Tấm bằng đại học danh giá từng được xem là "tấm vé đổi đời" của chàng trai trẻ năm ấy. Nhưng cuộc đời lại rẽ lối theo cách không ngờ khiến cuộc đời cậu đầy chua xót và thức tỉnh.
Hy vọng đổi đời đặt lên vai một đứa trẻ
Đại học Thanh Hoa thành lập từ năm 1911 là một trong những trường danh giá nhất Trung Quốc, nơi quy tụ những bộ óc xuất chúng và đóng góp lớn cho khoa học – xã hội.
Đỗ vào Thanh Hoa không chỉ cần thông minh mà còn phải cực kỳ nổi trội. Vì vậy, mỗi học sinh bước qua cánh cổng ấy đều mang theo niềm tự hào của gia đình và chính bản thân.
Trương Tiểu Dũng, cậu bé đến từ Hồ Nam, lớn lên trong gia đình công nhân bình thường. Cha mẹ anh luôn tin rằng con đường học vấn sẽ giúp con trai thay đổi số phận gia đình.
Họ dành mọi điều kiện tốt nhất cho Tiểu Dũng, thậm chí không để anh phải làm bất cứ việc nhà nào để chỉ tập trung học tập.
Ngay từ nhỏ, Tiểu Dũng luôn đạt thành tích xuất sắc. Năm 1991, anh thi đỗ Đại học Thanh Hoa với số điểm 538, bước ngoặt mà cả gia đình chờ đợi suốt bao năm.
Tự tin chọn ngành công nghệ sinh học, anh mơ ước sau khi tốt nghiệp sẽ vào một cơ sở nghiên cứu quốc gia và ổn định sự nghiệp.
Thế nhưng, giữa môi trường toàn những bạn học giàu có, giỏi giang, Trương Tiểu Dũng bắt đầu cảm nhận áp lực vô hình.
Anh lao vào học ngày đêm để chứng minh bản thân, nuôi hy vọng tốt nghiệp suôn sẻ và làm đúng chuyên ngành yêu thích.

Bỏ lại những kỳ vọng ban đầu,Tiểu Dũng phải xin vào làm… bảo vệ tại chợ gốm sứ.
Cầm tấm bằng danh giá nhưng hiện thực phũ phàng
Tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa, Tiểu Dũng được điều vào một đơn vị nhà nước.
Ngỡ rằng giấc mơ nghiên cứu khoa học thành hiện thực, anh lại thất vọng khi bị phân về bộ phận dịch vụ khách hàng, cụ thể là trực điện thoại hỗ trợ.
Là người mang danh sinh viên Thanh Hoa, nhưng phải làm công việc không liên quan kiến thức chuyên ngành, Tiểu Dũng cảm thấy hụt hẫng.
Dù không hài lòng, anh vẫn kiên trì làm việc suốt 4 năm với mức lương chỉ vừa đủ sống nơi thành phố lớn.
Rồi biến cố ập đến, cha anh mắc bệnh thận nặng. Đứng trước lựa chọn giữa tương lai sự nghiệp và cha già đang đau yếu, Trương Tiểu Dũng xin chuyển công tác về quê để tiện chăm sóc. Nhưng yêu cầu bị từ chối.
Cuối cùng, anh quyết định nghỉ việc để trở về Hồ Nam, tin rằng tấm bằng Thanh Hoa sẽ giúp mình dễ dàng tìm được công việc khác.
Nhưng thực tế lại đau đớn hơn anh tưởng. Dù hồ sơ đẹp, các nhà tuyển dụng liên tục lắc đầu vì kinh nghiệm làm việc không phù hợp với ngành.
Sau nhiều lần thất bại, Tiểu Dũng buộc phải chôn giấu ước mơ nghiên cứu, bước sang ngành bất động sản để mưu sinh.
Cất bằng đại học, an phận làm nhân viên bảo vệ
Nghề bất động sản mang lại thu nhập cao hơn nhưng đầy áp lực và bấp bênh. Trong khi đó, chi phí điều trị của cha ngày càng lớn.
Không thể chịu đựng cường độ làm việc căng thẳng, Tiểu Dũng lại xin nghỉ để ưu tiên gia đình.
Bỏ lại những kỳ vọng ban đầu, anh xin vào làm… bảo vệ tại chợ gốm sứ. Công việc này ít áp lực, có thời gian chăm nom cha, và cũng đủ trang trải cuộc sống. Thế nhưng, anh luôn tránh né việc nhắc đến quá khứ, sợ ánh mắt đánh giá của người đời.
Khi thông tin về tấm bằng Thanh Hoa bị lộ, nhiều người bất ngờ và cảm thấy tiếc nuối cho anh. Quản lý quyết định cất nhắc anh làm giám sát hậu cần, cũng là lợi ích hiếm hoi mà tấm bằng đại học mang lại trong cuộc đời anh.
20 năm không dám họp lớp, nhưng hài lòng với cuộc sống hiện tại
Từ ngày rời ghế nhà trường, anh Trương gần như không bao giờ tham gia họp lớp. Một lần duy nhất đến Bắc Kinh gặp bạn học chỉ mang tính xã giao.
Khoảng cách về thành tựu, danh vị và đời sống khiến anh không muốn lặp lại khoảnh khắc chênh lệch ấy thêm lần nào nữa.
Thế nhưng khi được hỏi có hối tiếc không, Trương Tiểu Dũng mỉm cười điềm tĩnh. Anh nói: "Người ta bảo sinh viên Thanh Hoa mà đi làm bảo vệ là lãng phí. Nhưng tôi không nghĩ vậy. Giá trị của một con người không thể đo bằng chức danh, mà bằng những gì họ cống hiến cho cuộc đời."
Anh chọn gia đình thay vì danh vọng. Anh chọn ở bên cha trong khoảnh khắc cuối cùng. Và với anh, điều đó đáng giá hơn bất kỳ chức vị xa hoa nào.
Sau khi câu chuyện lan truyền, nhiều bạn học mời anh về làm việc nhưng anh đều từ chối, không phải tự ái, mà vì anh cho rằng cuộc sống hiện tại đủ bình yên và phù hợp.
Một bài học đáng suy ngẫm
Không phải ai cũng thành công bằng tấm bằng đại học. Không phải ai cũng đi đúng chuyên ngành đã học. Và không phải ai cũng được cuộc đời ưu ái đúng như nỗ lực của họ.
Nhưng thành công không chỉ đo bằng tiền tài, chức vụ hay danh tiếng. Có những người chọn gia đình, chọn trách nhiệm, chọn sự bình yên và đó cũng là một dạng thành công, tuy lặng lẽ nhưng không kém phần cao đẹp.
Cuộc đời mỗi người là một hành trình riêng. Chỉ cần ta hài lòng với lựa chọn của mình, thì không ai có quyền nói rằng chúng ta đã thất bại.
VietBF@sưu tập