sĩ và y tá hàng ngày cầu xin chính phủ cung cấp thêm khẩu trang, găng tay và kính bảo hộ.

"Xin đừng bỏ rơi chúng tôi, bởi giúp chúng tôi cũng là giúp các bạn", tiến sĩ Francesca De Gennaro viết trong một lá thư ngỏ kêu gọi được cung cấp thêm thiết bị. De Gennaro điều hành một phòng khám tư nhân nhỏ ở thành phố Bergamo, nơi 90 trong số 460 nhân viên y tế bị nhiễm nCoV.

Ngoài ra, 33 bác sĩ đã chết, dù không rõ liệu có phải tất cả đều bị nhiễm khi làm việc hay không, theo liên đoàn bác sĩ Italy.

Trong khi đó, Mỹ hiện chưa có bất kỳ số liệu nào về số nhân viên y tế bị nhiễm nCoV. Iran hay Pháp cũng không tiết lộ thông tin này.

Nhưng tại Trung Quốc, nơi Covid-19 khởi phát và ghi nhận hơn 80.000 người nhiễm trong ba tháng, hơn 3.000 nhân viên y tế mắc Covid-19 cho tới cuối tháng 2, theo tiến sĩ Lương Vạn Niên, trưởng nhóm chuyên gia Trung Quốc làm việc với WHO nghiên cứu về đại dịch.

Với hầu hết mọi người, nCoV chỉ gây ra triệu chứng nhẹ và trung bình, sẽ hết sau 2-3 tuần. Nhưng với một số người, đặc biệt là người cao tuổi và người có bệnh lý nền, nó có thể gây ra tình trạng nghiêm trọng, như viêm phổi hoặc thậm chí tử vong.

Giới chức Tây Ban Nha đã nhiều lần nói rằng bảo vệ nhân viên y tế là trọng tâm nỗ lực của họ để làm chậm tốc độ lây lan của Covid-19, nhằm giảm gánh nặng cho các đơn vị hồi sức cấp cứu. Nhưng nhân viên y tế cho biết thậm chí những thứ đơn giản nhất như quần áo bảo hộ và khẩu trang cũng không đủ, chứ chưa nói tới xét nghiệm.

"Trên khắp đất nước này, bạn có thể thấy nhiều nhân viên y tế đang phải sử dụng đồ bảo hộ tự chế", tiến sĩ Olga Mediano, chuyên gia về bệnh phổi tại Guadalajara, cách Madrid khoảng 65 km về phía đông, cho hay.

Nhiều liên đoàn đổ lỗi cho việc cắt giảm ngân sách trong suốt thập kỷ sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 đã khiến bệnh viện ở Tây Ban Nha không được chuẩn bị tốt để ứng phó với dịch.

Đáp lại những chỉ trích này, giới chức cam kết sẽ phân phối hàng trăm nghìn khẩu trang và bộ xét nghiệm nhanh Covid-19 trong tuần này. Bộ trưởng Y tế Salvador Illa ngày 25/3 thông báo đã chi 432 triệu euro (hơn 470 triệu USD) để mua vật tư y tế từ Trung Quốc, gồm 500 triệu khẩu trang, 5,5 triệu bộ xét nghiệm và 950 máy thở.

Giới chức cũng huy động hơn 50.000 nhân viên cho ngành y tế, bao gồm những y bác sĩ mới tốt nghiệp hoặc đã nghỉ hưu.

Khi được hỏi về sự thiếu hụt nguồn cung vật tư, Fernando Simón, người đứng đầu Trung tâm y tế khẩn cấp Tây Ban Nha, thừa nhận quốc gia này đang gặp khó khăn để đảm bảo các thiết bị y tế cần thiết.

"Đây là một cuộc chiến quốc tế để có được những nguồn cung vật tư y tế cần thiết", Simón nói hôm 25/3 tại Madrid.

Với nhiều nhân viên y tế, bản thân nCoV chỉ là một vế của phương trình. Vế còn lại là công việc quá tải, hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân và áp lực khi biết rằng họ đang đặt chính những người thân yêu của mình vào nguy hiểm.

Perera cho biết phải chứng kiến bệnh nhân chết trong đơn độc là điều thực sự rất đau khổ với tất cả nhân viên y tế như cô.

"Về mặt thể chất, nCoV là vấn đề rất phức tạp nhưng nó có thể tàn phá khủng khiếp về tinh thần. Nhưng chúng tôi cần phải đối phó với sự lây lan của nó trước, sau đó mới nghĩ đến những hậu quả mà nó để lại cho mỗi người trong chúng tôi", Nunez nói.