Nghiên cứu về căn bệnh HIV vẫn luôn được xem là nghiên cứu quan trọng cần được đầu tư và phát triển. Bất kỳ thành quả nào từ những nghiên cứu này cũng đều rất quan trọng với nhân loại. Mới đây đă có thêm thông tin về cách pḥng tránh lây nhiễm HIV qua bạn t́nh dương tính.
Điều trị ARV giúp giảm đến 96% nguy cơ lây nhiễm HIV cho bạn t́nh, trong 2 năm không ghi nhận ca lây nhiễm nào từ bệnh nhân đă khống chế tốt lượng virus trong máu.
Bác sĩ Nguyễn Tấn Thủ, chuyên viên tư vấn Trung tâm Hành động v́ người sống với HIV Việt Nam giải thích thuật ngữ "Cặp đôi bất xứng" dùng để chỉ 2 người có quan hệ t́nh cảm, t́nh dục, trong đó một người đă nhiễm HIV, người c̣n lại âm tính (gọi là bạn t́nh âm tính). Những bạn t́nh âm tính được xếp vào nhóm nguy cơ cao bị lây HIV. Tuy nhiên, với những hiểu biết mới cũng như các bằng chứng về hiệu quả của các biện pháp can thiệp điều trị và dự pḥng, các chuyên gia khẳng định nguy cơ lây nhiễm HIV ở những cặp đôi bất xứng giảm đi đáng kể, thậm chí được kỳ vọng là “không c̣n lây nhiễm”.
Nhiều bằng chứng cho thấy điều trị bằng thuốc ARV đạt mục tiêu khống chế tốt tải lượng virus trong máu, làm giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm. Nghiên cứu HPTN052 năm 2012 ghi nhận hiệu quả dự pḥng của ARV giúp giảm khả năng lây nhiễm đến 96%. Mới đây nghiên cứu PARTNER cũng có kết luận tương tự, sau 2 năm theo dơi, không một ca lây nhiễm nào được ghi nhận từ bệnh nhân đă khống chế tốt tải lượng virus. Do vậy nhiều quan điểm cho rằng điều trị ARV là ch́a khóa quan trọng trong dự pḥng lây nhiễm HIV nói chung, ở các cặp đôi bất xứng nói riêng.
Sử dụng bao cao su cũng là một biện pháp dự pḥng lây nhiễm HIV hữu hiệu, có thể gia tăng hiệu quả dự pḥng trên các cặp đôi bất xứng bên cạnh điều trị đặc hiệu. Hiệu quả và độ an toàn của "vũ khí mềm" này được ghi nhận qua nhiều năm nay. Mặt khác bao cao su cũng giúp bảo vệ khỏi các nhiễm trùng khác lây truyền qua đường quan hệ t́nh dục.
Điều trị dự pḥng sau phơi nhiễm (Post – exposure prophylaxis, PEP) có thể được áp dụng trong các trường hợp gặp "tai nạn ngoài ư muốn" khi quan hệ, chẳng hạn như rách hay tuột bao cao su, nhằm làm gia tăng tính an toàn. Hiệu quả dự pḥng của điều trị PEP vào khoảng 80%, có thể cao hơn nếu sử dụng trong những giờ đầu. Hiệu quả giảm dần và được xem là không c̣n hiệu quả sau 72 giờ tính từ lúc phơi nhiễm. Dịch vụ điều trị này được cung cấp ở các cơ sở y tế chuyên khoa.
Điều trị dự pḥng trước phơi nhiễm (Pre – exposure prophylaxis, PrEP) là một giải pháp làm tăng đáng kể hiệu quả dự pḥng, với tỷ lệ thành công vào khoảng 92-96%. PrEP được biết đến là liệu pháp dự pḥng lây nhiễm HIV cho người âm tính bằng cách uống mỗi ngày một viên thuốc.
Lưu ư: Tất cả các biện pháp dự pḥng trên đều nhằm mục đích hướng đến một đời sống t́nh dục viên măn và an toàn cho người nhiễm cũng như các cặp đôi bất xứng. Tùy mức độ chấp nhận, mỗi cặp đôi có thể chọn một hay kết hợp các biện pháp kể trên. Không chỉ dừng lại ở mục đích đảm bảo đời sống t́nh dục, y học hiện đại c̣n hướng đến đảm bảo nhu cầu có con cho các cặp đôi bất xứng giúp nam giới nhiễm HIV vẫn có thể sinh con khỏe mạnh. Trong trường hợp người nhiễm là vợ, điều trị dự pḥng mẹ sang con giúp làm giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ 35- 40% xuống dưới 2%.
Theo bác sĩ Thủ, người hỗ trợ cho bệnh nhân HIV đóng vai tṛ vô cùng quan trọng, được xem là cánh tay nối dài của ngành y tế. Trong những hoàn cảnh ngặt nghèo như bệnh nhân nhập viện hay nặng lên, vai tṛ chăm sóc của bạn t́nh âm tính là biểu hiện thăng hoa của t́nh yêu và là động lực giúp họ vượt qua thời điểm khó khăn ấy.
Trong bối cảnh hiện nay, điều trị ARV được chỉ định sớm hơn và cho hiệu quả cao hơn, nhờ đó bệnh nhân ít khi lâm vào t́nh trạng nặng. Khi đó, vai tṛ chính của người hỗ trợ là giúp cho bệnh nhân tuân thủ tốt, nhắc uống thuốc đúng giờ, chuẩn bị thuốc, giúp giảm nhẹ các tác dụng phụ của thuốc. Để đạt được điều này, người hỗ trợ cần t́m hiểu kiến thức về chăm sóc và điều trị, trao đổi với bác sĩ, tham khảo từ các kênh thông tin chính thức để trang bị kiến thức hiệu quả.
Bên cạnh đó, bạn t́nh âm tính c̣n đóng vai tṛ giúp ổn định tâm lư cho bệnh nhân, là điểm tựa đem lại sự cân bằng khi họ đối diện với những bất ổn tâm lư như lo âu, buồn chán, thất vọng, căng thẳng v́ sự kỳ thị và tự kỳ thị.
Hi vọng những kiến thức trên sẽ bổ ích cho bạn đọc.