Có những mối quan hệ ngoại giao ngay từ khi bắt đầu, người trong cuộc không bao giờ nghĩ nó sẽ phát triển mạnh hoặc thay đổi cả cuộc đời mình. Câu chuyện của bà Sarah Lande dưới đây là 1 ví dụ. Bà không bao giờ ngờ người đàn ông trong chuyến giao lưu mình gặp năm nào lại trở thành chủ tịch Trung Quốc.
Đầu tháng 1/2012, Sarah Lande nhận được cuộc gọi từ thống đốc bang Iowa thông báo rằng ông Tập Cận Bình sẽ đến thăm nhà. Cuộc sống của bà thay đổi từ đó.
Nội dung cuộc gọi của Thống đốc Terry Branstad xác nhận những gì hai người đã trao đổi suốt nhiều tháng. Bà Laden và chồng, ông Roger, sẽ đón tiếp phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người được dự kiến trở thành lãnh đạo của Trung Quốc, về thăm lại thành phố Muscatine.
Các quan chức Mỹ và Trung Quốc chụp ảnh lưu niệm tại Muscatine năm 1985. Bà Sarah Lande đứng ở hàng đầu, thứ hai từ phải sang. Ông Tập đứng ở hàng sau, thứ hai từ phải sang. Ảnh: Muscatine Journal
Khi Wall Street Journal đăng tải thông tin này vào cuối tháng đó, báo chí ở khắp nơi bắt đầu gọi điện dồn dập cho bà Lande.
Các phóng viên từ Daily Telegraph, China Daily News, Bloomberg News, CNN, National Public Radio rồi NBC Nightly News đều phỏng vấn bà Lande. Bộ Ngoại giao Mỹ muốn bà viết một blog. Đến ngày 10/2, bà đã tiếp chuyện 37 tờ báo.
Các phóng viên muốn biết mối quan hệ Trung Quốc - Muscatine bắt đầu như thế nào, những cuộc gặp trước đó giữa hai bên cũng như ấn tượng của bà Lande về ông Tập.
Theo Quad-city Times, dù đã kể nhiều lần, bà vẫn nhắc lại câu chuyện này một cách đầy hứng thú như mới lần đầu tiên. "Tôi thích trò chuyện với mọi người", bà Lande nói. "Tôi yêu mến con người từ các đất nước khác. Thật vui".
Mối cơ duyên với Trung Quốc của bà Lande bắt đầu vào năm 1985, khi bà phối hợp tổ chức một chuyến công tác cho đoàn đại biểu do ông Tập dẫn đầu đến Muscatine.
Ông Tập khi đó là một quan chức nông nghiệp đầy triển vọng ở tỉnh Hà Bắc, tỉnh kết nghĩa với bang Iowa. Ông muốn xem mô hình nuôi heo và học hỏi các ứng dụng khác nhau cho ngô ở Muscatine.
Trong hai tuần thăm Iowa, chính trị gia 31 tuổi của Trung Quốc đã ngủ lại tại nhà của ông bà Eleanor và Thomas Dvorchak. Bà Elanor cho hay ông ngủ trong căn phòng của con trai ông bà vì cậu bé đi học xa. Những bức tường của phòng được dán đầy hình ảnh về các ngôi sao bóng đá và các nhân vật trong bộ phim Stark Trek.
Ông Tập không giới thiệu mình là bí thư đảng. Danh thiếp của ông đề chức vụ là chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Thạch Gia Trang.
"Ông ấy không than phiền gì. Mọi thứ với ông ấy đều ổn", New York Times dẫn lời bà Eleanor kể lại, mô tả rằng ông Tập rất "khiêm tốn". Khi đó, không ai trong nhà bà Elanor nghĩ rằng người đàn ông ngủ lại nhà mình sau này sẽ trở thành chủ tịch Trung Quốc.
Khách quý
Ông Tập trò chuyện với 17 người "bạn cũ" tại nhà ông bà Roger và Sarah Lande ngày 15/2/2012. Ảnh: Reuters
Khi ông Tập quay lại Muscatine năm 2012 với chức danh phó chủ tịch Trung Quốc, mọi chuyện đã đổi khác.
Bên cạnh sự săn đón của giới truyền thông và các thiết lập an ninh, một nhóm tiền trạm cũng đề nghị bà Lande chuẩn bị một số thứ theo yêu cầu. Dù ông Tập chỉ thăm Muscatine trong một giờ, mọi thứ vẫn được lên kịch bản kỹ càng.
Bà Lande phải sắp xếp lại nội thất để dành không gian cho đoàn quan khách. Bà đặt các món ăn như chả giò, hạt dẻ nước cuộn thịt xông khói và thăn bò ăn với bánh mỳ cho bữa tiệc tối, bên cạnh các loại đồ uống.
Bà cũng lau sạch các cửa sổ, cắm đầy hoa trong nhà và gửi nhờ hai con chó của mình ở nơi khác vài ngày.
"Có rất nhiều việc phải làm trong một giờ đồng hồ", người phụ nữ 76 tuổi kể.
Dù đã thăm Trung Quốc 4 lần, bà Lande chưa bao giờ học tiếng Trung nên phải nhờ vào phiên dịch viên. Bà cũng mất nhiều thời gian để nghĩ xem sẽ mặc gì khi đón tiếp vị khách quý này. Cuối cùng, bà chọn chiếc áo vest màu đỏ được tặng trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2008.
Ngày 15/2, ông Tập được thống đốc Branstad và gia đình Lande chào đón từ bên ngoài ngôi nhà. Cháu gái 6 tuổi của bà Lande là Lucy được phân công tặng hoa cho ông. 14 học sinh năm thứ 4 tiếng Quan thoại cũng cầm biểu ngữ đứng đón nhà lãnh đạo.
Tại nhà của ông bà Lande, ông Tập đã gặp lại 17 người nằm trong số những quan chức từng gặp khi đến Muscatine năm 1985 mà ông gọi là "bạn cũ". Họ đã cùng nhau ôn lại những kỷ niệm của 27 năm trước.
"Tôi hy vọng tình hữu nghị của chúng tôi từ quá khứ sẽ là một hình mẫu để chúng ta xây dựng mối quan hệ gắn bó hơn", bà Lande nói.
Cuối năm 2012, ông Tập đã đón vợ chồng bà Lande và những người bạn Iowa sang thăm Trung Quốc. Với những nỗ lực ngoại giao của mình, năm 2013, bà Lande đã được Hội Hữu nghị Nhân dân Trung Quốc với Các nước ngoài bổ nhiệm làm "Đại sứ Hữu nghị Danh dự", một trong 8 người Mỹ được nhận vinh dự này.
Sarah Lande bên ngoài nhà ở Muscatine trước khi đón ông Tập năm 2012. Ảnh: QUAD-CITY TIMES
Có lẽ nhiều năm sau khi ông Tập vẫn còn đương chức chủ tích Trung Quốc thì câu chuyện về tình bằng hữu này vẫn tiếp tục được truyền miệng giữa các đất nước, các chính phủ.
