Tâm trạng bi quan và thông điệp chống đương nhiệm
Một năm sau khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng giữa bối cảnh bất mãn rộng khắp, khảo sát hậu bầu cử (exit poll) cho thấy cử tri vẫn bi quan và có xu hướng “chống đương nhiệm”. Làn sóng này đã tiếp sức cho chuỗi chiến thắng của đảng Dân chủ trong các bài kiểm tra lớn đầu tiên của nhiệm kỳ Trump thứ hai: ghế thống đốc Virginia, New Jersey; thị trưởng New York City; và đề xuất tái phân chia khu vực bầu cử Prop 50 ở California.
“Bỏ phiếu để nhắn gửi Trump” — VA, NJ, CA
Tại Virginia, New Jersey và California, đa số cử tri không hài lòng với cách Tổng thống Trump điều hành; hơn một nửa thừa nhận lá phiếu của họ nhằm gửi thông điệp đến Trump — chủ yếu là phản đối. Kết quả: Abigail Spanberger (D) đắc cử Thống đốc Virginia; Mikie Sherrill (D) thắng tại New Jersey; và cử tri California phê chuẩn Prop 50, ủng hộ kế hoạch của Thống đốc Gavin Newsom vẽ lại bản đồ Hạ viện tiểu bang để đối trọng các động thái tái phân khu của đảng Cộng hòa nơi khác.
New York City: Mamdani thắng nhờ “chi phí sinh hoạt”
Chiến thắng của Zohran Mamdani trong cuộc đua thị trưởng NYC phần nhiều xuất phát từ mối quan tâm địa phương: chi phí sinh hoạt, nhà ở, dịch vụ công. Đây đồng thời là thất bại của cựu Thống đốc Andrew Cuomo — người được Trump bất ngờ ủng hộ phút chót. Đáng chú ý, dù hình ảnh đảng Dân chủ chỉ ở mức “trung bình”, Spanberger, Sherrill và Mamdani vẫn giành từ 16%–33% số phiếu của những người… không thích chính đảng của họ.
Kinh tế là mối lo số 1 ở cả 4 nơi
Tại New Jersey, Virginia, California và New York City, vấn đề kinh tế (thuế, chi phí sinh hoạt, sức khỏe nền kinh tế) được xếp đầu bảng. Chỉ ở Virginia, đa số cử tri đánh giá kinh tế tiểu bang “tốt”; cử tri California, New Jersey và NYC bi quan hơn về kinh tế địa phương.
Virginia: Đảo chiều nhờ cử tri chống Trump và độc lập
– Đa số cử tri Virginia không tán thành Trump; khoảng 9/10 trong nhóm này chọn Spanberger thay vì Winsome Earle-Sears (R).
– Dù Thống đốc mãn nhiệm Glenn Youngkin (R) được đánh giá làm tốt, khoảng 1/4 người khen Youngkin vẫn bầu cho Spanberger.

– Về chính sách: khoảng một nửa cho rằng ủng hộ quyền người chuyển giới đã “đi quá xa”, nhưng hơn 1/5 trong nhóm ấy vẫn chọn Spanberger; ngược lại, vừa quá nửa nói các biện pháp cưỡng chế nhập cư của chính quyền Trump “đi quá xa”, và Spanberger giành hơn 9/10 nhóm này.
– Liên minh chiến thắng: cử tri độc lập (xấp xỉ 1/3 cử tri), phụ nữ, cử tri có bằng đại học, đa số ủng hộ hợp pháp hóa phá thai, và hộ gia đình có người làm việc cho liên bang/nhà thầu liên bang.
– “Lùm xùm tin nhắn” của ứng viên DA Dân chủ Jay Jones: khoảng 45% coi là “mất tư cách”, nhưng khoảng 20% trong nhóm này vẫn bầu cho Spanberger. Kết quả hạ phiếu: Jay Jones vẫn thắng ghế Tổng Chưởng lý; Ghazala Hashmi thắng ghế Phó Thống đốc.
New Jersey: Sherrill thắng trong “bóng đổ” của hai đương nhiệm kém phổ biến
– Tỷ lệ tán thành Trump khoảng 42%; Thống đốc Dân chủ mãn nhiệm Phil Murphy cũng “dưới nước”. Khoảng 9/10 người không ưa Trump bầu cho Sherrill; gần 8/10 người không ưa Murphy bầu cho ứng viên Cộng hòa Jack Ciattarelli.
– Sherrill được thiện cảm cao hơn đối thủ ~10 điểm; khoảng một nửa đánh giá chiến dịch của bà “công bằng”, trong khi cử tri chia rẽ về chiến dịch của Ciattarelli.
– 7/10 coi thuế bất động sản là vấn đề lớn; ~6/10 than phiền chi phí điện; hơn một nửa lo nạn tham nhũng. Cử tri đặt ưu tiên “kinh tế/chăm sóc y tế” đa số chọn Sherrill; ưu tiên “thuế/nhập cư” nghiêng về Ciattarelli.
New York City: Liên minh cử tri trẻ, thuê nhà và lần đầu đi bầu
– Mamdani dẫn đa số ở nhóm dưới 45 tuổi, cử tri có bằng đại học, người đi bầu lần đầu và người thuê nhà; ông cũng thắng đa số cử tri Dân chủ.
– Cuomo thắng đa số cử tri Do Thái, cử tri lớn tuổi, không có bằng đại học và người sinh ra ở NYC; cử tri độc lập chia sát nút giữa Mamdani và Cuomo.
– Gần 90% người ủng hộ Mamdani nói họ “bầu vì ủng hộ ông”, không phải để phản đối đối thủ; cử tri của Cuomo chia đôi giữa “ủng hộ” và “chống đối thủ”.
– Gần 60% coi “chi phí sinh hoạt” là vấn đề số 1; hơn 7/10 nói chi phí nhà ở là vấn đề lớn (chỉ ~1/3 coi tội phạm là vấn đề lớn). Khoảng 4/10 xem lập trường về Israel là yếu tố quan trọng; nhóm này chia đều giữa Mamdani và Cuomo. Mamdani thắng đa số những ai đặc biệt lo chi phí nhà ở.
California: Prop 50 đắc thắng, nhưng cử tri vẫn thích ủy ban độc lập
– Khoảng 2/3 cử tri nói quyền kiểm soát Hạ viện liên bang “rất quan trọng”, tăng lên ~76% trong nhóm bầu “Yes” cho Prop 50.
– Hơn 90% cử tri — kể cả người ủng hộ Prop 50 — nói họ thích để một ủy ban độc lập vẽ khu vực bầu cử; nhưng ~82% cử tri “Yes” xem Prop 50 như biện pháp “đáp trả” các bang Cộng hòa.
– Khoảng một nửa tin rằng “không bên nào” vẽ khu vực một cách công bằng; phần còn lại nghiêng về “chỉ Dân chủ công bằng” hơn là “chỉ Cộng hòa công bằng”.
– ~3/4 bất mãn/giận dữ với tình hình đất nước; khoảng một nửa xem lá phiếu là cách phản đối Trump. Trên 6/10 nói cưỡng chế nhập cư của chính quyền Trump “đi quá xa”; đa số phản đối điều quân Vệ binh Quốc gia vào các thành phố lớn; hơn 80% thấy chi phí sinh hoạt “không thể kham nổi”; kinh tế bỏ xa nhập cư, y tế, tội phạm, khí hậu trong danh sách ưu tiên.